Φραστική επίθεση εναντίον δημοσιογράφου από τον Αναπληρωτή Πρόεδρο του ΔΗΚΟ Νίκο Κλεάνθους

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας επιλήφθηκε παραπόνου του δημοσιογράφου Παύλου Ξανθούλη για φραστικές επιθέσεις εναντίον του από τον Αναπληρωτή Πρόεδρο του ΔΗΚΟ κ. Νίκο Κλεάνθους, σχετικά με ανταπόκρισή του από της Βρυξέλλες για συζήτηση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, αμέσως μετά το δημοψήφισμα για το σχέδιο Ανάν.

Η Επιτροπή διαπίστωσε ότι αδυνατεί να εξετάσει την ουσία του παραπόνου, γιατί με βάση τον Κώδικα Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας η αρμοδιότητά της περιορίζεται στην εξέταση παραπόνων μόνο εναντίον των ΜΜΕ και των λειτουργών τους.

Παράλειψη μετάδοσης δηλώσεων του Gunther Verheugen και του ειδικού αντιπροσώπου του Γ.Γ. του ΟΗΕ Alvaro de Soto για το σχέδιο Ανάν

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας επιλήφθηκε γραπτής καταγγελίας του Προέδρου του ΔΗΣΥ προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για άνιση μεταχείριση των υποστηρικτών του ναι και του όχι στο δημοψήφισμα για το σχέδιο Ανάν και φίμωση του Επιτρόπου Διεύρυνσης της Ε.Ε. Gunther Ferheugen και του ειδικού αντιπροσώπου του Γ.Γ. του ΟΗΕ Alvaro de Soto από το ΡΙΚ.

Η Επιτροπή θεώρησε την καταγγελία σοβαρή, αλλά ελλείψει συγκεκριμένου παραπόνου αποφάσισε να μην εξετάσει την καταγγελία για το ΡΙΚ και να εκδώσει την ακόλουθη γενική ανακοίνωση προς τα ΜΜΕ σχετικά με τις υποχρεώσεις τους με βάση τον Κώδικα Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας.

"Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας λαμβάνοντας υπόψη την σοβαρότητα των πρόσφατων εξελίξεων γύρω από το Κυπριακό, που κορυφώθηκαν με το δημοψήφισμα της 24ης Απριλίου και εκτιμώντας το σημαντικό ρόλο των ΜΜΕ και των λειτουργών τους στην ανάπτυξη υγιούς δημόσιου διαλόγου, καλεί τη δημοσιογραφική οικογένεια και τους ιθύνοντες των ΜΜΕ να επιδείξουν την δέουσα ευαισθησία και προσήλωση στους κανόνες δημοσιογραφικής δεοντολογίας. Τονίζεται ιδιαίτερα ότι πρώτιστο καθήκον όλων είναι να σέβονται την αλήθεια και το δικαίωμα του πολίτη για αντικειμενική, ολοκληρωμένη και έγκυρη πληροφόρηση.

Επισημαίνεται επίσης ότι ο δημόσιος διάλογος και το δημόσιο συμφέρον προάγονται τα μέγιστα, όταν υπάρχει σεβασμός στην αποστολή και το δικαίωμα των δημοσιογράφων και των ΜΜΕ γενικά, να υπερασπίζονται την ανεξαρτησία τους και να μη δέχονται παρεμβάσεις στο έργο τους, αλλά και σεβασμός στην ελευθερία έκφρασης και τη διαφορετική άποψη, καθώς και στην αξιοπρέπεια και προσωπικότητα κάθε ανθρώπου-απλού ή δημοσίου".

Σχετική υπόθεση: 17/2004

Πληροφορίες για τη λειτουργία κλινικής στη Λεμεσό

Η Επιτροπή δημοσιογραφικής Δεοντολογίας εξέτασε παράπονο ότι η εφημερίδα "Πολίτης" δημοσίευσε "ατεκμηρίωτες ή ανακριβείς πληροφορίες σχετικά με κλινική στη Λεμεσό.

Το παράπονο αποσύρθηκε και η Επιτροπή το απέρριψε σύμφωνα με την ακολουθούμενη πρακτική.

Παράλειψη μετάδοσης δηλώσεων του Λαϊκού Σοσιαλιστικού Κινήματος

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας επιλήφθηκε παραπόνου του προέδρου του Λαϊκού Σοσιαλιστικού Κίνημα για μη μετάδοση δηλώσεων του προέδρου του κ. Λάκη Ιωάννου, που έγιναν στις 16 Φεβρουαρίου, 2004, ύστερα από συνάντηση με τον Πρόεδρο του ΑΔΗΚ και στην παρουσία του, κατά παράβαση, μεταξύ άλλων, του άρθρου 19 του Συντάγματος.

Η Επιτροπή, κατά τη διερεύνηση του παραπόνου ζήτησε τις απόψεις του ΡΙΚ, το οποίο δια των αρμοδίων λειτουργών του ανέφερε, μεταξύ άλλων, ότι το Λαϊκό Σοσιαλιστικό Κίνημα, αν και «μη πολιτικό κόμμα» εν τη εννοία του νόμου για σκοπούς ραδιοτηλεοπτικής κάλυψης, καλύπτεται ειδησεογραφικά όταν αυτό δικαιολογείται, με βάση τα καθιερωμένα κριτήρια.

