Καμία παραβίαση στο άρθρο του "Πολίτη"

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας εξέτασε παράπονο (22/08/04/20) από την Βαλεντίνα Χριστοφίδου για άρθρο του «Πολίτη» με τίτλο: «Θα φύγει ο κορωνοϊός και θα τον γυρεύετε!», ημ. 7/4/2020, του δημοσιογράφου Κώστα Κωνσταντίνου.

Η παραπονούμενη αναφέρει ότι το άρθρο είναι χλευαστικό και διασύρει την υπόληψη πιστών που ανήκουν στην χριστιανική ορθόδοξη κοινότητα. Επιπλέον επισημαίνει ότι θίγει και διαπομπεύει τον Μητροπολίτη Αθανάσιο Λεμεσού καθώς επί λέξει αναφέρει «ο ταλιμπανισμός του Αθανάσιου ή του όποιου άλλου ανεύθυνου –τράγου και μη– (…)». Ως εκ τούτου θέτει θέμα παραβίασης του άρθρου 12 του Κώδικα περί δυσμενούς διάκρισης ως προς το θρήσκευμα.

Εκ μέρους του «Πολίτη» ο Κώστας Κωνσταντίνου ανέφερε ότι το άρθρο δεν συνιστά καμία διάκριση, σημειώνοντας ότι σκοπός του άρθρου ήταν να θίξει και να καυτηριάσει την στάση ομάδας πιστών και ιεραρχών, οι οποίοι εν μέσω της πανδημίας του κορωνοϊού παραβίαζαν τα διατάγματα, θέτοντας σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές.

Βάσει των ενώπιον της στοιχείων η Επιτροπή αποφάσισε κατά πλειοψηφία ότι δεν υπάρχει παραβίαση, επισημαίνοντας ότι η χρήση της λέξης «ταλιμπανισμός» αφορούσε την παραβίαση των διαταγμάτων.

Περαιτέρω η Επιτροπή δεν διαπίστωσε ότι διασύρεται κάποιος λόγω της χριστιανικής του ορθόδοξης πίστης καθότι ακόμη και η λέξη τράγος διατυπώνεται με τρόπο ασαφή ως προς τον προσδιορισμό της. Συγκεκριμένα, αναφέρει (…)του όποιου άλλου ανεύθυνου τράγου και μη-, χωρίς να κατονομάζει ή να υπαινίσσεται συγκεκριμένα του χριστιανούς ορθόδοξους πολίτες.

Τέλος, η Επιτροπή αναφέρει ότι τα δημόσια πρόσωπα υπόκεινται σε έλεγχο και κριτική και ως τέτοια θα πρέπει να είναι πιο ανεκτικά.

Η Επιτροπή δεν παρεμβαίνει στην ατζέντα των μέσων ενημέρωσης

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας ασχολήθηκε με παράπονο (25/13/04/20) από Πολίτη εναντίον του Ραδιοφωνικού Ιδρύματος Κύπρου , για την απόφασή του να προβάλλει ανακοινώσεις του «ΕΛΑΜ», οι οποίες εμπεριείχαν ρητορική μίσους και το στοιχείο της δυσμενούς διάκρισης ως προς τη φυλή.

Οι ανακοινώσεις του «ΕΛΑΜ» είχαν ως θέμα την (1) «Ευθύνη της Κυβέρνησης, οι φόνοι και τα επεισόδια των αλλοδαπών» και (2) την απόφαση της Κυβέρνησης να δωρίσει ιατρικό υλικό στα Κατεχόμενα.

Η Επιτροπή δεν θα προχωρήσει σε εξέταση του παραπόνου διότι δεν παρεμβαίνει στην ατζέντα των μέσων ενημέρωσης.

Σημειώνεται ότι το ΡΙΚ υποστηρίζει ότι βάσει του Κανονισμού 4 (Κώδικας του Ραδιοφωνικού Ιδρύματος Κύπρου για την ειδησεογραφική κάλυψη των κομμάτων) οφείλει να προβάλλει τις ανακοινώσεις όλων των πολιτικών κομμάτων καθώς και τις ομιλίες των αρχηγών τους, που περιλαμβάνουν τις θέσεις των κομμάτων, ανεξάρτητα από το αν οι θέσεις είναι νέες ή ήδη γνωστές. Ως εκ τούτου, το ΡΙΚ θεωρεί υποστηρίζει ότι ενήργησε ορθώς, ευθυγραμμισμένο με τους υπερκείμενους νόμους και τη σχετική νομοθεσία για κάλυψη του «ΕΛΑΜ» ως κοινοβουλευτικού κόμματος.

Δεδομένου ότι τα μέσα ενημέρωσης διευρύνουν, περιορίζουν ή καθορίζουν και εντέλει επηρεάζουν τη δημόσια σφαίρα, η Επιτροπή καλεί τα μέσα να μην ενισχύουν τον ξενοφοβικό και μισαλλόδοξο λόγο που οδηγεί σε προκαταλήψεις.

