Παραβίαση των Γενικών Διατάξεων του Κώδικα

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας εξέτασε παράπονο (5_11/2/2021) της Δέσποινας Κυριακίδη εναντίον της εφημερίδας «Πολίτης» για δημοσίευμα της 12ης Φεβρουαρίου με τίτλο: «Έπνιξε το σπίτι του στο αίμα χωρίς καμία λογική εξήγηση».

Στο δημοσίευμα, που αφορούσε το διπλό φονικό που σημειώθηκε στη Λευκωσία τον Φεβρουάριο, σύμφωνα με την παραπονούμενη γίνεται «απαράδεκτη, αντιδεοντολογική και ανυπόστατη αναφορά προσωπικών δεδομένων που αφορούν στην ψυχική υγεία του δράστη».

Στην απάντησή του ο αρχισυντάκτης της εφημερίδας «Πολίτης», Μανώλης Καλατζής, αναφέρει:

«1. Το ρεπορτάζ, αφορούσε έναν άνθρωπο, ο οποίος σκότωσε την σύζυγο και τον γιο του, χωρίς προφανή λόγο, ενώ όταν ήταν ανήλικος είχε διαπράξει επίσης δολοφονία και είχε νοσηλευτεί για 9 χρόνια σε ψυχιατρικό ίδρυμα.

1. Στο πλαίσιο της δημοσιογραφικής εργασίας, προέκυψαν θέματα που αφορούσαν την επάρκεια ελέγχου ανθρώπων με παρόμοιο ιστορικό, από τις αρμόδιες υπηρεσίες του κράτους.
2. Οι πληροφορίες για τα ψυχολογικά προβλήματα του δράστη, δημοσιεύθηκαν από όλα τα ΜΜΕ, έντυπα και ηλεκτρονικά.
3. Θεωρώ πως δεν υπήρξε κανενός είδους παραβίαση του κώδικα δεοντολογίας, καθώς επρόκειτο για ένα σημαντικό θέμα δημόσιου ενδιαφέροντος που αφορούσε πρωτίστως τις υπηρεσίες του κράτους».

Κατά την εξέταση του θέματος από την Επιτροπή, η πλειοψηφία υποστήριξε ότι στο άρθρο υπάρχει παραβίαση των γενικών διατάξεων του Κώδικα Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας ως προς την λεπτομερή περιγραφή της σκηνής του εγκλήματος, η οποία συνιστά δραματοποίηση.

Μέλη της Επιτροπής που μειοψήφησαν εξέφρασαν, εξάλλου, την άποψη ότι οι όποιες λεπτομέρειες δημοσιοποιήθηκαν για το συγκεκριμένο έγκλημα, αφορούσαν στην ανάδειξη της ευθύνης των κρατικών υπηρεσιών εξυπηρετώντας το δημόσιο συμφέρον.

Εκφράστηκε ακόμη η άποψη ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν προκύπτει ότι υπάρχει δραματοποίηση των γεγονότων ή υπερβολικά λεπτομερής παράθεση των γεγονότων ώστε να δικαιολογείται οποιαδήποτε παραβίαση.

Σχετικά με την ανάρτηση του Μανώλη Καλατζή στο Facebook, για το οποίο είχε επίσης προβεί σε καταγγελία η παραπονούμενη, η Επιτροπή αποφάσισε ομόφωνα ότι δεν έχει βάση το παράπονό της ώστε να εξεταστεί, καθώς πρόκειται για προσωπικές απόψεις που ανήρτησε ο δημοσιογράφος σε προσωπική ιστοσελίδα του σε μέσο κοινωνικής δικτύωσης, και αυτές δεν εμπίπτουν στον Κώδικα Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας.

Χωρίς παραβίαση το ρεπορτάζ

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας εξέτασε παράπονο (3/27/1/2021) από την κ. Αντρούλα Καφά εναντίον του τηλεοπτικού σταθμού Sigma για προβολή στο Κεντρικό Δελτίο Ειδήσεών του, ρεπορτάζ με αναφορά στο όνομά της και αναπαραγωγή της ανάρτησης, που έκανε η ίδια σε μέσο κοινωνικής δικτύωσης, με τη χρήση του voiceover, χωρίς την συγκατάθεσή της.

Συγκεκριμένα η παραπονούμενη αναφέρει «…Το ρεπορτάζ έγινε χωρίς τη συναίνεσή μου και χωρίς καμία προηγούμενη επικοινωνία ή ενημέρωσή μου από το κανάλι. Κατανοώ πως η ανάρτησή μου έγινε δημόσια, και πως αυτό επιτρέπει στο οποιοδήποτε μέσο να την αναπαράγει χωρίς νομικές επιπτώσεις. Θεωρώ όμως πως η προβολή του ονόματος και της προσωπικής μου ιστορίας σε ένα κεντρικό δελτίο ειδήσεων χωρίς τη συναίνεση ή τουλάχιστον την ενημέρωσή μου ήταν ασεβής και αντιδεοντολογική…».

Στην απάντησή του ο Διευθύνων Σύμβουλος του Σίγμα, Χρύσανθος Τσουρούλης, αναφέρει πως εξέπληξε το παράπονο της κ. Καφά, μιας και «η ίδια κοινοποίησε την εμπειρία της αρκετές ημέρες πριν σε μέσο κοινωνικής δικτύωσης».

Επιπλέον ο κ. Τσουρούλης αναφέρει πως «η ίδια προτάσσει στο κείμενο της ότι προέβη σε δημόσια ανάρτηση, εξυπακούοντας ότι στις προθέσεις της ήταν το γεγονός να διαδοθεί στη γνώση του ευρύτερου κοινού, άλλως να δημοσιοποιηθεί. Τούτο και έπραξε καθηκόντως ο σταθμός μας συνεπικουρώντας τις δικές της προθέσεις για δημοσιοποίηση, ενημέρωση και εγρήγορση του κοινού».

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας εξετάζοντας τα δεδομένα αποφάσισε ομόφωνα πως δεν υπάρχει παραβίαση οποιασδήποτε διάταξης του Κώδικα Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας. Από τη στιγμή που ένα γεγονός, μία θέση ή μία άποψη, δημοσιεύεται στα Κοινωνικά Δίκτυα, μπορεί να αναμεταδοθεί από Μέσο Ενημέρωσης χωρίς αυτό να συνιστά, με οποιοδήποτε τρόπο, παραβίαση διάταξης του Κώδικα, που αφορά παραβίαση προσωπικών δεδομένων. Ωστόσο, η Επιτροπή σημειώνει ότι θα συνιστούσε ορθότερη δημοσιογραφική τακτική να ενημερώνεται ο ενδιαφερόμενος για την πρόθεση του Μέσου να προβάλει ή να χρησιμοποιήσει την ανάρτησή του.

Η Επιτροπή τονίζει, επίσης, πως καλό θα ήταν η δραματοποίηση των ρεπορτάζ στα τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων, ως μέθοδος προσέγγισης θεατών, να αποφεύγεται, ειδικά για τις περιπτώσεις προσωπικής μαρτυρίας ή προσωπικής περιγραφής όπως η παρούσα.

Αυτεπάγγελτη εξέταση άρθρου

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας άρχισε αυτεπάγγελτα, στη συνεδρίασή της, ημερομηνίας 20 Ιανουαρίου 2021, τη συζήτηση του θέματος που προέκυψε με:

1) το άρθρο του Ανδρέα Παράσχου στην εφημερίδα «Καθημερινή», ημερομηνίας 10/01/2021, με τίτλο «Μας πήρε ο δαίμονας»

2) τη διευκρίνιση επί του άρθρου που ανήρτησε η «Καθημερινή» στην ιστοσελίδα της στις 11/01/2021

3) την επιστολή παραίτησης του Ανδρέα Παράσχου από τη θέση του Διευθυντή της εφημερίδας, όπως αυτή δημοσιεύτηκε σε διάφορα μέσα στις 13/01/2021

4) την ανακοίνωση της «Καθημερινής» για την παραίτηση, όπως αυτή αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα της εφημερίδας στις 13/01/2021

ως εκ του δικαιώματος που παρέχουν στην ΕΔΔ το Καταστατικό της και ο Κώδικας Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας, που καθορίζουν ότι:

Καταστατικό ΕΔΔ:

Σημείο 17

Κατ’ εξαίρεση η Επιτροπή δύναται να επιληφθεί αυτεπαγγέλτως συγκεκριμένης περιπτώσεως που δυνατό να συνιστά παραβίαση προνοιών του Κώδικα, λόγω της σημασίας και της σοβαρότητάς της.

Κώδικας Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας:

Γενικές Διατάξεις:

…Η Επιτροπή έχει υποχρέωση να προασπίζεται το δικαίωμα της Ελευθερίας Έκφρασης και ειδικότερα την ελευθερία έκφρασης των έντυπων και εκπεμπόντων ΜΜΕ.

Η Επιτροπή έχει υποχρέωση να προασπίζεται την ανεξαρτησία των δημοσιογράφων.

Σε έκτακτη ειδική συνεδρίασή της στις 03 Φεβρουαρίου 2021, η ΕΔΔ συνέχισε την αυτεπάγγελτη εξέταση όλων των πτυχών του θέματος, δεδομένης και της δημόσιας συζήτησης εξ αφορμής των γεγονότων που προαναφέρονται, και αποφάσισε συνέχιση της συζήτησης επί της ουσίας όλων των πτυχών που προκύπτουν.

Στις 09 Φεβρουαρίου 2021 η ΕΔΔ έγινε δέκτης επιστολής από τον Διευθυντή του Γραφείου Τύπου του Προέδρου της Δημοκρατίας, η οποία επισυνάπτεται.

Όπως επιβάλλουν οι κανόνες λειτουργίας της, η Επιτροπή κοινοποίησε την επιστολή προς τον δημοσιογράφο Ανδρέα Παράσχο και την εφημερίδα «Καθημερινή», ζήτησε τις απόψεις τους, και έλαβε γραπτές απαντήσεις, οι οποίες επισυνάπτονται.

Στην τακτική συνεδρίασή της στις 17 Φεβρουαρίου 2021, η Επιτροπή εξέτασε το θέμα, στη βάση της επιστολής από τον Διευθυντή του Γραφείου Τύπου του Προέδρου της Δημοκρατίας και των απαντητικών επιστολών.

Η Επιτροπή αποφάσισε, κατά πλειοψηφία, ότι:

Στο άρθρο του Ανδρέα Παράσχου στην εφημερίδα «Καθημερινή» ημερομηνίας 10/01/2021 με τίτλο «Μας πήρε ο δαίμονας» και στην παράγραφο που αναφέρει :

«…Είχε, όμως, αντιληφθεί ότι ‘τα χρυσά διαβατήρια’ ήταν η κότα με τα χρυσά αβγά, που όπως φέρεται να εκμυστηρεύτηκε σε μία νύχτα ευθυμίας στην Αθήνα, άφηνε στο Γραφείο του 300 εκατ. ετησίως, που τα πήγαινε μετά στις Σεϋχέλλες με ιδιωτικές πτήσεις…» υπάρχει παραβίαση του Σημείου 1 Ακρίβεια του Κώδικα Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας, που αναφέρει ότι:

Τα ΜΜΕ μεριμνούν ώστε να μη δημοσιεύονται ανακριβείς, παραπλανητικές, φανταστικές ή διαστρεβλωτικές της αλήθειας ειδήσεις, πληροφορίες ή σχόλια.