Επί πλέον, ανέφερε ότι οι συγκεκριμένες δηλώσεις του κ. Λάκη Ιωάννου δεν κρίθηκε ότι περιείχαν το στοιχείο της είδησης, επειδή σκοπός της λήψης δηλώσεων από άλλους αρχηγούς κομμάτων ήταν η παρουσίαση των απόψεων των μελών του Εθνικού Συμβουλίου (του οποίου το Λαϊκό Σοσιαλιστικό Κίνημα δεν είναι μέλος) και όχι όλων των πολιτικών κομμάτων ή κινήσεων, επί του σχεδίου Ανάν και επίσης ότι η παρουσία του κ. Ιωάννου κατά τη λήψη δηλώσεων από τον πρόεδρο του ΑΔΗΚ ήταν συμπωματική.

Η Επιτροπή, ως θεματοφύλακας του Κώδικα Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας, θεωρεί ότι είναι υποχρέωση των ΜΜΕ να παρέχουν ισότιμη μεταχείριση και «αντικειμενική, ολοκληρωμένη και έγκυρη ενημέρωση».

Ωστόσο, επί του συγκεκριμένου παραπόνου δέχθηκε τις εξηγήσεις του ΡΙΚ για τις περιστάσεις υπό τις οποίες υπό τις οποίες λήφθηκαν οι δηλώσεις για τους συγκεκριμένους σκοπούς του ρεπορτάζ και συνεπώς έκρινε ότι δεν υπήρξε παραβίαση του Κώδικα Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας. Σχετική υπόθεση: 1/2004

Αποκάλυψη της ταυτότητας αποφυλακισθέντος για χρέη κωφαλάλου

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας εξέτασε παράπονο ότι ο τηλεοπτικός σταθμός ΜΕΓΑ, στις 21.1.2004 μετέδωσε ρεπορτάζ για την αποφυλάκιση τεσσάρων ατόμων που εκρατούντο στις φυλακές για χρέη, στο οποίο αποκαλύφθηκε η ταυτότητα ενός από αυτούς, που ήταν κωφάλαλος.

Η Επιτροπή έλαβε υπόψη το γεγονός ότι κατεβλήθη επαρκής μέριμνα για την απόκρυψη της ταυτότητας των τριών εξ αυτών και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η αποκάλυψη της ταυτότητας του κωφαλάλου ήταν ένα ατυχές γεγονός.

Περαιτέρω, εξέφρασε δυσφορία για το γεγονός ότι ο ΜΕΓΑ παρέλειψε να συνεργασθεί με την Επιτροπή και να ανταποκριθεί σε αίτημά της να δώσει τις θέσεις του επί του παραπόνου.

Η Επιτροπή εξέτασε ταυτόσημο παράπονο εναντίον του τηλεοπτικού σταθμού ΑΝΤ1. Αφού είδε μαγνητοσκόπηση του σχετικού ρεπορτάζ αποφάσισε ότι είχε ληφθεί επαρκής μέριμνα για απόκρυψη της ταυτότητάς του κωφαλάλου και απέρριψε το παράπονο.

Ρεπορτάζ για κατ' ισχυρισμό σεξουαλική κακοποίηση παιδιών από τον αυτόχειρα θετό πατέρα τους.

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας εξέτασε παράπονο ότι σε άμεση τηλεφωνική μετάδοση από τη σκηνή φόνου και αυτοκτονίας, στις 12 Νοεμβρίου, 2003, ο τηλεοπτικός σταθμός ΜΕΓΑ μετέδωσε ατεκμηρίωτες πληροφορίες ότι ο αυτόχειρας και φερόμενου ως δράστης του φόνου της συζύγου του φερόταν να παρενοχλούσε σεξουαλικά το ανήλικο κοριτσάκι της συζύγου του, γεγονός που ήταν και η κατ' ισχυρισμόν αιτία οικογενειακών προστριβών, κατά παράβαση των προνοιών για την ακρίβεια των πληροφοριών και την αποκάλυψη της ταυτότητας παιδιών και θυμάτων σεξουαλικών εγκλημάτων.

Η Επιτροπή έλαβε υπόψη το γεγονός ότι η παραβίαση των προνοιών αυτών έγινε παραδεκτή από τη διεύθυνση του σταθμού και αποδέχθηκε τις εξηγήσεις του σταθμού ότι οι πληροφορίες μεταδόθηκαν σε ζωντανή σύνδεση από τον επί τόπου δημοσιογράφο χωρίς προηγούμενη συνεννόηση υπό συνθήκες εκτός του ελέγχου του σταθμού και του παρουσιαστή του δελτίου ειδήσεων και ότι ο παρουσιαστής του δελτίου διέκοψε τη μετάδοσή τους.

Η Επιτροπή έλαβε επίσης υπόψη το γεγονός και εξέφρασε την ευαρέσκειά της γι' αυτό, ότι την επομένη το ΜΕΓΑεξέδωσε ανακοίνωση με την οποία προέβη σε ανασκευή και απολογία, που μεταδόθηκε στο αμέσως επόμενο δελτίο ειδήσεων.