Η Επιτροπή αποφάσισε ότι δεν θα προχωρήσει σε εξέταση του παραπόνου

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας ασχολήθηκε με παράπονο (24/12/04/20) από τον κ. Ανδρέα Λουκά και την Ανεξάρτητη Συντεχνία Δημοσίων Υπαλλήλων Κύπρου (ΑΣΔΥΚ) εναντίον της εφημερίδας “Cyprus Mail” και συγκεκριμένα για το δημοσίευμα με τίτλο: “Tales from the Coffeeshop: Sad day for parasites as corona vacation ends”, ημ. 3/05/2020.

Σύμφωνα με τους παραπονούμενους το εν λόγω δημοσίευμα είναι αυθαίρετο και πλήττει τον επαγγελματισμό και την αξιοπρέπεια των δημοσίων υπαλλήλων και στερείται παντελούς τεκμηρίωσης.

Η Επιτροπή αποφάσισε ότι δεν θα προχωρήσει σε εξέταση του παραπόνου, αφού πρόκειται για άποψη του αρθρογράφου.

Περαιτέρω, το άρθρο σατιρίζει και να χρησιμοποιεί μεταφορές με σκοπό να παρουσιάσει μέσα από τη δική του θέαση τα γεγονότα μετά την λήξη των μέτρων για τον κορωνοϊό.

Υπενθυμίζεται ότι βάσει του Κώδικα, τα Μ.Μ.Ε. έχουν το δικαίωμα να προβαίνουν σε αναλύσεις και να υποστηρίζουν συγκεκριμένες θέσεις, κάνοντας σαφή διάκριση μεταξύ γεγονότος και ερμηνείας, σχολίου ή εικασίας.

Παραβίαση της πρόνοιας για ακρίβεια

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας εξέτασε παράπονο (31/20/05/20) από το «Αθλητικό Σωματείο Άχνας» εναντίον της αθλητικής ιστοσελίδας “www.protathlima.com” για παραβίαση της πρόνοιας για ακρίβεια όπως αυτή αναφέρεται στον Κώδικα Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας.

Σύμφωνα με τους παραπονούμενους το πρωί της 11ης Μαΐου 2020, ο Πρόεδρος του Σωματείου Άχνας κ. Κίκης Φιλίππου προέβη σε δηλώσεις σε ραδιοφωνικό σταθμό (ΣΠΟΡ FM 95) και ερωτηθείς για το σενάριο διακοπής του Πρωταθλήματος και αύξησης των ομάδων την νέα ποδοσφαιρική περίοδο ανέφερε: Για την πρόταση να παιχτεί το πρώτο γκρουπ μόνο: Δεν το γνωρίζω. Όλοι μας θέλουμε να συνεχιστεί το πρωτάθλημα και να κριθούν όλα στο γήπεδο. Θέλει πολλή προσοχή, δεν έχει τελειώσει τίποτα. Ο ιός δεν έχει φύγει. Αν θα ρισκάρουν γιατί πρέπει να είμαστε στην UEFA, χρειάζεται μεγάλη προσοχή. Πρέπει να ακούμε με ευλάβεια τους γιατρούς».

Για το σενάριο διεξαγωγής του Πρωταθλήματος του χρόνου με 14 ομάδες, χωρίς πλέι οφ: Κάποιοι έλεγαν ότι αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος διεξαγωγής. Κάποιοι έκαναν όνειρα ότι θα έπαιρναν χιλιάδες από τα εισιτήρια στα πλέι οφ. Βλέπουμε ΑΠΟΕΛ- Ομόνοια με 300 εισιτήρια. Ίσως αυτός ο τρόπος να είναι ο καλύτερος.

Ωστόσο, το protathlima.com προχώρησε στη δημοσίευση της συνέντευξης τόσο στην ιστοσελίδα όσο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που διατηρεί, στις 11 Μαΐου 2020, 11:59, χρησιμοποιώντας τον τίτλο «Ο Κίκης θέλει διακοπή, να μην ισχύσει η διαβάθμιση, και 14 ομάδες χωρίς πλέι-οφ!», ενώ ταυτόχρονα η λεζάντα ανέγραφε «Τα θέλει όλα ο πρόεδρος του Εθνικού».

Κατά την απάντηση της εκπρόσωπος της MC Digital Media επεσήμανε ότι οι δηλώσεις του κ. Κίκη Φιλίππου δεν παραποιήθηκαν και ίσα ίσα συνοψίζουν τα λεγόμενά του. Επιπλέον, το μέσο γνωστοποίησε στην Επιτροπή ότι με το που ενημερώθηκε ότι ο τίτλος του δημοσιεύματος δυσαρέστησε τον Σύνδεσμο Άχνας, προέβησε σε διορθώσεις, ωστόσο στο λογαριασμό της ιστοσελίδας www.protathlima.com στο Facebook, δεν έγιναν οι απαιτούμενες αλλαγές λόγω τεχνικών ζητημάτων.