Σε περίπτωση που έχει συμβεί κάτι τέτοιο χωρούν σε άμεση διόρθωση ή απολογία.

Τα ΜΜΕ ενώ έχουν δικαίωμα να προβαίνουν σε αναλύσεις και να υποστηρίζουν συγκεκριμένες θέσεις, εν τούτοις θα πρέπει να καθιστούν σαφή τη διάκριση μεταξύ γεγονότος και ερμηνείας, σχολίου ή εικασίας…

Παράλληλα, η Επιτροπή γνωστοποιεί ή/και υπενθυμίζει προς τους εμπλεκόμενους το Σημείο 20 από το Καταστατικό της ΕΔΔ που αναφέρει ότι:

Η Επιτροπή λειτουργεί στη βάση της αυτορρύθμισης και ως εκ τούτου δεν επιβάλει οποιαδήποτε ποινή ή επιδικάζει αποζημιώσεις. Οι αποφάσεις και τα πορίσματα της Επιτροπής δημοσιοποιούνται. Το καθ’ ου η απόφαση μέλος των ΜΜΕ υποχρεούται να δημοσιοποιήσει τη σχετική απόφαση της Επιτροπής και να προβεί στις αναγκαίες θεραπείες που αποφασίζει η Επιτροπή.

"Τα Μ.Μ.Ε. δεν αποκαλύπτουν άμεσα ή έμμεσα την ταυτότητα των θυμάτων βιασμού..."

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας εξέτασε παράπονο (1/29/1/2021) από το Μεσογειακό Ινστιτούτο Μελετών Κοινωνικού Φύλου εναντίον της Cyprus Times για το διαδικτυακό δημοσίευμά της στις 26/1/2021 με τίτλο «Αμετανόητος ο προπονητής της 11χρονης αθλήτριας: «Δεν αισθάνομαι βιαστής».

Σύμφωνα με τους παραπονούμενους το άρθρο «…παραβιάζει τον Κώδικα (σημείο β στις γενικές διατάξεις και σημείο 12), καθώς δεν επιδεικνύει την αρμόζουσα ευαισθησία στην παρουσίαση του εγκλήματος του βιασμού και της παιδεραστίας», προσθέτοντας πως «παρουσιάζοντας περίπτωση παιδεραστίας δεν την ονομάζει ως τέτοια» ενώ είναι «αντιδεοντολογικό να δίνεται βήμα σε θύτες παιδεραστίας και να ακούγονται οι οποιεσδήποτε δικαιολογίες για το ειδεχθές έγκλημα». Αναφέρουν, επίσης, πως «το δημοσίευμα επιτρέπει να ακουστεί η ρομαντικοποίηση της παιδεραστίας, πράγμα εξαιρετικά επικίνδυνο». Σημειώνουν ότι στο δημοσίευμα προβάλλονται ισχυρισμοί για τη συναίνεση ανήλικου κοριτσιού, ενώ η νομοθεσία δεν αποδέχεται την ύπαρξη συναίνεσης σε αυτή την ηλικία και ακόμα ότι παραβιάζει το σημείο 12 του Κώδικα, αφού προβάλλει στερεότυπα που προσβάλλουν τις γυναίκες και δικαιολογούν την έμφυλη βία. «Για παράδειγμα, επιτρέπει να παρουσιαστεί η αγάπη του άντρα και ο γάμος ως δικαιολογία για τα σεξουαλικά εγκλήματα σε βάρος κοριτσιού. Θέτει στο επίκεντρο τον θύτη και τον πατέρα της γυναίκας που καταγγέλλει σήμερα ως ενήλικο πρόσωπο. Ενισχύει έτσι το στερεότυπο ότι για τα σώματα των γυναικών "εξηγούνται" οι άντρες»….».

Στην απάντησή της η Cyprus Times και συγκεκριμένα η αρχισυντάκτριά Μύρια Αβρααμίδου, αναφέρει συνοπτικά ότι:

Α. Η ιστοσελίδα γενικώς επιδεικνύει, σοβαρότητα και διακριτικότητα.

Β. Πρόκειται για υπόθεση με ευρεία δημοσιότητα στον ελληνικό χώρο και

Γ. Πρόκειται για απλή αναπαραγωγή δημοσιεύματος, που έγινε και από πολλά άλλα ΜΜΕ.

Καταληκτικά, η ιστοσελίδα απορρίπτει ότι το συγκεκριμένο άρθρο δημιουργεί προσβλητικά στερεότυπα. Θεωρούν επιπλέον ότι οι δηλώσεις του φερόμενου θύτη, «όπως αυτές έγιναν σε ελλαδικό μέσο ενημέρωσης και αναπαράχθηκαν από όλα σχεδόν τα μέσα ενημέρωσης σε Ελλάδα και Κύπρο, περισσότερο εκθέτουν παρά συγκαλύπτουν τον φερόμενο δράστη».

Κατά τη συνεδρίασή της η Επιτροπή μελέτησε τα δεδομένα όπως κατατέθηκαν ενώπιον της και αποφάσισε κατά πλειοψηφία να προχωρήσει σε σύσταση προς το υπό αναφορά μέσο, Cyprus Times, με παραπομπή στο σημείο 10 του Κώδικα που αναφέρεται στα Σεξουαλικά Εγκλήματα.

Σύμφωνα με τον Κώδικα Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας «Τα Μ.Μ.Ε. δεν αποκαλύπτουν άμεσα ή έμμεσα την ταυτότητα των θυμάτων βιασμού και άλλων σεξουαλικών αδικημάτων και δεν δημοσιεύουν ή αναπαράγουν λεπτομέρειες, ο οποίες είναι δυνατό να προκαλέσουν ή να επιτείνουν τον ανθρώπινο πόνο.

Η Επιτροπή επισημαίνει ότι τα ΜΜΕ οφείλουν να αντιμετωπίζουν τέτοιου είδους περιστατικά χωρίς διακρίσεις και με την ίδια ευαισθησία και τον ίδιο σεβασμό που επιδεικνύουν στις περιπτώσεις Κυπρίων πολιτών. Με αφορμή το δημοσίευμα της Cyprus Times, η Επιτροπή καλεί όλα τα ΜΜΕ να είναι ιδιαίτερα προσεκτικά κατά την δημοσίευση θεμάτων που αφορούν παιδική κακοποίηση και σεξουαλικά εγκλήματα σε βάρος ανηλίκων. Θα πρέπει επίσης να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή σε συνεντεύξεις υπόπτων, κατηγορουμένων ή καταδικασθέντων, ώστε να αποφεύγεται η δραματοποίηση ή και η ωραιοποίηση ενός σεξουαλικού εγκλήματος.

Ειδικά σε περιπτώσεις σεξουαλικών εγκλημάτων κατά παιδιών, σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να αναφέρονται ονόματα. Δεν πρέπει να καταγράφονται γλαφυρές λεπτομέρειες, και η διατύπωση πρέπει να γίνεται με ιδιαίτερη προσοχή. Το ίδιο και σε περιπτώσεις αναδημοσίευσης ειδήσεων και ρεπορτάζ από ξένα μέσα.

Παράλληλα, όταν το δημοσίευμα αναφέρεται σε έγκλημα με θύμα ανήλικο, πρέπει να αποφεύγεται η χρήση όρων όπως «παιδοφιλία» και «παιδεραστία».

Ομόφωνη η απόφαση για καμία παραβίαση

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας εξέτασε παράπονο (39/24/7/2020) από την κ. Κορίνα Δημητρίου εναντίον τεσσάρων εφημερίδων, Φιλελεύθερος, Sigmalive, RNP News και Καθημερινή.

Σύμφωνα με την παραπονούμενη, οι τέσσερις εφημερίδες αναπαρήγαγαν δηλώσεις του Υπουργού Εσωτερικών, με τις οποίες στοχοποιούνται άτομα και ΜΚΟ. Η κ. Δημητρίου αναφέρει πως «ο ΥΠΕΣ επικαλέστηκε την έκθεση MONEYVAL του Συμβουλίου της Ευρώπης ως πηγή πληροφόρησης για διασύνδεση των ΜΚΟ με την τρομοκρατία». Στη συνέχεια σημειώνει ότι «η έκθεση MONEYVAL πουθενά δεν γράφει ότι οι ΜΚΟ είναι ύποπτες για χρηματοδότηση από την τρομοκρατία, ούτε ότι μπορεί να ενέχονται για ξέπλυμα βρώμικου χρήματος. Οι πιο κάτω εφημερίδες κατέγραψαν τις σοβαρότατες κατηγορίες του Υπουργού έναντι των ΜΚΟ χωρίς να ελέγξει την ακρίβεια ή την εγκυρότητα τους».

Στην απάντησή της η εφημερίδα Καθημερινή και συγκεκριμένα ο δημοσιογράφος, Απόστολος Τομαράς, σημειώνει πως «το ρεπορτάζ σχετικά με τη δημιουργία μητρώου για Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (ΜΚΟ) προέκυψε από συνέντευξη του Υπουργού Εσωτερικών Νίκου Νουρή στην «Κ» και μετά από τη ψήφιση από τη Βουλή σχετικού νομοθετικού πλαισίου». Όπως αναφέρει ο κ. Τομαράς «η εφημερίδα και ο κάθε δημοσιογράφος παραθέτει τα γεγονότα που αναφέρει ο υπουργός εσωτερικών, ένας δηλαδή αξιωματούχος του κράτους, και δεν μπορεί για κάθε ισχυρισμό να προβαίνει σε διασταύρωση από την στιγμή που ο συνεντευξιαζόμενος είναι φορέας κάποιου θεσμού».

Στην απάντησή του ο «Φιλελεύθερος» αναφέρει πως το δημοσίευμά του «στηρίχθηκε σε επίσημο έγγραφο, το οποίο κατέθεσε ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Εσωτερικών στο πλαίσιο συζήτησης θέματος που αφορούσε την εφαρμογή νέας νομοθεσίας που αφορούσε την εγγραφή σωματείων, περιλαμβανομένων και των ΜΚΟ. Το έγγραφο είναι στη διάθεση της Επιτροπής».

Επιπλέον, ο «Φ» και ο συντάκτης του, αναφέρουν πως «δεν υιοθέτησαν τη θέση που εξέφρασε ο υπουργός Εσωτερικών. Μάλιστα στη πρόταξη γράψαμε ότι «Πιθανό ξέπλυμα βρώμικου χρήματος και χρηματοδότηση της τρομοκρατίας με εμπλοκή Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (ΜΚΟ) επικαλείται ο υπουργός Εσωτερικών Νίκος Νουρής στην προσπάθεια του να πείσει τη Βουλή να εφαρμόσει τη νομοθεσία με βάση την οποία θα διαγραφούν αν δεν εγγραφούν κανονικά ως σωματεία».

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας εξετάζοντας τα δεδομένα αποφάσισε ομόφωνα ότι δεν υπάρχει παραβίαση του Κώδικα εκ μέρους των εφημερίδων Φιλελεύθερος και Καθημερινή. Θεωρεί ότι οι πληροφορίες που περιλαμβάνονται στα δημοσιεύματα ουδόλως στοχοποιούν άτομα ή ΜΚΟ, αλλά προκύπτουν, όπως και αποδίδονται, είτε σε άτομα είτε σε επίσημα έγγραφα.