Δημοσίευμα για ερωτική σχέση θύματος δυστυχήματος

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας εξέτασε παράπονο από συγγενείς θύματος θανατηφόρου αυτοκινητικού δυστυχήματος ότι είδηση που δημοσιεύθηκε στην "Αλήθεια" σχετικά με το δυστύχημα έκαμνε αναφορά σε ερωτική σχέση του θύματος με νέα που ήταν συνεπιβάτης στο αυτοκίνητο, γεγονός που αμφισβήτησαν.

Η Επιτροπή θεωρεί ότι η αναφορά αυτή αντιβαίνει προς τις πρόνοιες του Κώδικα Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας για σεβασμό της ιδιωτικής ζωής.

Η Επιτροπή, αφού ενημερώθηκε από τη Γραμματεία ότι η εφημερίδα δημοσίευσε απολογία προς τους συγγενείς, έκρινε ότι η εφημερίδα συμμορφώθηκε προς την πρόνοια του Κώδικα Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας για για διόρθωση ή και απολογία σε περίπτωση δημοσίευσης ανακριβών πληροφοριών.

"Κλοπή εργασίας" από τηλεοπτικούς σταθμούς παγκύπριας εμβέλειας

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας ασχολήθηκε με παράπονο της εφημερίδας «Πολίτης» εναντίον όλων των τηλεοπτικών σταθμών παγκύπριας εμβέλειας για «κλοπή εργασίας» των συντακτών της σε δύο περιπτώσεις και συγκεκριμένα σχετικά με το Δήμαρχο Παραλιμνίου Νίκο Βλίττη και το διορισμό εμπειρογνώμονα στη Βουλή για να βοηθήσει την έρευνα για το Χρηματιστήριο Αξιών Κύπρου.

Παρά το γεγονός ότι η εφημερίδα ζήτησε την εξέταση του παραπόνου, παρέλειψε να ανταποκριθεί σε επανειλημμένες γραπτές και προφορικές παρακλήσεις της Επιτροπής να δώσει περαιτέρω στοιχεία για τεκμηρίωση της καταγγελίας.

Η Επιτροπή εξέφρασε έντονη δυσφορία για την άρνηση της διεύθυνσης της εφημερίδας να ανταποκριθεί σε τρεις υπομνήσεις στο διάστημα 2-15 Δεκεμβρίου, 2003.

Η Επιτροπή εξέφρασε την έντονη δυσφορία και απαρέσκεια της για την άρνηση συνεργασίας της εφημερίδας και αποφάσισε ότι αδυνατούσε να εξετάσει το παράπονο λόγω έλλειψης στοιχείων και το απέρριψε σύμφωνα με την ακολουθούμενη πρακτική.

Παράλειψη δημοσίευσης διαφήμισης επί πληρφωμή

Η Επιστροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας επιλήφθηκε παραπόνου από το δικηγορικό γραφείο "Λοφίτου, Τσάνου, Νέμιτσα & ΣΙΑ" εκ μέρους πελάτιδός του ότι η εφημερίδα "Cyprus Weekly" παρέλειψε να δημοσιεύσει διαφήμισή της επί πληρωμή.

Υπό το φως της απάντησης της εφημερίδας, σε ενέργειες της Γραμματείας, ότι η μη δημοσίευση οφειλόταν σε αβλεψία και μόνο και ότι δόθηκαν εξηγήσεις στην παραπονούμενη και δημοσιεύθηκαν διαφημίσεις της χωρίς πληρωμή, η Επιτροπή έκρινε ότι υπήρξε ικανοποιητική διευθέτηση και αποφάσισε πως δεν υπήρχε αντικείμενο προς εξέταση.

Καταγγελία για φίμωση του Λαϊκου Σοσιαλιστικού Κόμματος από τα ΜΜΕ

Η Επιστροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας επιλήφθηκε παραπόνου από τον Πρόεδρο του Λαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος κ. Λάκη Ιωάννου για "φίμωση που μας γίνεται από τα ΜΜΕ".

Η Επιτροπή αποφάσισε ότι το παράπονο ήταν διατυπωμένο κατά πολύ γενικό και αόριστο τρόπο και ότι στρεφόταν συλλήβδην εναντίον όλων των ΜΜΕ για για το λόγο αυτό αδυνατούσε να το εξετάσει.

Σχετική υπόθεση: 6/2004

Εμμεση αποκάλυψη της ταυτότητας θύματος απόπειρας βιασμού

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας εξέτασε παράπονο ότι ρεπορτάζ που μετέδωσε ο τηλεοπτικός σταθμός ΜΕΓΑ στις 2/12/2003 αποκάλυψε την ταυτότητα γυναίκας η οποία υπήρξε θύμα απόπειρας βιασμού σε χωριό της επαρχίας Λεμεσού.

Μεταξύ άλλων, στο ρεπορτάζ έγινε αναφορά στην εθνική καταγωγή της γυναίκας, την ηλικία της και το χωριό διαμονής και την οικογενειακή της κατάσταση. Επί πλέον, περιλάμβανε δηλώσεις του συζύγου της γυναίκας, χωρίς να ληφθεί μέριμνα αλλοίωσης της φωνής, ωστε να μη είναι αναγνωρίσιμη.