Η Επιτροπή ομόφωνα συμφώνησε ότι υπάρχει παραβίαση του Άρθρου 1 του Κώδικα Δεοντολογίας περί Ακρίβειας.

Βάσει αυτού τα Μ.Μ.Ε. μεριμνούν ώστε να μη δημοσιεύονται ανακριβείς, παραπλανητικές, φανταστικές ή διαστρεβλωτικές της αλήθειας ειδήσεις, πληροφορίες ή σχόλια. Σε περίπτωση που έχει συμβεί κάτι τέτοιο χωρούν σε άμεση διόρθωση ή και απολογία.

Τα Μ.Μ.Ε. ενώ έχουν δικαίωμα να προβαίνουν σε αναλύσεις και να υποστηρίζουν συγκεκριμένες θέσεις, εν τούτοις θα πρέπει να καθιστούν σαφή τη διάκριση μεταξύ γεγονότος και ερμηνείας, σχολίου ή εικασίας.

Τα Μ.Μ.Ε. και οι λειτουργοί των έχουν υποχρέωση να παρέχουν έγκυρη πληροφόρηση στους καταναλωτές.

Στη συγκεκριμένη περίπτωση, ο τίτλος δεν αποτυπώνει τα λεχθέντα του κ. Κίκη Φιλίππου. Αντίθετα είναι παραπλανητικός. Συγκεκριμένα ο συνεντευξιαζόμενος στην απάντησή του μιλά κάνοντας χρήση αόριστων αντωνυμιών όπως κάποιοι έλεγαν, κάποιοι έκαναν και διστακτικών επιρρημάτων όπως ίσως αυτός (…) καλύτερος. Συνεπώς, ο τίτλος και ο επίτιτλος δε δύναται να αναγράφονται με τρόπο που να αναδεικνύουν μια βεβαιωτική ή/και απόλυτη στάση όπως «Τα θέλει όλα ο Πρόεδρος του Εθνικού»

Η Επιτροπή υπενθυμίζει στα μέσα ότι κατά την μεταφορά μιας δήλωσης οφείλουν να είναι ιδιαιτέρως προσεκτικά στο τρόπο αλλά και το λεκτικό περιεχόμενο που χρησιμοποιούν. Σαφώς είναι σεβαστή η χρήση ελκυστικών τίτλων, σύντομοι και ευρηματικοί, ωστόσο θα πρέπει να αποδίδουν το περιεχόμενο του κειμένου και στις περιπτώσεις μεταφοράς συνεντεύξεων, να αποδίδουν τα λόγια του συνεντευξιαζόμενου.

Παραβίαση περί ακρίβειας και υπερβολές σε ρεπορτάζ εντόπισε η ΕΔΔ

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας εξέτασε παράπονο (08/02/02/20) από την Κορίνα Δημητρίου εναντίον της εφημερίδας «Σημερινή», ημ. 02/02/20 για τα δημοσιεύματα (1) «Το μεταναστευτικό βουλιάζει τη Κύπρο», (2) «Έκρηξη του Μεταναστευτικού» και (3) «Τουρκικά παιγνίδια με τις προσφυγικές ροές».

Σύμφωνα με την παραπονούμενη η εφημερίδα μέσω αυτών των άρθρων επιχειρεί να σπείρει τον πανικό με ψεύτικα στοιχεία ως προς τους αριθμούς και με ανυπόστατους ισχυρισμούς ότι οι ροές κατευθύνονται από την Τουρκία. Ενώ αναφέρονται σε αιτητές ασύλου, παραθέτουν αριθμό που περιλαμβάνει όχι μόνο τους αιτητές αλλά και τους μετανάστες και όλους τους αναγνωρισμένους πρόσφυγες που αναγνωρίστηκαν τα τελευταία 20 χρόνια και που είναι ενταγμένοι στη κοινωνία - κάποιοι έχουν υπηκοότητα, άλλοι δεν βρίσκονται στη Κύπρο (11000 από το 2004) με στόχο να τους μπερδέψει ο αναγνώστης ως νεοεισερχόμενες αιτήσεις ασύλου. Η παραπονούμενη συνεχίζει υποστηρίζοντας ότι οι αιτήσεις που εκκρεμούν σήμερα δεν ξεπερνούν τις 15.000 για 17.000 πρόσωπα και ότι τα νούμερα που επικαλείται η «Σημερινή» βασίζονται σε ψευδή στοιχεία.

Η διευθύντρια σύνταξης της «Σημερινής» Σκεύη Σταύρου στην απάντηση προς της Επιτροπή ανέφερε ότι τα στοιχεία του συγκεκριμένου ρεπορτάζ λήφθηκαν από την Υπηρεσία Ασύλου και από επίσημες τοποθετήσεις της Ε.Ε. καθώς και ευρωπαϊκών κυβερνήσεων, αλλά και του ίδιου του Υπουργού Εσωτερικών.