Αναφορικά με το παράπονο σε σχέση με το δημοσίευμα του SigmaLive και του RPN News, η Επιτροπή έκρινε πως υποβλήθηκε εκπρόθεσμα το παράπονο σε σχέση με το δημοσίευμα, καθώς και τα δύο αφορούν συνέντευξη στο Δελτίο Ειδήσεων του τηλεοπτικού σταθμού Sigma ημερομηνίας 3 Μαρτίου 2020.

Όπως σημειώνεται στο Καταστατικό Λειτουργίας της ΕΔΔ «παράπονα για παραβίαση προνοιών του Κώδικα Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας υποβάλλονται εγγράφως στην Επιτροπή εντός τριάκοντα (30) ημερών από το χρόνο κατά τον οποίο περιήλθε ή ευλόγως θα έπρεπε να περιέλθει σε γνώση του παραπονούμενου ή άλλου ενδιαφερόμενου το επίμαχο δημοσίευμα ή μετάδοση».

Παραβίαση του άρθρου για σεξουαλικά εγκλήματα

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας εξέτασε παράπονο (37/10/07/20) από τη Δέσποινα Κυριακίδου εναντίον του «Πολίτη» για διαδικτυακό δημοσίευμα ημερομηνίας 7 Ιουλίου 2020 με τίτλο : «Έξι χρόνια φυλάκιση για βιασμό δέκα δευτερολέπτων».

Σύμφωνα με την παραπονούμενη το παρόν άρθρο παρουσίαζε αυτούσια την ποινική διαδικασία και περιέγραφε με λεπτομέρεια το σκηνικό του βιασμού, παραβιάζοντας τον Κώδικα Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας και επαναθυματοποιώντας και πλήττοντας την αξιοπρέπεια του θύματος.

Περαιτέρω η παραπονούμενη μετά από συστάσεις που έκανε στον κ. Καλαντζή και επικοινωνία που πραγματοποίησε με τον ίδιο για την απόσυρση του εν λόγω άρθρου, κατηγόρησε τον δημοσιογράφο για ανάρμοστη συμπεριφορά.

Κατά την απάντησή του «Πολίτης» και συγκεκριμένα ο Διονύσης Διονυσίου παραδέχθηκε ότι ήταν λάθος η συγκεκριμένη δημοσίευση, παραδεχόμενος τον απαράδεκτο τίτλο. Αυτό αποτέλεσε και το λόγο που η δημοσίευση αποσύρθηκε από το ίδιο το μέσο.

Η Επιτροπή αποφάσισε πως στο διαδικτυακό δημοσίευμα του «Πολίτη» υπήρχε παραβίαση του άρθρου 10 του Κώδικα για σεξουαλικά εγκλήματα, στο οποίο αναφέρεται ότι τα Μ.Μ.Ε. δεν δημοσιεύουν ή αναπαραγάγουν λεπτομέρειες, οι οποίες είναι δυνατό να προκαλέσουν ή να επιτείνουν τον ανθρώπινο πόνο. Χαιρετίζει, ωστόσο, το γεγονός ότι η εφημερίδα αναγνώρισε το λάθος της, απέσυρε το δημοσίευμα και ως εκ τούτο αυτορυθμίστηκε.

Τόνισε ότι οι δημοσιογράφοι και τα ΜΜΕ οφείλουν να επεξεργάζονται και να φιλτράρουν τις πληροφορίες που παίρνουν από τις αίθουσες των δικαστηρίων και τις αποφάσεις των δικαστηρίων, έστω και εάν έχουν εκτεθεί σε αυτούσια τα γεγονότα, ούτως ώστε να μην υπάρχει εκ νέου θυματοποίηση των θυμάτων και επιδείνωση του ανθρώπινου πόνου.

Αποφάσισε όπως γίνει υπόμνηση στους δημοσιογράφους και στα ΜΜΕ γύρω από όλα τα άρθρα του Κώδικα που διαμορφώνουν τον σωστό τρόπο κάλυψης δικαστικών υποθέσεων. Αυτά αφορούν το άρθρο 9 για το τεκμήριο της αθωότητας, το άρθρο 10 για σεξουαλικά εγκλήματα, το άρθρο 11 για τα παιδιά και το άρθρο 12 για τις δυσμενείς διακρίσεις.

Καμία παραβίαση κατά πλειοψηφία

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας εξέτασε παράπονο (42_30/11/20) που υπέβαλε ο Νίκος Τριμικλινιώτης εναντίον του δημοσιογράφου Στέλιου Ξιουρή για δύο δημοσιεύματά του στο διαδικτυακό μέσο «Offsite» και στην στήλη «Πιστολέρο» με τίτλο: «Οι ΑΚΕΛικοί που δεν θέλουν Κόρτα και το δίλημμα με Ειρήνη» (26/07/2020) και «ΠΙΣΤΟΛΕΡΟ: Θύμωσε ο Άντρος και οι σύντροφοι τράπηκαν σε φυγή» (28/07/2020).

Σύμφωνα με τον παραπονούμενο και στα δύο άρθρα υπάρχει, όπως αναφέρει, διαστρέβλωση των γεγονότων και πως ο δημοσιογράφος «προβαίνει σε υβριστικούς, υποτιμητικούς και δυσφημιστικούς χαρακτηρισμούς και καταλήγει σε αυθαίρετα συμπεράσματα που πλήττουν την υπόληψη και αξιοπρέπεια μου».

To μέσο, με την απάντησή του, ενημέρωσε την Επιτροπή ότι ως «Offsite» άρχισαν τη διαδικασία εσωτερικής αρχειοθέτησης της στήλης του Στέλιου Ξιουρή, καθώς έχει διακοπεί η συνεργασία τους με τον δημοσιογράφο ο οποίος και την υπέγραφε.

Σημείωσε, επιπρόσθετα, ότι η στήλη, η οποία χρονολογείται εδώ και πέραν των δύο δεκαετιών και σε άλλα ΜΜΕ, «αποτελεί αποκλειστικά στήλη σχολιασμού, εικασιών, προσωπικής άποψης και εκτίμησης, στην οποία αποτυπώνονται γραφόμενα με το χαρακτηριστικό ύφος και χρώμα του συγγραφέα της».

Η Επιτροπή ζήτησε την άποψη και του δημοσιογράφου, ο οποίος στην απάντησή του κάνει λόγο για «επιστολή άνευ αντικειμένου», σημειώνοντας πως «αν είναι παραβίαση δεοντολογίας ότι έγραψα ότι ο κ.Τριμικλινιώτης είναι από την Τριμίκλινη και όχι από κάποιο άλλο χωριό του καθεστώτος του νότου… απολογούμαι».

Εξετάζοντας τα δεδομένα που προκύπτουν σε σχέση με το δημοσίευμα, η Επιτροπή αποφάσισε κατά πλειοψηφία και μετά από ψηφοφορία ότι δεν υπάρχει καμία παραβίαση του Κώδικα Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας.

Επτά μέλη έκριναν ότι δεν υπάρχει παραβίαση οποιασδήποτε διάταξης του Κώδικα, ενώ ένα μέλος της Επιτροπής ψήφισε ότι υπάρχει παραβίαση και πως τα άρθρα είναι προσβλητικά.

Παραβίαση της Ειδικής Διάταξης 1. Ακρίβεια

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας εξέτασε παράπονο (35/10/07/20) από πολίτες εναντίον του “Sigmalive” για το άρθρο με τίτλο: «Συνθήματα εμφύλιου διχασμού και βίας στην «αντιρατσιστική πορεία» (ΦΩΤΟ & VID)», ημ.16/06/2020

Σύμφωνα με τους παραπονούμενους στο παρόν άρθρο τίθεται θέμα ακρίβειας, υποστηρίζοντας ότι ο αρθρογράφος, παραποιεί τα γεγονότα, προκειμένου να καλλιεργήσει δυσμενές κλίμα σε βάρος συγκεκριμένης ομάδας.

Κατά την απάντησή του “Sigmalive” αναφέρει ότι δεν προβαίνει σε καμία παραποίηση των γεγονότων, καθότι οι φωτογραφίες, τα βίντεο και τα συνθήματα παραθέτονται αυτούσια στο άρθρο. Περαιτέρω επισημαίνεται από το “Sigmalive” ότι τέτοιου είδους παράπονα πιθανόν να έχουν ως στόχο να ασκήσουν πίεση στο δημοσιογραφικό λειτούργημα με απώτερο σκοπό τον εκφοβισμό των δημοσιογράφων.

Η Επιτροπή αποφάσισε πως στο δημοσίευμα του Sigmalive υπάρχει παραβίαση του άρθρου 1 για την ακρίβεια, σύμφωνα με το οποίο τα Μ.Μ.Ε. οφείλουν να μεριμνούν ώστε να μη δημοσιεύονται ανακριβείς, παραπλανητικές, φανταστικές ή διαστρεβλωτικές της αλήθειας ειδήσεις, πληροφορίες ή σχόλια. Επιπλέον, ενώ τα Μ.Μ.Ε έχουν δικαίωμα να προβαίνουν σε αναλύσεις και να υποστηρίζουν συγκεκριμένες θέσεις, εν τούτοις θα πρέπει να καθιστούν σαφή τη διάκριση μεταξύ γεγονότος και ερμηνείας, σχολίου ή εικασίας.

Η Επιτροπή έκρινε ότι δεν υπάρχει παραβίαση του Κώδικα

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας εξέτασε παράπονο (44/10/07/20) από πολίτες εναντίον του “Philenews” για το άρθρο με τίτλο : «Ρατσιστές και αντιρατσιστές», ημ. 17/06/2020.

Σύμφωνα με τους παραπονούμενους στο παρόν άρθρο τίθεται θέμα ακρίβειας, υποστηρίζοντας ότι ο αρθρογράφος, παραποιεί τα γεγονότα, προκειμένου να καλλιεργήσει δυσμενές κλίμα σε βάρος συγκεκριμένης ομάδας.

Κατά την απάντησή του το “Philenews” αναφέρει ότι ο αρθρογράφος δεν έχει στόχο να πλήξει τον οποιοδήποτε παρευρισκόμενο αλλά κάνει αναφορά στους διοργανωτές. Επιπρόσθετα, το άρθρο αποτελεί άποψη και τοποθέτηση για τον ρατσισμό και τον αντιρατσισμό.

Η Επιτροπή έκρινε ότι δεν υπάρχει παραβίαση του Κώδικα καθώς αφορά την καταγραφή της προσωπικής άποψης του αρθρογράφου, χωρίς ύβρεις και προσβολές προς συγκεκριμένα άτομα.

Παρερμηνεία και παραβίαση περί ακρίβειας

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας εξέτασε παράπονο (40/27/07/20) από το Δικηγορικό Γραφείο Νικολλέτα Χαραλαμπίδου ΔΕΠΕ, εκ μέρους της πελάτιδος του Freya Louise Heath, για δημοσίευμα στην εφημερίδα «Η Αλήθεια» σχετικά με το θέμα της έφεσης της 19χρονης Βρετανίδας και με τίτλο «Το Ανώτατο απέρριψε την έφεση της», ημ.27/07/2020

Οι παραπονούμενοι «Δικηγορικό Γραφείο Νικολέτα Χαραλαμπίδου ΔΕΠΕ» θέτουν θέμα δημοσίευσης ψευδών και ανακριβών πληροφοριών, που παραβιάζουν τις πρόνοιες του Κώδικα Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας για αντικειμενική, ολοκληρωμένη και έγκυρη πληροφόρηση.