Ο Διευθυντής Ειδήσεων του ΜΕΓΑ υποστήριξε ότι το ρεπορτάζ ετοιμάστηκε με τη δέουσα προσοχή και ευαισθησία και ότι "κάποιες πληροφορίες που αναφέθρηκαν και οι οποίες εμμέσως βοηθούσαν στην αναγνώριση της ταυτότητας του θύματος ήταν αναπόφευκτες, από τη στιγμή που ο ίδιος ο σύζυγος του θύματος προέβη οικειοθελώς σε δηλώσεις προς τα ΜΜΕ για το όλο συμβάν".

Η Επιτροπή εξέφρασε διαφωνία προς τις πιο πάνω θέσεις, δεδομένου ότι η προστασία που παρέχεται από τον Κώδικα Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας είναι ατομική και απόλυτη. Για το λόγο αυτό αποφάσισε ότι ο σταθμός όφειλε να είχε παραλείψει στοιχεία που οδηγούσαν στην αποκάλυψη της ταυτότητας του θύματος, έστω και αν ο σύζυγος προέβη σε δηλώσεις και κατά συνέπεια ότι με την παράθεση λεπτομερειών που οδηγούσαν έμμεσα αλλά με βεβαιότητα στην αποκάλυψη της ταυτότητας της γυναίκας, παραβιάστηκε η πρόνοια για μη αποκάλυψη της ταυτότητας θυμάτων σεξουαλικών εγκλημάτων.

Αρνση δημοσίευσης απαντητικής επιστολής σε δημοσιεύματα

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας εξέτασε παράπονο της οργάνωσης PAPHIAKOS & ANIMAL WELFARE εναντίον της εφημερίδας Cyprus Weekly για σειρά δημοσιευμάτων στην τακτική στήλη του κ. Γιώργου Λανίτη, σχετικά με την πρακτική και τις δραστηριότητες της οργάνωσης όσον αφορά στην παροχή περίθαλψης σε αδέσποτους σκύλους. Οι πληροφορίες στις οποίες βασίστηκε η αρθρογραφία της εφημερίδας προήλθαν αρχικά από καταγγελίες ατόμων που είχαν εργασθεί στην οργάνωση. Το θέμα προκάλεσε ευρύ ενδιαφέρον και η εφημερίδα φιλοξένησε στη συνέχεια σειρά επιστολών από αναγνώστες της και σχετικές πληροφορίες γύρω από αυτό. Η Επιτροπή άκουσε εισήγηση υποεπιτροπής η οποία μελέτησε το θέμα, το οποίο συζήτησε επισταμένως. Η Επιτροπή επισημαίνει ότι η δημοσίευση πληροφοριών και η άσκηση κριτικής, οσοδήποτε αυστηρής, αποτελεί δικαίωμα των ΜΜΕ και δη σε περιπτώσεις οργανώσεων, οι οποίες απευθύνονται προς και λαμβάνουν εισφορές από το ευρύ κοινό, λαμβανομένων υπόψη των προνοιών του Κώδικα Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας για την ακρίβεια των πληροφοριών, αντικειμενικότητα και αποφυγή δυσμενών διακρίσεων και της υποχρέωσης των ΜΜΕ να «παρέχουν στους επηρεαζομένους, στην κατάλληλη περίπτωση και ιδιαιτέρως όταν έχουν υποστεί επίθεση, την ευκαιρία να απαντήσουν». Η Επιτροπή αποφάσισε ότι από τη σειρά των δημοσιευμάτων σχετικά με τις δραστηριότητες της οργάνωσης δεν προκύπτει παραβίαση του Κώδικα Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας σχετικά με την αντικειμενικότητα, (μεροληπτική στάση ή προκατάληψη εναντίον των παραπονουμένων). Η Επιτροπή διαπίστωσε ότι η εφημερίδα, στη σειρά των άρθρων της, δημοσίευσε τόσο καταγγελίες εναντίον των παραπονουμένων, όσο και απαντήσεις που έδωσαν οι ίδιοι δι’ εκπροσώπων τους, καθώς και επιστολές, επικριτικές και επαινετικές του έργου τους. Ωστόσο η Επιτροπή θεωρεί ότι θα ήταν πλέον συνεπές προς την υποχρέωση παροχής του δικαιώματος απάντησης αν εδίδετο η ευκαιρία στους επηρεαζομένους να εκφέρουν τις απόψεις τους επί των επιμάχων σημείων των καταγγελιών εναντίον της οργάνωσης (άρθρο Γιώργου Λανίτη, στις 20 Αυγούστου, 2005), ώστε να δημοσιευθούν ταυτοχρόνως με τις καταγγελίες. Εν πάση περιπτώσει, η Επιτροπή θεωρεί, ότι το δικαίωμα της απάντησης ικανοποιήθηκε με τη δημοσίευση των απόψεων των παραπονουμένων σε μετέπειτα εκδόσεις της εφημερίδας και επιστολής του εκπροσώπου της οργάνωσης. Ο εκπρόσωπος της Οργάνωσης Norman Thody διατύπωσε παράπονο ότι επιστολή του από 4 σελίδες, την οποία η εφημερίδα συμφώνησε να δημοσιεύσει, τελικά περικόπηκε κατά τρόπο που άφηνε αναπάντητες κάποιες κατηγορίες. Η Επιτροπή, αφού εξέτασε το κείμενο της αρχικής επιστολής και το κείμενο που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα, διαπιστώνει ότι απαντά σε όλα τα σημεία τα οποία αναφέρθηκαν στα επίμαχα δημοσιεύματα. Το μόνο σημείο το οποίο παρέμεινε αναπάντητο αφορά το γεγονός ότι οι φωτογραφίες που δημοσιεύθηκαν στην εφημερίδα παρουσίαζαν σκύλους με κολάρο. Στην απαντητική επιστολή που δημοσιεύθηκε παραλήφθηκε η αναφορά στο γεγονός ότι η οργάνωση τοποθετεί κολάρο σε όλους τους σκύλους που περισυλλέγει. Η Επιτροπή επισημαίνει ότι παράλληλα προς το δικαίωμα απάντησης από άτομα που δέχθηκαν επίθεση ή επίκριση υπάρχει και το δικαίωμα των ΜΜΕ να περικόπτουν επιστολές όταν είναι μακροσκελείς ή περιέχουν δυσφημητικά ή προσβλητικά σχόλια, ή πλεονασμούς, που δεν είναι απαραίτητοι για την απάντηση της ουσίας επίμαχων σημείων.