Η Επιτροπή αποφάσισε ότι το συγκεκριμένο ρεπορτάζ για το μεταναστευτικό παρουσιάζει ανακριβή στοιχεία. Στο εξώφυλλο της εφημερίδας ημ. 2.02.2020 υπό τον τίτλο: «Έκρηξη του Μεταναστευτικού» υπολογίζεται ο αριθμός των αιτητών ασύλου στους 31.200 και εν συνεχεία το ποσοστό του επί του πληθυσμού της Κύπρου ως το 3,6%. Βάσει των στοιχείων που η Επιτροπή έλαβε από την Υπηρεσία Ασύλου και Μετανάστευσης οι αιτήσεις ασύλου για το 2019 είναι 15.137 για 17.171 άτομα. Επομένως, το ποσοστό των αιτητών ασύλου σήμερα είναι ≈ 1,37 επί του συνόλου.

Εντούτοις, παραβιάζεται το άρθρο 1 του Κώδικα περί ακρίβειας κατά το οποίο τα μέσα μεριμνούν ώστε να μη δημοσιεύονται ανακριβείς, παραπλανητικές, φανταστικές ή διαστρεβλωτικές της αλήθειας ειδήσεις, πληροφορίες ή σχόλια. Σε περίπτωση που έχει συμβεί κάτι τέτοιο χωρούν σε άμεση διόρθωση ή και απολογία.

Ωστόσο, στο δημοσίευμα του ρεπορτάζ με τίτλο: «Το μεταναστευτικό βουλιάζει την Κύπρο», σελ. 5 παραθέτεται πίνακας με τα ακριβή στατιστικά στοιχεία της Υπηρεσίας Ασύλου 2008-2019. Όμως, κατά την ανάλυση υπάρχουν ασάφειες για το πώς προκύπτει ο αριθμός των αιτητών ασύλου στους 31.200, καθότι φαίνεται στους αιτητές ασύλου να προστίθενται τα 12 χιλιάδες άτομα, στα οποία έχει ήδη προσφερθεί διεθνής προστασία και οι 4 χιλιάδες αιτήσεις ενώπιον του δικαστηρίου διεθνούς προστασίας. Επομένως, η παρουσίαση των δεδομένων σύμφωνα με την Επιτροπή, εφόσον αφορά ένα γεγονός δε δύναται να δικαιολογηθεί στη βάση του δικαιώματος των Μ.Μ.Ε να προβαίνουν σε αναλύσεις και να υποστηρίζουν συγκεκριμένες θέσεις. Άρα, παρατηρείται και στο εκτενές δημοσίευμα παραβίαση ως προς την ακρίβεια των δεδομένων που προέρχονται από τις αναλύσεις. Θετικά συνυπολογίζεται ότι η εφημερίδα παρέθεσε και τα ακριβή στοιχεία που έλαβε από την Υπηρεσία Ασύλου και Μετανάστευσης.

Περαιτέρω, η Επιτροπή έκρινε ότι το περιεχόμενο του ρεπορτάζ δεν εμπεριέχει το στοιχείο ρητορικής μίσους αλλά υπάρχει υπερβολή, η οποία φανερώνεται μέσω της φράσης «το μεταναστευτικό βουλιάζει την Κύπρο» και μέσω αυτής δύνατο να σκιαγραφείται ένα πλαίσιο εκφοβισμού. Όμως, πρόκειται για άποψη της εφημερίδας που το καθιστά μη παραβίαση του άρθρου 12 (Δυσμενείς διακρίσεις).

Τέλος, αναφορικά με τον ισχυρισμό ότι οι ροές κατευθύνονται από την Τουρκία, η Επιτροπή αποφάσισε ότι, από τη στιγμή που αποτελεί μια εκδοχή που φέρνει στην επιφάνεια ο καθ’ ύλην αρμόδιος Υπουργός Εσωτερικών, κ. Νίκος Νουρής, και στο άρθρο επικαλούνται τα λόγια του, δεν υπάρχει οτιδήποτε μεμπτό.

Η Επιτροπή έκρινε ότι δεν υπήρχε θέμα προς εξέταση

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας ασχολήθηκε με παράπονο (23/08/04/20) από την Κορίνα Δημητρίου εναντίον της «Καθημερινής» για δημοσίευμα με τίτλο: «Ήρωες ή μισθοφόροι;», με επίτιτλο «Ανιδιοτελής ανθρωπιστική προσφορά, ιατρική διπλωματία ή επικερδείς μπίζνες με αντικείμενο τον ανθρώπινο πόνο; Ο «άγνωστος» κουβανικός «στρατός με τις λευκές ρόμπες», ημ. 7/4/20.