Συγκεκριμένα, κάνουν λόγο για διασπορά ψευδών και/ή αναληθών ειδήσεων σε βάρος της πελάτιδος τους, επικαλούμενοι αναφορά στο δημοσίευμα ότι το Ανώτατο Δικαστήριο της Κύπρου δεν έκανε δεκτή την έφεση της πελάτιδος τους, απορρίπτοντας και τους 14 λόγους έφεσης που επικαλέστηκε. Περαιτέρω, στο ίδιο δημοσίευμα αναφέρεται, ψευδώς κατά τους παραπονούμενους, ότι η πελάτιδά τους δια μέσου των δικηγόρων της, αιτήθηκε στο Δικαστήριο να παρέμβει, στο πλαίσιο της έφεσης, το Ίδρυμα Fair Trial Europe ως φίλος του Δικαστηρίου amici curiae. Οι παραπονούμενοι σημειώνουν: «Τα πραγματικά γεγονότα, και για αποκατάσταση της αλήθειας, είναι ότι η έφεση εξακολουθεί να εκκρεμεί ενώπιον του ανωτάτου δικαστηρίου και η αίτηση για παρέμβαση του Fair Trial Europe έγινε από το ίδιο το ίδρυμα δια μέσου του δικηγόρου του κ. Κώστα Ευσταθίου και η πελάτιδά μας και/ή οι δικηγόροι της καμία σχέση και/ή ανάμειξη και/ή εμπλοκή έχουν με την εν λόγω αίτηση».

Κατά την απάντησή του ο Τάκης Αγαθοκλέους επισημαίνει ότι το προαναφερθέν άρθρο στηρίχθηκε στην απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου. Ωστόσο, παραδέχεται ότι ο αρθρογράφος κατά τη μεταφορά της είδησης και συνοψίζοντας την απόφαση παρερμήνευσε σημεία που αφορούσαν τους δικηγόρους που χειρίστηκαν το θέμα και την έφεση.

Εν συνεχεία, τονίζει ότι υπήρχε η πρόθεση από την εφημερίδα να προβεί σε διευκρίνιση και απολογία του λάθους, εφόσον αυτό επισημαίνονταν έγκαιρα.

Η Επιτροπή αποφάσισε πως υπάρχει παραβίαση του άρθρου 1 για την ακρίβεια, σύμφωνα με το οποίο τα Μ.Μ.Ε. οφείλουν να μεριμνούν ώστε να μη δημοσιεύονται ανακριβείς, παραπλανητικές, φανταστικές ή διαστρεβλωτικές της αλήθειας ειδήσεις, πληροφορίες ή σχόλια.

Παραβίαση των Γενικών Διατάξεων του ΚΔΔ

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας εξέτασε παράπονο (34/25/05/20) από την Έλενα Γεωργίου εναντίον του “Avant Garde”, το οποίο αφορά τα δημοσιεύματα με τίτλους «Δεν είσαι επαναστάτης, μαλάκας είσαι», ημ. 2/4/2020 και «Δεν είναι αυτή τσούλα, εσύ είσαι μαλάκας. Έχει διαφορά», ημ. 5 Ιανουαρίου 2019.

Η παραπονούμενη επισήμανε ότι η μεταφορά της είδησης στα συγκεκριμένα άρθρα γίνεται με τρόπο που δεν αρμόζει σε ένα μέσο, εστιάζοντας στη φρασεολογία που χρησιμοποιείται. Η ίδια κάνει αναφορά ότι η συγκεκριμένη ενημερωτική ιστοσελίδα πολλές φορές χρησιμοποιεί τη χυδαιογραφία, τη χυδαιολογία και ως εκ τούτου αναδεικνύεται η γλωσσική πενία και βαρβαρότητα.

Η Επιτροπή αποφάσισε να ζητήσει τις απόψεις του μέσου εξετάζοντας το ένα εκ των 2 δημοσιευμάτων καθότι το άλλο κρίθηκε εκπρόθεσμο δεδομένου ότι δημοσιεύτηκε στις 05/01/2019 και το παράπονο υποβλήθηκε στις 25/05/2020 περίπου ενάμισι χρόνο μετά.

Ο Πάρης Δημητριάδης ως αρχισυντάκτης του “Avant Garde” επεσήμανε ότι οι καυστικές αναφορές του δημοσιογράφου δεν εκφράζονται επικριτικά ή και υβριστικά εναντίον συγκεκριμένων ατόμων, αλλά αναδεικνύουν προβληματικές και συλλογικές νοοτροπίες, οι οποίες σύμφωνα με το μέσο αντανακλούν σε ζημιογόνες και αναχρονιστικές αντιλήψεις, τρόπους δράσης και σκέψης. Εν συνεχεία, υπενθυμίζει ότι o χαρακτήρας του “Avant Garde” είναι σκόπιμα προκλητικός, εκθέτοντας τις απόψεις του με μια εσάνς υπερβολής.

Επιπλέον, κατά την απάντησή του το μέσο έκανε σαφή διάκριση μεταξύ προσωπικής αισθητικής και δημοσιογραφικής δεοντολογίας.

Τέλος, ο κ. Δημητριάδης τόνισε ότι η αθυροστομίες και ελευθεροστομίες δε θα πρέπει να τεθούν στο περιθώριο λόγω της επιβαλλόμενης κομφορμιστικής ιδεολογίας, πολλώ μάλλον αναλογιζόμενοι το έργο εμβληματικών φυσιογνωμιών όπως η Μαλβίνα Κάραλη, ο Μισέλ Ουελμπέκ αλλά και προγενέστεροι όπως ο Αριστοφάνης.

Η Επιτροπή αποφάσισε ότι υπάρχει παραβίαση της γενικής διάταξης του Κώδικα Δεοντολογίας, η οποία αναφέρει ότι (1) Το ήθος, η αξιοπρέπεια και εντιμότητα, η διαγωγή, η συμπεριφορά και το επαγγελματικό επίπεδο των λειτουργών θα πρέπει να είναι της υψηλότερης δυνατής στάθμης και (2) οι λειτουργοί των ΜΜΕ αποφεύγουν δημοσιεύματα ή μεταδόσεις ή τη χρήση γλώσσας, που με βάση τις επικρατούσες αντιλήψεις, έχουν χυδαίο ή αισχρό περιεχόμενο. Κρίθηκε ότι οι λέξεις/φράσεις, όπως μαλάκας, γαμημένο σπίτι θα μπορούσαν να αποφευχθούν.

Καταλήγοντας, η Επιτροπή αναγνωρίζει ότι η γλώσσα έχει μια διαχρονική διάσταση και εξελίσσεται όπως και οι αντιλήψεις και στάσεις γύρω από το λεξιλόγιο.

.

Παραβίαση των Ειδικών Διατάξεων περί Ακρίβειας και Δυσμενών Διακρίσεων σε Κεντρικό Δελτίο του ΡΙΚ

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας εξέτασε παράπονο (20/22/03/20) από τον καθηγητή Σταύρο Τομπάζο, ο οποίος μέσω ανάρτησής του στο Facebook κάλεσε την ΕΔΔ να εξετάσει απόσπασμα του κεντρικού δελτίου ειδήσεων του Ραδιοφωνικού Ιδρύματος Κύπρου (21/03/20), το οποίο αφορούσε την προσπάθεια μεταναστών να εισέλθουν στα κυπριακά χωρικά ύδατα.

Συγκεκριμένα ο παραπονούμενος ανέφερε ότι η δημοσιογράφος Βίβιαν Κανάρη κατά την εκφώνηση της είδησης τόνισε ότι η αποβίβαση στην στεριά των «παράνομων μεταναστών» που έφθασαν στα παράλια των ελεγχόμενων από τη Δημοκρατία εδαφών, «απετράπη βεβαίως». Επιπλέον, κατήγγειλε τη Δημόσια Ραδιοτηλεόραση για διάδοση ανακριβών πληροφοριών και κατασκευή και διάδοση ψευδών ειδήσεων θέτοντας τα εξής ερωτήματα: «(1) Από πού γνωρίζει η Δημόσια Ραδιοτηλεόραση ότι στη βάρκα επέβαιναν μόνο ‘παράνομοι μετανάστες’; (2) Είναι ‘παράνομα’ τα βρέφη και τα τρίχρονα παιδιά; (3) Και γιατί ‘μετανάστες’; (4) Πώς ξέρετε κύριοι και κυρίες της Δημόσιας Ραδιοτηλεόρασης ότι στη βάρκα δεν υπήρχαν και νόμιμοι πρόσφυγες που προστατεύονται από τη Συνθήκη της Γενεύης;»

Εκ μέρους του ΡΙΚ ο Διευθυντής Ειδήσεων Πανίκος Χατζηπαναγής επισήμανε ότι (1) η διατύπωση του παραπόνου «πλήττει κάθε έννοια δεοντολογίας» και αφήνει αιχμές ως προς την Επιτροπή, η οποία επιλήφθηκε του εν λόγω παραπόνου, (2) εξήγησε ότι η έκφραση της δημοσιογράφου «απετράπη βεβαίως» τοποθετείται στο χρονικό πλαίσιο κατά το οποίο επεβλήθη από την Κυβέρνηση γενική απαγόρευση εισόδου σε εδάφη της δημοκρατίας προς άπαντες και (3) ο όρος μετανάστες χρησιμοποιήθηκε, καθώς αυτή ήταν η πληροφόρηση που είχε η ανταποκρίτρια του «ΡΙΚ» από τις αρχές.

Βάσει των ενώπιον της στοιχείων η Επιτροπή αποφάσισε ότι υπάρχει παραβίαση του άρθρου 1 του Κώδικα περί Ακρίβειας, επισημαίνοντας ότι η δημοσιογράφος όφειλε κατά την εκφώνηση της είδησης να κάνει χρήση της νομικά ορθής ορολογίας. Ο όρος που προκρίνεται από διεθνείς φορείς προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων για μετανάστες που εισέρχονται ή διαμένουν σε μια χώρα χωρίς νομιμοποιητικά έγγραφα είναι «παράτυποι μετανάστες» ή «μετανάστες χωρίς χαρτιά». Επιπλέον, τίθεται σαφής διαχωρισμός μεταξύ των όρων, αιτητής ασύλου, πρόσφυγας, δικαιούχος συμπληρωματικής προστασίας, θύμα εμπορίας, μετανάστης και παράτυπος μετανάστης. Επομένως, ακόμη και αν η είδηση από τις αρχές έκανε λόγο για μετανάστες, το μέσο που προβάλλει την είδηση είναι υπεύθυνο για την δημοσίευση αυτής. Υπενθυμίζεται δε ότι βάσει του Κώδικα τα μέσα μεριμνούν ώστε να μη δημοσιεύονται ανακριβείς, φανταστικές ή διαστρεβλωτικές της αλήθειας ειδήσεις, πληροφορίες ή σχόλια. Σε περίπτωση που έχει συμβεί κάτι τέτοιο προχωρούν σε άμεση διόρθωση ή και απολογία. Επιπλέον, τα μέσα και οι λειτουργοί τους είναι υποχρεωμένοι να παρέχουν έγκυρη πληροφόρηση.