Μετάδοση δηλώσεων "ψυχασθενούς νέας" και άρνηση δικαιώματος απάντησης

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας επιλήφθηκε καταγγελίας της Ψυχιατρικής Εταιρείας Κύπρου εναντίον του τηλεοπτικού σταθμού Λεμεσού «New Extra” για παρουσίαση νέας «χαμηλής νοημοσύνης», σύμφωνα με την καταγγελία της Ψυχιατρικής Εταιρείας Κύπρου, η οποία διατύπωσε καταγγελίες, σε ρεπορτάζ που μεταδόθηκε στις 25.8.03 και αναμεταδόθηκε στις 27.8.03, εναντίον του θεράποντος ιατρού της και συγκεκριμένων λειτουργών του «Κέντρου Ημέρας», χωρίς διασταύρωση ή επαλήθευση.

Η Επιτροπή μελέτησε το θέμα και εξέφρασε την έντονη δυσφορία της γιατί η διεύθυνση του σταθμού, όχι μόνο αρνήθηκε να προμηθεύσει, ως όφειλε, την Επιτροπή με το οπτικό υλικό που αποτελούσε αντικείμενο του παραπόνου, επικαλούμενη πάροδο του χρόνου, αλλά και αρνήθηκε να ανταποκριθεί σε τρεις υπομνήσεις να παραθέσει τις απόψεις της. Υστερα από διεξοδική συζήτηση, η Επιτροπή ομόφωνα κατέληξε στις ακόλουθες διαπιστώσεις:

1. Θεωρεί το θέμα ιδιαίτερα σοβαρό, λόγω της φύσης και του περιεχομένου του ρεπορτάζ.
2. Υπήρξαν σοβαρές παραβιάσεις του Κώδικα Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας στα ακόλουθα σημεία:
   
   (α) Οι καθ’ ων το παράπονο, γνώριζαν ότι φιλοξενούσαν δηλώσεις «νεαρής ψυχασθενούς νέας κοπέλας» (εισαγωγή σε αναμετάδοση ρεπορτάζ), δηλαδή ατόμου για την ακρίβεια των δηλώσεων του οποίου δεν μπορούσαν να είναι βέβαιοι. Κατά συνέπεια δεν επέδειξαν τη δέουσα μέριμνα ώστε να μη μεταδοθούν «ανακριβείς, παραπλανητικές, φανταστικές ή διαστρεβλωτικές της αλήθειας ειδήσεις, πληροφορίες ή σχόλια».
   
   (β) Παρέλειψαν να δώσουν «στους επηρεαζόμενους...ιδιαιτέρως όταν έχουν υποστεί επίθεση, την ευκαιρία να απαντήσουν». Η παράλειψη αφορά τόσο τους δύο κατονομαζόμενους στο ρεπορτάζ λειτουργούς του Κέντρου Ημέρας, οι οποίοι δεν προσεγγίστηκαν καθόλου, όσο και τον θεράποντα ιατρό της νέας. Στην περίπτωση του ιατρού οι καθ’ ών το παράπονο όφειλαν να λάβουν υπόψη το γεγονός ότι, αν και ζήτησαν τις απόψεις του, κωλυόταν να μιλήσει λόγω του ιατρικού απορρήτου.
   
   (γ) Σε κανένα σημείο των δηλώσεών της η νεαρή ανέφερε ότι ήταν ψυχασθενής. Αντίθετα, ανέφερε ότι δεν ήθελε να κλεισθεί σε ψυχιατρείο. Στην εισαγωγή του ρεπορτάζ αναφέρθηκε ότι επρόκειτο για δηλώσεις «νεαρής ψυχασθενούς νέας κοπέλας». Η αναφορά στη διανοητική της κατάσταση συνιστά δυσμενή διάκριση και διαπόμπευση και παραβιάζει την αρχή της επίδειξης «αρμόζουσας ευαισθησίας» σε θέματα ανθρώπινου πόνου και έλλειψη σεβασμού προς την ιδιωτική ζωή, έστω και αν οι δηλώσεις έγιναν οικειοθελώς.
   