Σύμφωνα με την παραπονούμενη ο επίτιτλος αποτελεί δυσφήμιση, δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα και ούτε στηρίζεται σε στοιχεία. Επίσης, αναφέρει ότι το άρθρο στοχευμένα υποβαθμίζει την προσφορά των Κουβανών γιατρών καθώς ενυπάρχει το στοιχείο της ιδεολογικής σκοπιμότητας.

Η Επιτροπή έκρινε ότι δεν υπήρχε θέμα προς εξέταση, για το λόγο ότι το άρθρο φέρει μια άποψη τεκμηριώνοντάς τη και δίνει μια ερμηνεία επί των γεγονότων. Καθίσταται σαφές ότι τα μέσα έχουν δικαίωμα να προβαίνουν σε αναλύσεις και να υποστηρίζουν συγκεκριμένες θέσεις.

Επιπρόσθετα, η Επιτροπή σχολίασε θετικά το ότι στο άρθρο παραθέτονται και οι δύο απόψεις, από τη μία ανθρώπων που χαρακτηρίζουν την κουβανική αποστολή ως μια «τιμητική αποστολή που βασίζεται στην αρχή της αλληλεγγύης» ενώ από την άλλη αναπτύσσει το επιχείρημα της άποψης ότι η Κουβανική Κυβέρνηση πράττει κατά αυτό τον τρόπο αποσκοπώντας σε οικονομικά οφέλη.

Ως προς το παράπονο, το άρθρο δε φαίνεται να υποβαθμίζει την προσφορά των Κουβανών γιατρών, αλλά την προσφορά της Κουβανικής κυβέρνησης. Από το περιεχόμενο του κειμένου φαίνεται να προκύπτει ότι οι Κουβανοί γιατροί εργαλειοποιούνται, ωστόσο αυτό δεν μειώνει απαραίτητα την αξία της προσφοράς τους. Κατά κύρια βάση μειώνει την Κουβανική Κυβέρνηση, η οποία σε περίπτωση που πράττει κατά αυτό τον τρόπο λειτουργεί σε βάρος των ίδιων των γιατρών της.

Η Επιτροπή αποφάσισε ότι δεν υπάρχει οτιδήποτε μεμπτό στο δημοσιεύμα του "Philenews"

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας ασχολήθηκε με παράπονο (21/01/04/20) από τον κ. Τριμικλινιώτη εναντίον του “Philenews” για δημοσίευμα με τίτλο «Έρχονται ακόμα μετανάστες από τα κατεχόμενα», ημ. 01/04/20.

Σύμφωνα με τον παραπονούμενο το δημοσίευμα περιέχει ψευδή και παραπλανητικά στοιχεία. Επιπλέον, υποστηρίζει ότι το περιεχόμενο του παραβιάζει το άρθρο 12 του Κώδικα Δεοντολογίας περί δυσμενών διακρίσεων ως προς τη φυλή. Τέλος, προωθεί τη ρητορική μίσους με σκοπό τη διαιώνιση και δικαιολόγηση του φυλετικού μίσους και της ξενοφοβίας.

Η Επιτροπή αποφάσισε ότι δεν υπάρχει οτιδήποτε μεμπτό και δεν θα προχωρήσει σε εξέταση του παραπόνου. Συγκεκριμένα το άρθρο αποτελεί άποψη του μέσου και του αρθρογράφου που το δημοσιεύει και παραθέτει κάποια γεγονότα. Επιπλέον, ορθώς χρησιμοποιείται ο όρος παράτυποι μετανάστες αντί παράνομοι μετανάστες, ωστόσο και πάλι υπάρχει γενίκευση καθότι δύναται να υπάρχουν και νόμιμοι πρόσφυγες, δικαιούχοι συμπληρωματικής προστασίας, θύματα εμπορίας ή αιτητές ασύλου.

Η Επιτροπή υπενθυμίζει ότι η δημοσιογραφική δεοντολογία επιβάλλει τη χρήση νομικά ορθής ορολογίας ώστε να αποφεύγονται οποιεσδήποτε ανακρίβειες ή τυχόν παρερμηνείες.

Καμία διάθεση κινδυνολογίας δεν εντοπίστηκε στο άρθρο του "Philenews"

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας ασχολήθηκε με παράπονο (19/23/03/20) από Πολίτη εναντίον του “Philenews” για το άρθρο με τίτλο «Έρχεται πέτρινη περίοδος και μεγάλο σοκ στην οικονομία», ημ. 23/03/20.Λευκωσίας».

Σύμφωνα με την παραπονούμενη το εν λόγω άρθρο δύναται να προκαλέσει φόβο στους πολίτες, οι οποίοι με τη σειρά τους θα αντιδράσουν μη πληρώνοντας τις οφειλές τους. Έτσι, πιθανόν θα προκληθεί οικονομική κρίση, ακόμη και αν δεν αναμένεται. Επίσης, επεσήμανε ότι το άγχος που δημιουργείται από παρόμοιες δημοσιεύσεις βλάπτει την ψυχική υγεία τον πολιτών τη στιγμή που ήδη είναι τρομοκρατημένοι λόγω της πανδημίας.