Περαιτέρω, η Επιτροπή αποφάσισε ότι παραβιάζεται το άρθρο 12 (Δυσμενείς διακρίσεις) κατά το οποίο τα μέσα οφείλουν να αποφεύγουν οποιαδήποτε απ’ ευθείας ή άλλη αναφορά ή ενέργεια εναντίον προσώπου, η οποία μεταξύ άλλων περιέχει στοιχεία προκατάληψης με βάση τη φυλή, το χρώμα και την εθνική προέλευση. Ειδικότερα, σε ότι αφορά την έκφραση που χρησιμοποιήθηκε από τη δημοσιογράφο αν και θα μπορούσε να αναγνωριστεί ως ελαφρυντικό λόγω της περιρρέουσας ατμόσφαιρας, συνιστά παραβίαση καθότι δίδεται αδιευκρίνιστη ελλοχεύοντας τον κίνδυνο δημιουργίας προκαταλήψεων και ξενοφοβικών αισθημάτων.

Τέλος, η Επιτροπή επιθυμεί να επισημάνει ότι στο παρόν δεν εξετάζεται ο καταγγέλλων αλλά το μέσο και ότι είναι στη διακριτική ευχέρεια της ίδιας να κρίνει το περιεχόμενο του παραπόνου και εφόσον το αποφασίσει να ζητήσει την αναδιασκευή του.

Σωρεία παραβιάσεων τόσο στον τίτλο όσο και στο κείμενο

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας εξέτασε παράπονο (27/29/04/20) από την Κορίνα Δημητρίου εναντίον των “24sports.com” & “24news” για δημοσίευμα με τίτλο: «Κύπρος: Έστειλε τον εργοδότη της φυλακή για… χουφτώματα», ημ. 27 Απριλίου 2020.

Σύμφωνα με την παραπονούμενη ο συντάκτης του άρθρου στον τίτλο αφήνει να εννοηθεί ότι το «χούφτωμα» δεν αποτελεί κακοποίηση και δεν είναι ικανοποιητικός λόγος για να φυλακιστεί κάποιος, γεγονός που αντιβαίνει στις πρόνοιες της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης που η Κύπρος κύρωσε και από την οποία δεσμεύεται. Επιπλέον, κατά την πρώτη παράγραφο, η οποία εισάγει και τον αναγνώστη στο κείμενο δράττεται της ευκαιρίας και εναντιώνεται στο θύμα. Επίσης, τόσο η επιλογή της φωτογραφίας όπως και φράσεις όπως «χούφτωμα» και «θηλή» αναπαριστούν την κακοποίηση, δημιουργώντας εικόνες στον αναγνώστη και επαναθυματοποιούν το θύμα. Τέλος, βάσει της απόφασης του δικαστηρίου, η παραπονούμενη επισημαίνει ότι ο αρθρογράφος επέλεξε από αυτή μόνο τα περιγραφικά στοιχεία της κακοποίησης και τα τόνισε ως υποτίτλους, χωρίς να εξετάζει τους λόγους για τους οποίους το Ανώτατο αποφάσισε να δεχτεί την έφεση.

Η Επιτροπή ζήτησε τις απόψεις του “24News” και έλαβε απάντηση από την κ. Στέλλα Μάρκου, αρχισυντάκτρια της ενημερωτικής ιστοσελίδας.

Κατά την απαντητική επιστολή η κ. Μάρκου ανέφερε ότι (1) πρόκειται για μεταφορά της απόφασης του Δικαστηρίου και μάλιστα τα όσα ακούστηκαν στο δικαστήριο ήταν χειρότερα από τον τίτλο που επελέγη, προέταξε τις προσωπικές της πεποιθήσεις και το φύλο της καταδικάζοντας κάθε είδους διάκριση και ιδίως έμφυλη και (3) δεν ευσταθεί το σχόλιο ότι «ο συντάκτης του άρθρου, στον τίτλο αφήνει να εννοηθεί ότι το χούφτωμα δεν αποτελεί κακοποίηση και δεν είναι κανοποιητικός λόγος για να φυλακιστεί κάποιος», διότι ο ίδιος συντάκτης κάλυψε σημαντικές και ευαίσθητες υποθέσεις (π.χ. Νίκος Μεταξάς) με αξιοπρέπεια, σοβαρότητα, εντιμότητα, χωρίς να κανιβαλίζει στον βωμό των κλικ. Τέλος, το δημοσίευμα δεν υποθάλπει καμία σκοπιμότητα.

Η Επιτροπή αποφάσισε ότι υπάρχει παραβίαση τόσο στον τίτλο όσο και στο κείμενο των άρθρων περί δυσμενούς διάκρισης, ανακρίβειας, παραβίασης της ιδιωτικής ζωής και σεξουαλικών εγκλημάτων (1, 3,10,12). Τόσο ο τίτλος όσο και το κείμενο αφήνουν υπονοούμενα. Το γεγονός ότι χρησιμοποιεί αποσιωποιητικά: «Κύπρος: Έστειλε τον εργοδότη της φυλακή για… χουφτώματα», δημιουργεί υπονοούμενο ως προς το μήνυμα που θέλει να δώσει. Επιπλέον, στο άρθρο δίδονται λεπτομέρειες που ακόμη και αν ακούστηκαν στο δικαστήριο, δεν εξυπηρετούν στην μεταφορά της είδησης, είναι σεξιστικές και πλήττουν βάναυσα την υπόληψη της γυναίκας, επαναθυματοποιώντας την. Συγκεκριμένα η αναφορά Έβαζε το χέρι (…)της, με έντονα γράμματα. Υπενθυμίζεται ότι βάσει του άρθρου 10 του Κώδικα τα Μ.Μ.Ε. δεν αποκαλύπτουν άμεσα ή έμμεσα την ταυτότητα των θυμάτων βιασμού και άλλων σεξουαλικών αδικημάτων και δεν δημοσιεύουν ή αναπαράγουν λεπτομέρειες, οι οποίες είναι δυνατό να προκαλέσουν ή να επιτείνουν τον ανθρώπινο πόνο. Συνεπώς, δεν δικαιολογείται κατά την απάντησή του το μέσο να επικαλείται ότι στο δικαστήριο λέχθηκαν χειρότερα από τον τίτλο που επιλέγηκε. Άλλωστε στο δικαστήριο πολλές φορές γίνονται και αναπαραστάσεις ενός σκηνικού, αυτό δε σημαίνει ότι το μέσο δικαιούται να τις μεταφέρει δημόσια.

Περαιτέρω η Επιτροπή έκρινε ότι η σκιαγράφηση του σκηνικού όπως παρουσιάζεται στο εξής απόσπασμα Της ζητούσε να του κάνει μασάζ(…)Αυτό έγινε δύο φορές την ίδια ημέρα αντιβαίνει τις πρόνοιες του Κώδικα περί Ιδιωτικής ζωής, άρθρο 3 καθώς βάσει αυτού Τα ΜΜΕ και οι λειτουργοί τους δεν προβαίνουν σε ανοίκειες προσωπικές επιθέσεις και υβριστικούς και προσβλητικούς χαρακτηρισμούς που διασύρουν την τιμή και υπόληψη καθώς και το άρθρο 12 περί δυσμενών διακρίσεων κατά το οποίο τα Μ.Μ.Ε. αποφεύγουν οποιαδήποτε απ’ ευθείας ή άλλη αναφορά ή ενέργεια εναντίον προσώπου η οποία περιέχει στοιχεία προκατάληψης με βάση τα ο φύλο, (…)Ο χλευασμός, η διαπόμπευση και ο διασυρμός ατόμων ή ομάδων είναι ανεπίτρεπτος.

Αφενός αναγνωρίζεται ότι ο αρθρογράφος παραθέτει το λόγο της αθώωσης, πτυχή ωστόσο που σε συνδυασμό με τον τίτλο τείνει να δημιουργεί την αίσθηση ότι η ενάγουσα αδίκως οδήγησε τον εργοδότη της ενώπιον του δικαστηρίου. Ως εκ τούτου η μεταφορά της είδησης δύνατο να χαρακτηριστεί ανακριβής και βάσει του άρθρου 1,

Τα Μ.Μ.Ε. μεριμνούν ώστε να μη δημοσιεύονται ανακριβείς, παραπλανητικές, φανταστικές ή διαστρεβλωτικές της αλήθειας ειδήσεις, πληροφορίες ή σχόλια. Σε περίπτωση που έχει συμβεί κάτι τέτοιο χωρούν σε άμεση διόρθωση ή και απολογία. Τα Μ.Μ.Ε. ενώ έχουν δικαίωμα να προβαίνουν σε αναλύσεις και να υποστηρίζουν συγκεκριμένες θέσεις, εντούτοις θα πρέπει να καθιστούν σαφή τη διάκριση μεταξύ γεγονότος και ερμηνείας, σχολίου ή εικασίας.

Τα Μ.Μ.Ε. και οι λειτουργοί των έχουν υποχρέωση να παρέχουν έγκυρη πληροφόρηση στους καταναλωτές.

Επομένως, βάσει των προαναφερθέντων οι ισχυρισμοί της κας Μάρκου κατά την απάντησή της επί του παραπόνου είναι ανεπαρκείς. Πρώτον, διότι προτάσσοντας την ταυτότητά της ως γυναίκα στο παρόν, δεν δικαιολογείται η αποφυγή των έμφυλων διακρίσεων. Άλλωστε καθίσταται σαφές ότι την ίδια στιγμή εκτός από την έμφυλη διάσταση υπάρχει και η επαγγελματική διάσταση της δημοσιογράφου καθώς και πολλές άλλες, οι οποίες δύναται να αντικρούονται. Δεύτερον, σε ότι αφορά τον συντάκτη του άρθρου, το παράπονο δεν σχετίζεται με την επαγγελματική του ακεραιότητα, κατάρτιση και ταυτότητα. Επί της ουσίας, εξετάζεται το δημοσίευμα και το κατά πόσο παραβιάζει τον Κώδικα Δεοντολογίας. Κάθε παράπονο εξετάζεται μεμονωμένα.

Η Επιτροπή εστίασε στο γεγονός ότι πρόκειται για ένα χαμηλής στάθμης δημοσιογραφικό λόγο, ο οποίος απευθύνεται στα ανδρικά ένστικτα με στόχο την προσέλκυση αναγνωστών και αύξηση των κλικς. Τα μέσα πρέπει να δείχνουν διακριτικότητα και να φιλτράρουν και να αποδίδουν ορθότερα τα γεγονότα με σωστή χρήση λεκτικού περιεχομένου και σημείων στίξεως.

Σωρεία παραβιάσεων σε δημοσίευμα του "24h”

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας εξέτασε παράπονο (26/14/04/20) από την Πατρίτσια Φαίδωνος εναντίον της ενημερωτικής ιστοσελίδας “24h” για δημοσίευμα τίτλους: «Φρικιαστικό» έγκλημα στο χωριό Μένοικο: Ο εραστής της σκότωσε τον άντρα της και στη συνέχεια έκανε έρωτα μαζί του στο δάσος…», ημ.13/04/2020 και «Ευτυχία Ζαρρή – Η πρώτη ισοβίτισσα της Κύπρου: Πυροβόλησε εν ψυχρώ την αδερφή της με κυνηγετικό», ημ. 2/05/2020.