   (δ) Υπήρξε άρνηση των καθ’ ων το παράπονο να συνεργασθούν πλήρως με την Επιτροπή.
   
   Εν όψει των ανωτέρων η Επιτροπή διαπίστωσε παραβιάσεις των προνοιών του Κώδικα Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας που αφορούν στην ακρίβεια των πληροφοριών, στην παροχή ευκαιρίας για απάντηση σε επηρεαζομένους και του σεβασμού της ιδιωτικής ζωής.

Δημοσίευμα για το Διευθυντή Ειδήσεων του ΡΙΚ

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας επιλήφθηκε καταγγελίας του Διευθυντή Ειδήσεων και Επικαίρων του ΡΙΚ Ευάγγελου Λουκά εναντίον της εφημερίδας «Πολίτης» για αντιδεοντολογική μεταχείριση. Το παράπονο του κ. Λουκά ήταν ότι «...η άρνηση της εφημερίδας «Πολίτης» να δημοσιεύει την απάντηση μου, αλλά και η παράλειψή της να ζητήσει τις δικές μου απόψεις όταν έπαιρνε νέα συνέντευξη από τον Πρόεδρο του ΡΙΚ, ο οποίος είχε εξαπολύσει επίθεση εναντίον μου, συνιστούν κατάφωρη παραβίαση στοιχειωδών κανόνων της δημοσιογραφικής δεοντολογίας...»

Τα γεγονότα:

σΟ κ. Λουκά απέστειλε στις 26.9.03 μακροσκελή επιστολή σε απάντηση δημοσιευμάτων που είχαν δει το φως τις δημοσιότητας σε διάφορες εφημερίδες, περιλαμβανομένου του «Πολίτη». Η επιστολή δημοσιεύθηκε σε όλες τις εφημερίδες στις 27.09.2003, πλην του «Πολίτη», που δημοσίευσε την επομένη, 28.09.2003, δηλώσεις του Προέδρου του Δ. Σ. Του ΡΙΚ με επικριτικό περιεχόμενο για τον κ. Λουκά. Η εφημερίδα δημοσίευσε τελικά την επιστολή στις 30.9.07, υπό τον αποδοκιμαστικό τίτλο «Ο θαυμαστός κόσμος του ΡΙΚ». Κατά τη συνεδρία της ΕΔΔ προσήλθε αυτοβούλως για να δώσει τις εξηγήσεις που δεν είχε δώσει εγγράφως, ως είχε ζητηθεί από την Επιτροπή ο Αρχισυντάκτης της εφημερίδας κ. Ανδρέας Παράσχος. Ανέφερε ότι η μη δημοσίευση της επιστολής του παραπονουμένου αμέσως μετά τη λήψη της οφείλετο στο γεγονός ότι παρέπεσε και δε βρέθηκε, αν και έγιναν προσπάθειες, παρά μόνο στις 29.09.2003 και δημοσιεύθηκε την επομένη. Η Επιτροπή, αφού εξέτασε όλα τα ενώπιόν της στοιχεία, κατέληξε στα ακόλουθα:

1. Δεν υπήρξε δόλος ή σκόπιμη άρνηση δημοσίευσης της επιστολής του παραπονουμένου.
2. Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι είχε προηγηθεί σειρά δημοσιευμάτων που αφορούσαν στο ΡΙΚ και ειδικότερα στον κ. Λουκά, η παράλειψη της εφημερίδας να ζητήσει και τις θέσεις του κ. Λουκά, ταυτόχρονα με τις θέσεις του Προέδρου του Δ. Σ. του ΡΙΚ, αντιβαίνει προς την πρόνοια του Κώδικα Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας ότι «τα Μ.Μ.Ε. παρέχουν στους επηρεαζομένους, στην κατάλληλη περίπτωση και ιδιαιτέρως όταν έχουν υποστεί επίθεση, την ευκαιρία να απαντήσουν».
   
   Εν όψει των ανωτέρω, η Επιτροπή διαπιστώνει ότι υπήρξε μόνο παραβίαση της πρόνοιας του Κώδικα Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας παράλειψη της εφημερίδας να ζητήσει και τις απόψεις του κ. Λουκά.

Αποκάλυψη ταυτότητας ανήλικης, θύματος βιασμού

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας εξέτασε καταγγελία εναντίον των τηλεοπτικών σταθμών ΑΝΤ1, ΡΙΚ, ΜΕΓΑ, ΣΙΓΜΑ, ότι σε τηλεοπτικά ρεπορτάζ που μετέδωσαν στις 7 Σεπτεμβρίου, 2003, σχετικά με φερόμενο βιασμό ανήλικης από τον πατριό της περιέχονταν στοιχεία, τα οποία θα μπορούσαν να οδηγήσουν εμμέσως σε αποκάλυψη της ταυτότητας της ανήλικης.

Τέτοια στοιχεία ήταν, μεταξύ άλλων, αναφορές στην εθνική καταγωγή της, την οικογενειακή της κατάσταση και συνθήκες, δηλώσεις τις μητέρας της και η ιδιότητα και άλλες ασχολίες του φερόμενου ως βιαστή.