Η Επιτροπή έκρινε ότι δεν υπήρχε θέμα προς εξέταση, για το λόγο ότι το άρθρο αποτελεί μια προσωπική γνώση βασισμένη σε γεγονότα και τεκμήρια.

Ως προς το παράπονο αναφέρεται ότι στο κείμενο δεν υπάρχει διάθεση κινδυνολογίας με στόχο την πρόκληση φόβου και ούτε προτροπή για μαζική αντίδραση μη αποπληρωμής των οφειλών των αναγνωστών. Επίσης, οι ισχυρισμοί για μια επερχόμενη οικονομική κρίση τόσο σε διεθνές όσο και σε εθνικό επίπεδο αποτελούν μια ενδεχόμενη κατάληξη λόγω των απότομων αλλαγών που έφερε η νόσος του κορονοϊού.

Τέλος, επισημαίνεται ότι τα Μ.Μ.Ε. και οι λειτουργοί τους έχουν κάθε δικαίωμα να προβαίνουν σε αναλύσεις και να υποστηρίζουν συγκεκριμένες θέσεις.

Καμία σκοπιμότητα τόσο στον τίτλο όσο και στο περιεχόμενο

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας ασχολήθηκε με παράπονο (18/10/03/20) από τον κ. Νικόδημο εναντίον του “SigmaLive” για το άρθρο με τίτλο «Κορωνοϊός: Αρνητικά 37 δείγματα από το Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας», ημ. δημοσίευσης 10/03/20.

Σύμφωνα με τον παραπονούμενο το δημοσίευμα είναι ανακριβές καθώς αναφέρει ότι 37 από τα 152 δείγματα ήταν αρνητικά, αφήνοντας να εννοηθεί ότι τα υπόλοιπα δείγματα μπορεί να είναι θετικά ή αμφιλεγόμενα. Επίσης, προσθέτει ότι ο τίτλος είναι παραπλανητικός.

Η Επιτροπή έκρινε ότι δεν υπήρχε θέμα προς εξέταση, για το λόγο ότι το άρθρο αποτελούσε είδηση εν εξελίξει και δε διαφαίνεται σκοπιμότητα τόσο στον τίτλο όσο και στο περιεχόμενο του δημοσιεύματος.

Σαφής παραβίαση

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας εξέτασε παράπονο (16/05/03/20) από τον Αρχηγό της Αστυνομίας εναντίον της δημοσιογράφου Κικής Περικλέους, η οποία μετέδωσε θανατηφόρο ατύχημα αναφέροντας το όνομα του αποθανόντος, πριν ενημερωθεί η οικογένειά του.

Η κ. Περικλέους κατά την απάντησή της επεσήμανε ότι δεν γνώριζε τη συγκεκριμένη πρόνοια του Κώδικα και το όνομα το έμαθε από αστυνομικό. Ωστόσο, διευκρινίστηκε ότι δεν επρόκειτο για επίσημη ανακοίνωση της Αστυνομίας. Επιπλέον, η ίδια ανέφερε ότι μη γνωρίζοντας, προχώρησε σε ανακοίνωση στο ΚΥΠΕ και έπειτα η είδηση αναμεταδόθηκε από όλα τα Μ.Μ.Ε..

Η Επιτροπή διαπίστωσε ότι υπάρχει σαφής παραβίαση του Κώδικα καθότι η αναγγελία σοβαρών δυστυχημάτων ή ατυχημάτων γίνεται χωρίς αναφορά στα θύματα. Η Επιτροπή υπενθυμίζει στους λειτουργούς ότι επιβάλλεται να επιδεικνύουν τη μεγαλύτερη δυνατή επαγγελματική προσοχή και ευθύνη, με σκοπό την αποτροπή πρόκλησης αχρείαστης δοκιμασίας σε συγγενείς και οικείους θυμάτων θανατηφόρων δυστυχημάτων ή άλλων ατυχημάτων.

Συγκεκριμένα, παραβιάζεται το άρθρο 5 περί Πένθους- Θλίψης- Κλονισμού καθότι η αναγγελία του ονόματος στη παρούσα περίπτωση δύνατο να οξύνει τον ανθρώπινο πόνο και να κλονίσει συναισθηματικά τους οικείους του τεθνεώτα.

Ωστόσο, η Επιτροπή εκφράζει ικανοποίηση για την στάση της δημοσιογράφου, η οποία αναγνώρισε το λάθος χειρισμό επί της παρούσας κατάστασης και απολογήθηκε.

Τέλος, η Επιτροπή επαινεί τον Αρχηγό της Αστυνομίας για την συνεισφορά και τη συνεργασία του στην τήρηση του Κώδικα Δεοντολογίας.