Σύμφωνα με την παραπονούμενη και τα δύο άρθρα αναδημοσιεύτηκαν χωρίς να συνδέονται με κάτι στην επικαιρότητα με σκοπό τη δημιουργία εντυπώσεων. Επιπλέον, πρόκειται για μια δύσκολη περίοδο κατά την οποία η αναδημοσίευση παρόμοιων άρθρων μπορεί να προκαλέσει τραυματική εμπειρία σε άτομα με παρόμοιες εμπειρίες, σε άτομα που εμπλέκονται με κάποιο τρόπο αλλά και σε ανήλικα παιδιά.

Η Επιτροπή ζήτησε τις απόψεις του “24h” και τις έλαβε, αν και εκπρόθεσμα.

Κατά την απάντησή της η κα. Καφετζή υποστήριξε ότι παρόμοια άρθρα δημοσιεύονται από όλες τις διαδικτυακές ιστοσελίδες. Συγκεκριμένα, αφορμή για τα δύο δημοσιεύματα που καταγγέλθηκαν ήταν η εκπομπή «Κάρμα», η οποία όπως αναφέρει η εκπρόσωπος του “24h” αποτελεί τηλεοπτικό προϊόν του ANT1. Μάλιστα, θέτει και το ερώτημα αν υπήρξε παράπονο σχετικό για την εν λόγω ελληνική σειρά. Εν συνεχεία, ως ελαφρυντικά ανέφερε (1) ότι τα εν λόγω άρθρα δημοσιεύτηκαν και στο παρελθόν και αναφέρουν την πηγή και (2) ότι μια πολύ μεγάλη μερίδα αναγνωστών διψά για παλιές τέτοιες ιστορίες(…). Ωστόσο, το “24” κατανοεί την αντίδραση από μερίδα αναγνωστών που διαβάζοντάς τα εν λόγω δημοσιεύματα ένοιωσε άσχημα.

Βάσει των ενώπιόν της στοιχείων η Επιτροπή αποφάσισε ότι η αναδημοσίευση παλαιών εγκλημάτων κατά τον τρόπο που το πράττει το μέσον, παραβιάζει σωρεία προνοιών του Κώδικα Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας. Συγκεκριμένα, τα δημοσιεύματα παραβιάζουν τις πρόνοιες του άρθρου 3 του Κώδικα περί προστασίας της ιδιωτικής ζωής και των προσωπικών δεδομένων, τις πρόνοιες του άρθρου 5 που επιβάλλει στους δημοσιογράφους να είναι διακριτικοί κατά το χειρισμό υποθέσεων εγκλημάτων ώστε να μη προκαλούν πόνο ή να επιτείνουν τον ανθρώπινο πόνο σε άτομα που επηρεάζονται, καθώς και τις πρόνοιες του άρθρου 10 περί σεξουαλικών εγκλημάτων καθώς κατά κανόνα τα Μ.Μ.Ε. δεν αποκαλύπτουν άμεσα ή έμμεσα την ταυτότητα των θυμάτων βιασμού και άλλων σεξουαλικών αδικημάτων και δεν δημοσιεύουν ή αναπαράγουν λεπτομέρειες, ο οποίες είναι δυνατό να προκαλέσουν ή να επιτείνουν τον ανθρώπινο πόνο.

Επιπλέον, η Επιτροπή διαπίστωσε ότι οι τίτλοι των δημοσιευμάτων είναι διατυπωμένοι κατά τρόπο που αφήνεται να νοηθεί ότι πρόκειται για είδηση της επικαιρότητας, ενώ το ίδιο ισχύει και για το περιεχόμενο της είδησης, αφού δεν γίνεται καμία αναφορά στο παρελθόν. Επομένως, κατά αυτό παραβιάζεται το άρθρο 1 του Κώδικα δεοντολογίας περί ακρίβειας. Επιπλέον, η πρακτική της αναδημοσίευσης είναι επαναλαμβανόμενη καθότι στις 13/06/2020 δημοσιεύτηκε άρθρο με τίτλο από το “24h”, «Το έγκλημα πάθους που συγκλόνισε το χωριό Μένοικο».

Ταυτόχρονα η Επιτροπή θεωρεί ότι η απάντηση της κ. Καφετζή δεν βασίζεται σε επιχειρήματα και είναι ανεπαρκής. Αρχικά, το «Κάρμα», το οποίο επικαλέστηκε η κα. Καφετζή και το οποίο προβάλλεται από τον “Alpha”και όχι τον “ΑNT1”, δεν είναι δημοσιογραφική εκπομπή, η οποία παρουσιάζεται από δημοσιογράφους, αλλά τηλεοπτική σειρά. Καθίσταται σαφές ότι η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας δέχεται, επιλαμβάνεται και αποφασίζει επί παραπόνων που αφορούν τα ΜΜΕ και τους δημοσιογράφους αυτών. Επίσης, η ΕΔΔ επιθυμεί να υπενθυμίσει ότι τα μέσα οφείλουν να φιλτράρουν τις ειδήσεις τους για να μην προκαλέσουν ανθρώπινο πόνο, στην προσπάθεια να αποσπάσουν κλικς. Η ευθύνη των μέσων ως προς το τι και το πώς παρουσιάζονται τα γεγονότα δεν θα πρέπει να έχει ως πρωταρχικό γνώμονα την «δίψα των αναγνωστών», αλλά οφείλει να σέβεται τους πολίτες και να προνοεί με απώτερο σκοπό την αποτροπή οιασδήποτε παραβίασης του Κώδικα.

Τέλος, η Επιτροπή αποφάσισε ότι η πρακτική της αναδημοσίευσης παλαιών εγκληματικών ενεργειών συνιστά παραβίαση απόφασης του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, με την οποία καθιέρωσε το «δικαίωμα στη λήθη» ως ανθρώπινο δικαίωμα και επικύρωσε τη σχετική οδηγία της Ευρωπαϊκής Ενωσης (Data Protection Directive (Directive 95/46/EC).

Το δικαστήριο αποφάσισε ότι ούτε το δικαίωμα της ελευθερίας έκφρασης, ούτε το οικονομικό συμφέρον του εκδότη, δικαιολογούμ δημοσίευση παλαιών εγκλημάτων που επηρεάζουν την ιδιωτική ζωή και υπόληψη ανθρώπων που βρίσκονται εν ζωή .

Σημειώνεται ότι η Ευρωπαϊκή οδηγία θεωρεί δεδομένο ότι δεν επιτρέπονται τέτοια δημοσιεύματα, αναστρέφοντας το βάρος της απόδειξης ώστε το μέσο να έχει το βάρος της απόδειξης ότι δεν πρέπει να απαλειφθεί μια είδηση που αναφέρεται στο παρελθόν και όχι στον παραπονούμενο να αποδείξει ότι πρέπει να απαλειφθεί.

Τέλος, η Επιτροπή, διαπιστώνοντας ότι η πρακτική της αναδημοσίευσης παλαιών ειδήσεων τείνει να διευρυνθεί αποκλειστικά και μόνο για την εξασφάλιση μεγαλύτερης επισκεψιμότητας (περισσότερα κλικ) καλεί τους δημοσιογράφους να αναλογιστούν την ευθύνη που έχουν για επίδειξη σεβασμού της ιδιωτικής ζωής και των προσωπικών δεδομένων και πάνω απ’ όλα της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.

Απόρριψη παραπόνου

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας εξέτασε παράπονο (36/17/06/20) από τους Χριστάκη Λιασίδη και Ευανθία Λιασίδου, Διευθυντή και Διευθύντρια/ Γραμματέας της εταιρείας C. Liasides Exhibition Wise Ltd. Εναντίον του «Πολίτη» για άρθρο με τίτλο: «Μεταχειρισμένα τα περίπτερα του ΚΟΤ», ημ. 15/01/2012.

Η Επιτροπή διαπίστωσε ότι το παράπονο ήταν σαφώς εκπρόθεσμο δεδομένου ότι το άρθρο δημοσιεύθηκε στις 15/01/2012 και το παράπονο υποβλήθηκε 17/06/20, δηλαδή οχτώ έτη αργότερα. Με βάση τον Κώδικα παράπονα γίνονται αποδεκτά για εξέταση εφ’ όσον υποβληθούν το αργότερο 30 ημέρες μετά το δημοσίευμα, ή μετά την ημερομηνία κατά την οποία ο παραπονούμενος έλαβε γνώση γι’ αυτό. Δεν υπάρχει κανένα στοιχείο που να οδηγεί στο συμπέρασμα οι παραπονούμενοι δεν είχαν γνώση του δημοσιεύματος ή να υπήρχε κάποιος λόγος για τον οποίο δεν έλαβαν γνώση του δημοσιεύματος μέσα στο χρονικό διάστημα που προβλέπει ο Κώδικας, δει από τη στιγμή που η υπόθεση βρίσκεται ενώπιον του δικαστηρίου.

Τέλος, η Επιτροπή επικαλείται το δικαίωμά της δυνάμει του κανονισμού λειτουργίας της, υπ’αριθμό 15, να μην επιληφθεί του παραπόνου λόγω του ότι εκκρεμεί εκδίκαση ενώπιον του Δικαστηρίου.

Ομόφωνη απόφαση για παραβίαση σε δημοσίευμα του "Reporter"

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας εξέτασε παράπονο (33/25/05/20) από την Έλενα Γεωργίου εναντίον του “Reporter”, το οποίο αφορά το άρθρο για την επιστροφή στο σχολείο παιδιού ΑμεΑ, με τίτλο: «ΒΙΝΤΕΟ: Λυγίζει το παράπονο του μικρού Αλέξανδρου-«Έκλαιγα ώσπου να κοιμηθώ», ημ. 25/05/2020.

Η παραπονούμενη στην καταγγελία της θέτει τα εξής ερωτήματα: (1) η δημοσιοποίηση του παρόντος βίντεο δεν παραβιάζει την προστασία των προσωπικών δεδομένων του παιδιού; (2) Ακόμη και αν ο γονιός δίνει την συγκατάθεσή του, η εφημερίδα δεν οφείλει να διαφυλάξει το παιδί, μη προβάλλοντάς το; (3) Ακόμη και αν υπάρχει άγνοια του γονέα, οι δημοσιογράφοι ως αρμόδιοι δεν οφείλουν να γνωρίζουν πως οφείλουν να πράττουν σε αντίστοιχες περιπτώσεις;

Στην απάντησή του το “Reporter” ισχυρίστηκε ότι δίνοντας βήμα σε ένα παιδί με αναπηρία συμβάλλει στην εξάλειψη φαινομένων ρατσισμού και δυσμενών διακρίσεων. Συγκεκριμένα η κ. Κλεάνθους έθεσε τα εξής ερωτήματα:

1. Εάν το παιδί δεν αντιμετώπιζε οποιοδήποτε πρόβλημα και κατά την κρίση του παραπονούμενου ήταν «κανονικό» παιδί, θα μπορούσαμε να του δώσουμε βήμα αλλά επειδή ο μικρός αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα, δεν έπρεπε να του δώσουμε το λόγο;
2. Θα πρέπει δηλαδή εμείς οι ίδιοι που πολεμάμε τις διακρίσεις, να κάνουμε διακρίσεις;
3. Εάν ένα παιδί ή ένας ενήλικας, αντιμετωπίζει οποιαδήποτε αναπηρία, αυτό συνεπάγεται με το ότι δεν πρέπει να έχει άποψη και δεν μπορεί να την εκφράσει δημόσια, εάν ο ίδιος επιθυμεί;
4. Γιατί έπρεπε να αποκλείσουμε το παιδί που ήθελε να στείλει το μήνυμα του;
5. Δηλαδή, δεν πρέπει να δίνουμε λόγο στα άτομα με διαφορετικότητα;

Στο τέλος, ανέφερε ότι ο μαθητής ζήτησε ο ίδιος να μιλήσει στους δημοσιογράφους, ώστε να στείλει το μήνυμά του και σαφώς με την σύμφωνη γνώμη αλλά και παρότρυνση της μητέρας του. Περαιτέρω σημείωσε ότι οι ερωτήσεις έγιναν από την ίδια τη μητέρα και όχι από κάποιο δημοσιογράφο. Τέλος, το μέσο κατέστησε σαφές ότι σε ανάλογη περίπτωση θα έπραττε κατά τον ίδιο τρόπο ακόμη και αν δεν ήταν δεοντολογικά ορθό.