Η Επιτροπή αφού μελέτησε όλα τα στοιχεία στη διάθεσή της έκρινε ότι τα τηλεοπτικά ρεπορτάζ των σταθμών ΡΙΚ, ΑΝΤ1, ΣΙΓΜΑ, ΜΕΓΑ για το θέμα περιείχαν στοιχεία που καθιστούσαν δυνατή την αποκάλυψη της ταυτότητας της ανηλίκου, κατά παράβαση του Κώδικα Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας.

Η Επιτροπή σημείωσε με ευαρέσκεια το γεγονός ότι οι καθ’ ων το παράπονο αναγνώρισαν την παραβίαση του κώδικα και απολογήθηκανα και εξέφρασε την ελπίδα ότι θα ληφθούν μέτρα για να μη επαναληφθεί το φαινόμενο αυτό.

Σύλληψη γυναικών για φερόμενο εκπόρνευση

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας ασχολήθηκε με το θέμα μετάδοσης ρεπορτάζ από τον τηλεοπτικό σταθμό ΜΕΓΑ σχετικά με σύλληψη γυναικών που φέρονται να εκδίδονταν σε διαμέρισμα στη Λευκωσία και ζήτησε οπτικογράφηση προκειμένου να διαπιστώσει αν υπήρχε αντικείμενο εξέτασης παραπόνου.

Ο τηλεοπτικός σταθμός, παρά τις επανειλημμένες προσπάθειες για εξασφάλιση του οπτικού υλικού απέφυγε να το πράξει, επικαλούμενος αδυναμία εντοπισμού του.

Η Επιτροπή αποφάσισε ότι ελλείψει στοιχείων δεν ήταν δυνατό να προχωρήσει σε εξέταση παραπόνου και η υπόθεση θεωρήθηκε ως περατωθείσα άνευ περαιτέρω.

Αρνηση δημοσίευσης επιστολής οπαδών ποδοσφαιρικής ομάδας

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας εξέτασε παράπονο τεσσάρων οπαδών της Ανόρθωσης για άρνησή της εφημερίδας "Αθλητική της Κυριακής" να δημοσιεύσει επιστολή τους σε απάντηση αρθρογραφίας της εφημερίδας σχετικά με τη Διοίκηση της Ανόρθωσης.

Η Επιτροπή, αφού μελέτησε επισταμένα τόσο το επίμαχο άρθρο της εφημερίδας, ημερομηνίας 15ης Ιουνίου, 2003, το περιεχόμενο της επιστολής που απεστάλη προς την εφημερίδα και τις εξηγήσεις που έδωσε η διεύθυνση της εφημερίδας, αποφάσισε ότι:

1. Δεν αποτελεί υποχρέωση των μέσων ενημέρωσης να δημοσιεύουν οποιεσδήποτε επιστολές λαμβάνουν.
2. Το δικαίωμα της απάντησης αναγνωρίζεται από τον Κώδικα Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας στους επηρεαζομένους από δημοσίευμα και ιδιαιτέρως σε όσους έχουν υποστεί επίθεση.
3. Στη συγκεκριμένη περίπτωση της καταγγελίας εναντίον της εφημερίδας, ακόμη και αν υποτεθεί ότι η φράση «αυτά είναι τα ερωτήματα που θα πρέπει να απαντήσουν οι φίλοι της Ανόρθωσης..» δίδει το δικαίωμα της απάντησης σε «φίλους της Ανόρθωσης», η Επιτροπή αποδέχθηκε την εξήγησή του διευθυντή ότι η επιστολή περιείχε υπονοούμενα ή κατηγορίες εναντίον συνεργάτη της εφημερίδας, που δυνατό να συνιστούσαν δυσφήμηση, γεγονός που δίδει το δικαίωμα άρνησης για δημοσίευση του περιεχομένου της επιστολής.

Χρησιμοποίηση ανοίκειας γλώσσας για την κυβέρνηση

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας εξέτασε παράπονο ότι ο τηλεοπτικός σταθμός ΑΝΤ1 παραβίασε την πρόνοια του Κώδικα Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας για υψηλό επαγγελματικό επίπεδο, με τη χρησιμοποίηση ανοίκειας γλώσσας και φράσεων, όπως «Κυβέρνηση Κοτσιάτη».

Η Επιτροπή αποφάσισει ότι η χρησιμοποίηση ακόμη και ανοίκειας γλώσσας από τα ΜΜΕ, έστω και αν ενοχλεί, καλύπτεται κατά κανόνα από το δικαίωμα ελεύθερης έκφρασης.

Η Επιτροπή έλαβε υπόψη, εν προκειμένω, απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, σύμφωνα με την οποία κάτω από την Ευρωπαϊκή Διακήρυξη Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και ειδικότερα της ελευθερίας της έκφρασης, θεωρούνται επιτρεπτοί ακόμα και μειωτικοί χαρακτηρισμοί από τα Μέσα Ενημέρωσης κατά την άσκηση κριτικής, ιδιαίτερα για πολιτικά πρόσωπα.