Παραβίαση του άρθρου 5 σε δημοσίευμα του "SigmaLive"

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας εξέτασε παράπονο (13/27/02/20) από τον Νέστωρ Ιακωβίδη εναντίον του “SigmaLive” για δημοσίευμα με τίτλο «Φονικό Ρηγαίνης: Καρέ καρέ η στιγμή που ο 24χρονος πέφτει νεκρός (video)», ημ. δημοσίευσης 24/02/20, τα οποίο περιλάμβανε βίντεο με τη στιγμή της δολοφονίας ενός ανθρώπου.

Ο παραπονούμενος εστίασε στα εξής: (1) η δημοσίευση του βίντεο δεν έλαβε υπόψη την ανθρώπινη αξιοπρέπεια να ανάρτησε σε ανοιχτή θέαση το βίντεο με τη στιγμή της δολοφονίας ενός ανθρώπου, και ειδικότερα τη στιγμή που πέφτει νεκρός, (2) το βίντεο ήταν ανοιχτό για θέαση ακόμη και από ανήλικα παιδιά και (3) δε λήφθηκε υπόψη ότι δύνατο να προκαλέσει πόνο στους οικείους του.

Η Επιτροπή ζήτησε τις απόψεις του “SigmaLive” και έλαβε απάντηση από τον Χρήστο Δανέζη, Γενικό Διευθυντή του “SigmaLive”, ο οποίο διάβασε την απάντηση στην ολομέλεια. Στην απάντησή του το “SigmaLive” ανέφερε ότι (1) στο βίντεο προστέθηκε επιπλέον μωσαϊκό επικάλυψης, αν και ήταν ήδη κακής ποιότητας, (2) το γεγονός ότι εμπεριέχονταν σκηνές που ενοχλούν δε συνεπάγεται ότι τα μέσα δε δύναται να δημοσιεύουν ειδήσεις που αφορούν σοβαρά περιστατικά, (3) η δημοσίευση του βίντεο οφείλεται στην ιδιαιτερότητα της περίπτωσης και όχι σε σκοπιμότητα και (4) υπήρχε σχετική προειδοποίηση στης αρχή του άρθρου που ενημέρωνε τον αναγνώστη ότι ακολουθεί βίντεο με σκηνές που ενδεχομένως να ενοχλήσουν.

Η Επιτροπή διαπίστωσε ότι το δημοσίευμα παραβιάζει το άρθρο 5 (Πένθος- Θλίψη- Κλονισμός) κατά το οποίο τα μέσα επιβάλλεται να προσεγγίζουν ανάλογες περιπτώσεις με τη μέγιστη δυνατή διακριτικότητα και αποφυγή οιασδήποτε πράξης που είναι δυνατό να οξύνει τον ανθρώπινο πόνο. Στην προκειμένη περίπτωση, η δημοσίευση του βίντεο δολοφονίας αποτελεί ένα σκληρό τεκμήριο της είδησης, το οποίο μπορεί να ενοχλήσει και να επιδεινώσει τα συναισθήματα των συγγενών και οικείων του τεθνεώτος.

Περαιτέρω η Επιτροπή έκρινε ως άστοχο το σχόλιο ότι το βίντεο αποτελεί μέρος της είδησης καθότι η δημοσίευσή του δεν δικαιολογείται από τη στιγμή που πρόκειται για δολοφονία εν ψυχρώ. Επίσης, το μωσαϊκό επικάλυψης, το οποίο χρησιμοποιήθηκε δεν ήταν αρκετό με αποτέλεσμα η επίμαχη στιγμή της δολοφονίας και ότι συνεπάγεται να διακρίνονται ολοκάθαρα.

Εντούτοις, η Επιτροπή επιθυμεί να κάνει εύφημος μνεία του γεγονότος ότι στο δημοσίευμα υπήρξε προειδοποίηση με στόχο να ενημερώσει και να αποτρέψει την προβολή του βίντεο από μερίδα του κόσμου που δε θα ήθελε να το παρακολουθήσει.

Τέλος, η Επιτροπή καλεί όλα τα μέσα να επιδεικνύουν την πρέπουσα προσοχή και διακριτικότητα σε ανάλογες περιπτώσεις και ιδιαίτερα προς του ανθρώπους που έχουν υποστεί την απώλεια.

Η Επιτροπή απέρριψε παράπονο εκπρόθεσμο

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας εξέτασε παράπονο (11/25/02/20) από την Μάρω Ηρακλέους και τον Χρήστο Λάμπη εναντίων των ΜΜΕ για παραβίαση ευαίσθητων δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Συγκεκριμένα τα δημοσιεύματα αφορούσαν την υπόθεση του Πρώην Κοινοτάρχη της Κρήτου Τέρρας και των δικολάβων Μάρω Ηρακλέους και Χρήστο Λουκά Λάμπη.