Η Επιτροπή ομόφωνα αποφάσισε ότι υπάρχει παραβίαση του άρθρου 11 του Κώδικα Δεοντολογίας που αφορά το παιδί. Συγκεκριμένα βάσει αυτού,

Οι λειτουργοί κατά κανόνα δεν παίρνουν συνεντεύξεις από και δεν φωτογραφίζουν παιδιά κάτω των 16 ετών σε σχέση με θέματα που αφορούν την προσωπική τους κατάσταση ή ευημερία, χωρίς τη συγκατάθεση τουλάχιστον ενός εκ των δύο γονέων του ή άλλου ενηλίκου που έχει την ευθύνη γι’ αυτά.

Τα Μ.Μ.Ε. και οι λειτουργοί των υποχρεούνται να τηρούν τις πρόνοιες της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού.

Περαιτέρω, τα μέλη της Επιτροπής έκριναν ότι η αρχισυντάκτρια του “Reporter”, κ. Κλεάνθους, δεν απαντά στα ερωτήματα, ενώ καταπατά και στοιχειώδη κανόνες της δημοσιογραφικής δεοντολογίας . Επιχειρεί να επικεντρώσει τη συζήτηση στο θέμα της διάκρισης, ενώ η ουσία βρίσκεται στην προστασία των ανηλίκων. Το παράπονο αφορά ξεκάθαρα στην προστασία προσωπικών δεδομένων των παιδιών και όχι την ίση μεταχείριση των παιδιών. Ο “Reporter”, όχι μόνο δεν αντιλαμβάνεται την παραβίαση του Κώδικα Δεοντολογίας, αλλά δηλώνει ότι σε ανάλογη περίπτωση θα έπραττε ξανά το ίδιο. Συγκεκριμένα ανέφερε ότι Εάν ναι και εάν κριθεί πως ο Reporter, παραβίασε τη δημοσιογραφική δεοντολογία και εκμεταλλεύτηκε την κατάσταση, κάτι που απορρίπτουμε κατηγορικά, τότε με απόλυτη βεβαιότητα θα λέγαμε πως θα πράτταμε ξανά το ίδιο σε άλλη περίπτωση.

Η Επιτροπή διέκρινε έναν εύστοχο και δημιουργικό τίτλο

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας εξέτασε παράπονο (32/22/05/20) από τη διεύθυνση και τον Καθηγητικό Σύλλογο του Λυκείου Λατσιών εναντίον του «Πολίτη» για άρθρο με τίτλο «Οι εκπαιδευτικοί μας ο αδύναμος κρίκος», ημ. 17/05/2020.

Οι παραπονούμενοι αναφέρουν ότι πρόκειται για έναν προκλητικό και συνάμα προσβλητικό τίτλο, ο οποίος παραβιάζει το άρθρο 12 του Κώδικα (Δυσμενείς διακρίσεις). Περαιτέρω υποστηρίζουν ότι οι γενικεύσεις είναι ρατσιστικές και έχουν ως αποτέλεσμα να διασύρουν και να πλήττουν το κύρος του συνόλου των εκπαιδευτικών.

Περαιτέρω τονίζεται ότι ο τίτλος δεν αποδίδει τα λεχθέντα του Προέδρου της Δημοκρατίας και δύναται να παραπλανήσει τους αναγνώστες. Τέλος, οι καταγγέλλοντες επισημαίνουν ότι το συγκεκριμένο δημοσίευμα δεν αποτελεί έκφραση ελεύθερης άποψης, διότι κατά αυτό στιγματίζεται μια ολόκληρη επαγγελματική κοινότητα.

Εκ μέρους του «Πολίτη», ο Διονύσης Διονυσίου, επισήμανε ότι ο τίτλος του «Πολίτη» αν και δεν μεταφέρει αυτολεξεί τα λεχθέντα του Προέδρου, αντικατοπτρίζει πλήρως το περιεχόμενο της συνέντευξης. Συγκεκριμένα η ερώτηση του Δημοσιογράφου ήταν, το Υπουργείο Παιδείας ήταν ο αδύναμος κρίκος στον τρόπο αντιμετώπισης της πανδημίας; Η απάντηση του Προέδρου, Δεν θα συμφωνήσω απόλυτα μαζί σας. Υπάρχουν κάποιες αδυναμίες όσον αφορά την τηλεκπαίδευση, οι οποίες περισσότερο οφείλονται ενδεχομένως και στην έλλειψη εμπειρίας και εκπαίδευσης από πλευράς των εκπαιδευτικών. Και επανήλθε πιο κάτω: Εκεί που παρατηρείται αδυναμία είναι στους εκπαιδευτικούς, οι οποίοι, χωρίς να τους κατηγορώ, δεν εκπαιδεύτηκαν σε αυτό το σύστημα έτσι ώστε να μπορεί να αποδώσει τα αναμενόμενα, όπως συμβαίνει σε άλλες χώρες.

Ο κ. Διονυσίου σημείωσε ότι η μετατόπιση της συζήτησης από το Υπ. Παιδείας στους εκπαιδευτικούς έγινε από τον ίδιο τον Πρόεδρο και όχι από ερώτηση των δημοσιογράφων.

Ωστόσο, αναγνώρισε ότι πιθανόν να μπορούσε ο τίτλος να διαφοροποιηθεί όπως «Αδυναμίες εντοπίζει ο Πρόεδρος σε Υπουργείο και εκπαιδευτικούς για το σύστημα τηλεκπαίδευσης». Πάραυτα σε καμία περίπτωση δεν παραποιήθηκε το περιεχόμενο της συνέντευξης με σκοπό να πλήξει τους καθηγητές.

Η Επιτροπή αποφάσισε ότι δεν υπάρχει οποιαδήποτε παραβίαση του Κώδικα Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας. καθότι όντως ο ίδιος ο Πρόεδρος μετατόπισε τη συζήτηση στους εκπαιδευτικούς, ενώ η ερώτηση του δημοσιογράφου αφορούσε το Υπουργείο Παιδείας.

Η Επιτροπή διέκρινε έναν εύστοχο και δημιουργικό τίτλο, ο οποίος δεν αποτελεί ανακρίβεια, πολλώ μάλλον δεν παραβιάζει το άρθρο του Κώδικα περί δυσμενών διακρίσεων. Άλλωστε η ακριβής απάντηση του Προέδρου, Εκεί που παρατηρείται(…)σε άλλες χώρες, παρατίθεται εμφανώς ως δευτερεύων τίτλος στη σελ. 8 της εφημερίδας, ημ. 17 Μαΐου 2020.

Περαιτέρω, αναλύοντας τα λεχθέντα του Προέδρου, αν και χρησιμοποιεί την φράση χωρίς να τους κατηγορώ, έπειτα κάνει αναφορά στο σύστημα το οποίο δεν εκπαιδευτήκαν οι εκπαιδευτικοί δημιουργώντας την ασάφεια για το ποιος ευθύνεται, το σύστημα που δεν τους εκπαίδευσε ή οι ίδιοι που δεν επιμορφώθηκαν στο εν λόγω σύστημα;

Αναφορικά με την παραβίαση περί δυσμενών διακρίσεων, η Επιτροπή δεν εντόπισε στον τίτλο αλλά και στο κείμενο προσπάθεια του δημοσιογράφου να υποθάλψει ή να διασύρει του εκπαιδευτικούς, αντιθέτως φαίνεται η προσπάθεια του δημοσιογράφου να ελέγξει την Κυβέρνηση χαρακτηρίζοντας το αρμόδιο όργανό του ως αδύναμο κρίκο (Υπ. Παιδείας).

Τέλος, η Επιτροπή εκτιμά θετικά ότι κατά την απάντησή του ο «Πολίτης» πρότεινε έναν εναλλακτικό τίτλο, ο οποίος πιθανόν να άμβλυνε το ήδη υπάρχον αναζοπυρωμένο κλίμα. Βέβαια, τα μέλη της Επιτροπής δεν έχουν σκοπό να παρέμβουν στην δημιουργικότητα των δημοσιογράφων και να απαγορεύσουν τη χρήση λογοπαιγνίων, όμως επιθυμούν να τους επιστήσουν την προσοχή σε ότι αφορά το χωροχρονικό πλαίσιο δημοσίευσης ενός άρθρου αλλά και την περιρρέουσα ατμόσφαιρα, την οποία οφείλουν να λαμβάνουν σοβαρά υπόψιν.

Δύο παραβιάσεις εντόπισε η Επιτροπή σε δημοσίευμα στη στήλη #PoliticsBlog

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας εξέτασε παράπονο (15/06/03/20) από την Κορίνα Δημητρίου εναντίον της εφημερίδας «Καθημερινή» για δημοσίευμα με τίτλο: «#PoliticsBlog Ο καυγάς στο Προεδρικό για τα οδοφράγματα και μια δημοσκόπηση», ημ. 6 Μαρτίου 2020, το οποίο υπογράφεται από το όνομα «Ονασαγόρας».

Σύμφωνα με την παραπονούμενη το δημοσίευμα δυσφημεί την υπόληψη του Ντίνου Θεοδούλου και παραθέτει ισχυρισμούς από την αστυνομική ανάκριση που ο δημοσιογράφος δεν δύναται να έχει, εκτός και αν παράνομα εδόθησαν από την αστυνομία. Επιπλέον, επισημαίνει ότι ακόμα και αν ίσχυε ο ισχυρισμός της αστυνομίας, που εξ όσων πληροφορήθηκε η ίδια δεν ισχύει, η εφημερίδα όφειλε να μην το τυπώσει. Το απόσπασμα του δημοσιεύματος: «Σας έχω όμως νέα και για τον 55χρονο που συνελήφθη για την επίθεση κατά του εθνοφρουρού στη Λήδρας. Ο 55χρονος «ειρηνιστής», όπως ακούγεται σε κάποια πηγαδάκια, κατέρρευσε ενώπιον των ανακριτών και ζητούσε συγνώμη κλαίγοντας και λέγοντας πως έχει καταστραφεί η ζωή του».

Επισημαίνεται ότι η Επιτροπή αρχικά ζήτησε διευκρινήσεις για την εξέταση του παραπόνου καθότι κατατέθηκε από τρίτο άτομο και σε αντίστοιχες περιπτώσεις θα πρέπει να διασφαλιστεί ότι το τρίτο άτομο είτε έχει έννομο συμφέρον είτε εξουσιοδότηση υπογεγραμμένη από το υπό αναφορά πρόσωπο με δικαιοδοσία να προβαίνει σε καταγγελίες εκ μέρους του.