Ρεπορτάζ για επίσκεψη του ασθενούντος Αρχιεπισκόπου στη Μητρλόπολη Πάφου

Υστερα από καταγγελία που έγινε δια του Τύπου, η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας εξέτασε το θέμα της μετάδοσης από το Ραδιοφωνικό Ιδρυμα Κύπρου ρεπορτάζ για επίσκεψη του Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου στην Ιερά Μητρόπολη Πάφου, στις 26 Μαίου, 2003. Προβλήθηκε ο ισχυρισμός ότι με το ρεπορτάζ υπήρξαν σοβαρές παραβιάσεις του Κώδικα Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας.

Κατά την εξέταση της υπόθεσης η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας έλαβε υπ' όψη όλες τις πρόνοιες του Κώδικα Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας, οι οποίες θα ήταν δυνατό να θεωρηθεί ότι παραβιάστηκαν από το ρεπορτάζ, δηλαδή της ακρίβειας της είδησης, της απόκτησης των πληροφοριών, της παρέμβασης στην ιδιωτική ζωή και της δυσμενούς διάκρισης-προκατάληψης.

Η Επιτροπή θεωρεί ότι το θέμα ήταν μεγάλου δημοσίου ενδιαφέροντος, καθ' όσον αφορά στην κατάσταση της υγείας του προκαθημένου της Εκκλησίας της Κύπρου και κατά τον ουσιώδη χρόνο βρισκόταν στο επίκεντρο καθημερινών συζητήσεων. Σημείωσε ακόμη ότι η Ιερά Σύνοδος ήταν διχασμένη στον τοποθέτηση κατά πόσο πρέπει να γίνουν Αρχιεπισκοπικές εκλογές ή όχι.

Η Επιτροπή διαπίστωσε ότι η απόκτηση των πληροφοριών, περιλαμβανομένης της κινηματογράφησης, έγινε με νόμιμο τρόπο και με την άδεια, τόσο των συνοδών του Αρχιεπισκόπου, συγγενούς και νοσηλευτή, όσο και του αρμόδιου για το χώρο Μητροπολίτη Πάφου.

Διαπίστωσε επίσης ότι το ρεπορτάζ δεν εμπεριέχει στοιχεία προκατάληψης και αφού εξέτασε όλα τα συναφή γεγονότα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι κατά την ετοιμασία του επιδείχθηκε μέριμνα για αντικειμενική παρουσίαση του θέματος και μη διαπόμπευση του Αρχιεπισκόπου.

Ως προς το οπτικό μέρος του ρεπορτάζ, η Επιτροπή έκρινε ότι υπήρξε μια υπέρ το δέον επαναφορά της εικόνας του Αρχιεπισκόπου που μπορούσε και έπρεπε να αποφευχθεί.

Με την ευκαιρία αυτή, η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας επαναλαμβάνει τη σύστασή της προς τα Μέσα Ενημέρωσης, κυρίως τα τηλεοπτικά, να επιδεικνύουν ιδιαίτερη μέριμνα στη λήψη και προβολή εικόνων κατά τρόπο που να μη συνιστούν παραβίαση του Κώδικα Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας.

Σύλληψη αλλοδαπών και εξάρθρωση δικτύου πλαστογραφίας

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας ασχολήθηκε με παράπονο σχετικά με τη μετάδοση τηλεοπτικών ρεπορτάζ από τους Σταθμούς ΑΝΤΕΝΝΑ, ΜΕΓΑ ΚΑΙ ΣΙΓΜΑ που αναφέρονταν στην ανακάλυψη κυκλώματος πλαστών εγγράφων για αλλοδαπούς και στη σύλληψη 35 περίπου αλλοδαπών για παράνομη είσοδο και παραμονή στην Κύπρο.

Η Επιτροπή κρίνει ότι το θέμα είναι μείζονος δημοσίου ενδιαφέροντος και ότι δεν παραβιάστηκαν τα κριτήρια τις ακρίβειας και αντικειμενικότητας. Ομως η Επιτροπή θεωρεί ότι η προβολή εικόνων των συλληφθέντων αλλοδαπών να σύρονται αλυσοδεμένοι στα αστυνομικά οχήματα και στα κρατητήρια συνιστά διαπόμπευση υπόπτων και εμπεριέχει το στοιχείο της προκατάληψης με βάση την εθνική προέλευση.

Επίσης θεωρεί ότι με τα ρεπορτάζ παραβιάστηκε το τεκμήριο της αθωότητας των συλληφθέντων, αφού με το περιεχόμενό τους και την παρουσίαση εικόνων όλων των συλληφθέντων εδίδετο η εντύπωση ότι όλοι αδιακρίτως εμπλέκονταν στο δίκτυο πλαστών εγγράφων.

Η Επιτροπή επαναλαμβάνει τη σύστασή της για σεβασμό των δικαιωμάτων των υπόπτων και μη παραβίαση του τεκμηρίου της αθωότητος και επισύρει την προσοχή στο γεγονός ότι η προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων αφορά σε όλους, περιλαμβανομένων και των αλλοδαπών. Ιδιαίτερα ως προς το σημείο της σύλληψης αλλοδαπών λαθρομεταναστών, σημειώνει τη σύσταση του απεσταλμένου του Συμβουλίου της Ευρώπης Αλβαρο Γκιλ Ρόμπλες για αποποινικοποίηση της λαθρομετανάστευσης.