Η Επιτροπή αν και ζήτησε τις απόψεις της «Καθημερινής», δεν τις έλαβε και αυτό συνιστά εξαρχής παραβίαση του παρόντα Κώδικα Δεοντολογίας. Βάσει των γενικών διατάξεων τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και οι Λειτουργοί αυτών αναλαμβάνουν την υποχρέωση να συνεργάζονται με την Επιτροπή και εντός 15 ημερών να αποστέλλουν τις απόψεις τους.

Η Επιτροπή αποφάσισε ότι υπάρχει παραβίαση του άρθρου 3 του Κώδικα, περί Ιδιωτικής ζωής, λόγω δυσφήμισης και γελοιοποίησης ενός απλού πολίτη, του Ντίνου Θεοδούλου. Συγκεκριμένα το άρθρο αναφέρει Ο 55χρονος «ειρηνιστής», όπως ακούγεται σε κάποια πηγαδάκια, κατέρρευσε ενώπιον των ανακριτών και ζητούσε συγνώμη κλαίγοντας και λέγοντας πως έχει καταστραφεί η ζωή του.

Συγκεκριμένα, τόσο η λέξη «ειρηνιστής» με τη χρήση εισαγωγικών όσο και η περιγραφή του σκηνικού κατά την ανάκριση έχει ως σκοπό να σκανδαλίσει, να ειρωνευτεί και να διαβάλλει το υπό αναφορά πρόσωπο. Ταυτόχρονα, πρόκειται για αχρείαστες πληροφορίες, που ακόμη και να είχε στην κατοχή του ο δημοσιογράφος όφειλε να σεβαστεί το δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή και να μην τις δημοσιεύσει. Άλλωστε βάσει του Κώδικα Τα ΜΜΕ και οι λειτουργοί τους δεν προβαίνουν σε ανοίκειες προσωπικές επιθέσεις και υβριστικούς και προσβλητικούς χαρακτηρισμούς που διασύρουν την τιμή και υπόληψη.

Περαιτέρω, η Επιτροπή δεδομένου ότι δεν έλαβε σχετική απάντηση από εκπρόσωπο της «Καθημερινής», η οποία να εξηγεί τις θέσεις της και την πηγή της πληροφόρησής της, έκρινε ότι παραβιάζεται το άρθρο 1 του Κώδικα (Ακρίβεια) καθώς ο παραπονούμενος, ο οποίος είναι και άμεσα εμπλεκόμενος υποστηρίζει ότι οι ισχυρισμοί για το ότι έκλαιγε και παρακαλούσε τους ανακριτές είναι αναληθείς. Βάσει του άρθρου περί ακρίβειας, Τα Μ.Μ.Ε. μεριμνούν ώστε να μη δημοσιεύονται ανακριβείς, παραπλανητικές, φανταστικές ή διαστρεβλωτικές της αλήθειας ειδήσεις, πληροφορίες ή σχόλια. Σε περίπτωση που έχει συμβεί κάτι τέτοιο χωρούν σε άμεση διόρθωση ή και απολογία.

Η Επιτροπή αναγνωρίζει ότι η μορφή γραφής του εν λόγω άρθρου ενδεχομένως να χαρακτηρίζεται και ως σάτιρα. Ωστόσο, επισημαίνει ότι η κάθε περίπτωση εξετάζεται μεμονωμένα και πως στην παρούσα στήλη η σάτιρα θίγει την υπόληψη ενός πολίτη, μετατρέποντας την ιδιωτική του ζωή σε βορά των ΜΜΕ.

Παραβίαση του άρθρου 5 του Κώδικα

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας εξέτασε παράπονο (30/06/05/20) από πολίτη εναντίον της ιστοσελίδας “AllTogethercy.com” για τα δημοσιεύματα με τίτλους: (1) «Ο Ξένιος μίλα στο AllTogether», (2) «Η Μαρία του και η κακιά ώρα (βίντεο)».

Σύμφωνα με την παραπονούμενη τα εν λόγω άρθρα (1) δείχνουν μηδαμινό σεβασμό στο θύμα και στους οικείους του (2) δεν αποσκοπούν στην ενημέρωση του κοινού, αλλά στην ανάγκη της σελίδας να «προσελκύσει» κοινό (3) καπηλεύεται την αξιοπρέπεια ενός ανθρώπου, ο οποίος συντετριμμένος αρχίζει να μιλά μπροστά στην κάμερα για τον χαμό της συντρόφου του και (4) δημοσιογράφος της συγκεκριμένες ιστοσελίδας έκανε διάχυση των συγκεκριμένων άρθρων σε σελίδες του Fb. Η παραπονούμενη επισήμανε ότι πρόκειται για παράβαση του άρθρου 5 του Κώδικα (Πένθος- Θλίψη- Κλονισμός).

Η Επιτροπή έλαβε τις θέσεις του μέσου:

1. Το επίδικο παράπονο έχει γίνει ανώνυμα και υποβλήθηκε από τρίτο πρόσωπο, το οποίο επικαλείται την παραβίαση του άρθρου 5 του Κώδικα Δεοντολογίας.
2. Το παράπονο δεν υποβάλλεται από το υποκείμενο στη δημοσίευση πρόσωπο, το οποίο οικειοθελώς και με τη συγκατάθεσή του συμμετείχε σε αυτή τη δημοσίευση.
3. Το άρθρο 5 δεν απαγορεύει αλλά επιτρέπει την δημοσίευση/μετάδοση εικόνων που δικαιολογείται υπό τις περιστάσεις και εφόσον τα θέματα τυγχάνουν ιδιαίτερης προσοχής.
4. Το συγκεκριμένο συμβάν αποτέλεσε γεγονός δημόσιου ενδιαφέροντος και για αυτό τα ΜΜΕ προέβαλαν εκτενώς το θέμα και δημοσίευσαν συνεντεύξεις και δηλώσεις του υποκείμενου προσώπου και αρραβωνιαστικού του θύματος.
5. Εν κατακλείδι, ζητήθηκε από τους νομικούς εκπροσώπους του μέσου να απορριφθεί το παράπονο λόγω του ότι υποκείμενο πρόσωπο προέβη σε σειρά δηλώσεων ενώπιον άλλων ΜΜΕ.

Βάσει των ενώπιόν της στοιχείων η Επιτροπή αποφάσισε ότι παραβιάζεται το άρθρο 5 του Κώδικα Δεοντολογίας (Πένθος-Θλίψη-Κλονισμός), καθότι ο δημοσιογράφος, έλαβε τη συνέντευξη του αρραβωνιαστικού της εκλιπούσας ενώ βρισκόταν σε έξαλλη κατάσταση και αυτό αποτελεί εκμετάλλευση του ανθρώπινου πόνου.

Υπενθυμίζεται ότι βάσει του άρθρου 5 του Κώδικα σε περιπτώσεις πένθους, θλίψης ή ψυχικού κλονισμού τα μέσα πρέπει να επιδεικνύουν στο μέγιστο δυνατό βαθμό προσέγγιση που να τη χαρακτηρίζει διακριτικότητα και συμπάθεια και αποφυγή οποιασδήποτε πράξης που είναι δυνατό να οξύνει τον ανθρώπινο πόνο.

Τα ΜΜΕ πρέπει να αποφεύγουν τη δημοσίευση/μετάδοση εικόνων που παρουσιάζουν άτομα σε κατάσταση πένθους, θλίψης ή ψυχικού κλονισμού και όπως, ακόμα και στις περιπτώσεις κατά τις οποίες η δημοσίευση/μετάδοση τέτοιων εικόνων μπορεί να δικαιολογηθεί υπό τις περιστάσεις, να χειρίζονται το θέμα με ιδιαίτερη προσοχή.

Επομένως, ακόμη και αν το συμβάν θεωρείται δημόσιου ενδιαφέροντος, ο δημοσιογράφος οφείλει να προστατέψει τους συγγενείς των θυμάτων, ιδιαιτέρως τις στιγμές που βρίσκονται σε κατάσταση σοκ. Είναι εμφανές από το βίντεο, ότι ο αρραβωνιαστικός της εκλιπούσας δεν ήταν σε θέση να δώσει ξεκάθαρες πληροφορίες παρά την επιμονή του δημοσιογράφου να θέτει απανωτά ερωτήματα αναφορικά με την σχέση που είχε το ζευγάρι.

Η Επιτροπή επισημαίνει ότι βάσει των Κανονισμού Λειτουργίας της Επιτροπής υπ’ αριθμό 14 αν και τα παράπονα πρέπει να είναι επώνυμα, ωστόσο η ίδια μπορεί να αποφασίσει, εκεί που επιβάλλεται από τον Κώδικα Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας ή αν το ζητήσει ο παραπονούμενος, να μην αποκαλυφθεί η ταυτότητά του. Περαιτέρω αναφορικά με την παρουσίαση θεμάτων γενικού ενδιαφέροντος, υπάρχει ευελιξία ωστόσο ο τρόπος παρουσίασης θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να ευθυγραμμίζεται με τις πρόνοιες του Κώδικα Δεοντολογίας.

Η Επιτροπή έκρινε ότι υπήρχε σκοπιμότητα στη δημοσίευση των εν λόγω βίντεο για λόγους προσέλκυσης επισκεψιμότητας στη σελίδα του μέσου.

Τέλος, υπενθυμίζει στα ΜΜΕ ότι κάθε παράπονο είναι αυτόνομο και εξετάζεται μεμονωμένα και ως εκ τούτου δε δύναται να απορριφθεί λόγω του ότι και άλλα μέσα λειτούργησαν με παρόμοιο τρόπο, η/και αναδημοσίευσαν τα εν λόγω βίντεο. Από τη στιγμή που εντοπίζεται παραβίαση του Κώδικα Δεοντολογίας η Επιτροπή καλείται να εξετάσει και να κοινοποιήσει απόφαση επί του παραπόνου.

Το θέμα δεν αφορά παραβίαση του Κώδικα Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας ασχολήθηκε με παράπονο (28/29/04/20) από τον Κώστα Πούλακα εναντίον του «Ραδιοφωνικού Ιδρύματος Κύπρου» (ΡΙΚ) και συγκεκριμένα του Τάσου Τρύφωνος και της εκπομπής «Ο πιο αδύναμος κρίκος» κατά την οποία ο παρουσιαστής έθεσε το εξής ερώτημα στο διαγωνιζόμενο : «Πως λέγονταν, πριν, τα μάρμαρα του Παρθενώνα, τα οποία βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο/στο Λονδίνο»; Εφόσον ο διαγωνιζόμενος δεν γνώριζε, ο κ. Τρύφωνος ανέφερε ότι ονομάζονταν «Ελγίνεια».

Σύμφωνα με τον παραπονούμενο, η συγκεκριμένη ονομασία θα πρέπει να αποφεύγεται, καθότι μέσω αυτής της αναφοράς δίδεται το δικαίωμα αναγνώρισης και οικειοποίησης κλοπιμαίων πολιτιστικής κληρονομιάς.

Η Επιτροπή αποφάσισε ότι δεν θα προχωρήσει σε εξέταση του παραπόνου δεδομένου ότι η εκπομπή δεν είναι δημοσιογραφικής φύσεως. Επομένως, δεν εμπίπτει στις αρμοδιότητες της καθότι το θέμα δεν αφορά παραβίαση του Κώδικα Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας.

Η Επιτροπή επισημαίνει ακόμη πως δεν έχει απολύτως καμιά αρμοδιότητα παρέμβασης σε θέματα που αφορούν ερμηνεία ιστορικών γεγονότων.