Η Επιτροπή διαπίστωσε ότι το παράπονο ήταν σαφώς εκπρόθεσμο δεδομένου ότι τα δημοσιεύματα δημοσιεύθηκαν τον 07/2019 και το παράπονο υποβλήθηκε 25/02/20, δηλαδή επτά μήνες αργότερα. Με βάση τον Κώδικα παράπονα γίνονται αποδεκτά για εξέταση εφ’ όσον υποβληθούν το αργότερο 30 ημέρες μετά το δημοσίευμα, ή μετά την ημερομηνία κατά την οποία ο παραπονούμενος έλαβε γνώση γι’ αυτό. Δεν υπάρχει κανένα στοιχείο που να οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η κα. Μάρω Ηρακλέους και ο κ. Χρήστος Λάμπης δεν είχαν γνώση των δημοσιευμάτων ή να υπήρχε κάποιος λόγος για τον οποίο δεν έλαβαν γνώση των δημοσιευμάτων μέσα στο χρονικό διάστημα που προβλέπει ο Κώδικας, δει από τη στιγμή που τα δημοσιεύματα αναφέρονται ονομαστικά στους ίδιους. Επομένως, η Επιτροπή απέρριψε το παράπονό τους.

Η Επιτροπή αποφάσισε ότι δεν υπάρχει οτιδήποτε μεμπτό

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας εξέτασε παράπονο (10/21/02/20) από την Κορίνα Δημητρίου εναντίον του «ΡΙΚ» για την εκπομπή «από Μέρα σε Μέρα» της Κατερίνας Μηλιώτη. Στην εκπομπή ήταν προσκεκλημένος ο Χρίστος Χρίστου του ΕΛΑΜ, εκφράζοντας ξενοφοβικές και ρατσιστικές απόψεις για τους πρόσφυγες, παρουσιάζοντας τους ως το μεγαλύτερο κίνδυνο για την Κύπρο.

Η παραπονούμενη κατέθεσε ότι ο ρατσιστικός λόγος του Χρίστου Χρίστου έμεινε αναπάντητος από τη δημοσιογράφο.

Η Επιτροπή αποφάσισε ότι δεν υπάρχει οτιδήποτε μεμπτό, το οποίο να συνιστά παραβίαση του Κώδικα Δεοντολογίας. Η δημοσιογράφος ως άρμοζε έκανε σχόλια επί των όσων ανέφερε ο κ. Χρίστου. Για παράδειγμα, όταν ο εκπρόσωπος του ΕΛΑΜ αναφέρθηκε σε μαζικές απελάσεις, η κα. Μηλιώτη έθεσε το ότι «εξαρτάται από τις περιπτώσεις» θίγοντας και μια άλλη διάσταση του θέματος. Με τις ερωτήσεις και τα σχόλιά της εφάνη ότι έγινε προσπάθεια από μέρους της να ελέγξει τις απόψεις του κ. Χρίστου.

Περαιτέρω η Επιτροπή επιθυμεί να επισημάνει είναι ότι οι δημοσιογράφοι θα πρέπει να είναι ιδιαιτέρως προσεκτικοί και να μην συγχέουν τους όρους παράτυποι μετανάστες και παράνομοι μετανάστες.

Τέλος, η Επιτροπή επικρίνει τη στάση του «ΡΙΚ» να μην παραθέσει τις απόψεις του και υπενθυμίζει ότι σύμφωνα με τις γενικές διατάξεις του Κώδικα τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και οι Λειτουργοί αυτών αναλαμβάνουν την υποχρέωση να συνεργάζονται με την Επιτροπή και εντός 15 ημερών να αποστέλλουν τις απόψεις τους.

Τρεις παραβιάσεις σε ρεπορτάζ της ενημερωτικής ιστοσελίδας 24h

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας εξέτασε παράπονο (09/04/02/20) από τον Ανώτερο Υπαστυνόμο Στεφανίδη εναντίον της ενημερωτικής ιστοσελίδας 24h. O καταγγέλλων ανέφερε τηλεφωνικώς ότι δημοσιεύθηκε άρθρο στις 30 Ιανουαρίου, 2020 με τίτλο «ΣΚΑΝΔΑΛΩΔΗΣ μετάθεση στην αστυνομία», το οποίο έφερε το όνομά του και τον ενέπλεκε σε συμβάν όπου ουδεμία σχέση είχε με τον ίδιο.

Ειδικότερα, ανέφερε ότι πρόκειται περί λίβελλου, καθότι το δημοσίευμα του επιρρίπτει ευθύνες και τον συνδέει με το θέμα της αυτοκτονίας του 14χρονου στον Κοτσιάτη και εν συνεχεία, αφήνει να εννοηθεί ότι δε φτάνει που φέρει ευθύνη για το εν λόγω τραγικό συμβάν (ευθύνη που ποσώς προσδιορίζεται), επιβραβεύθηκε με μετάθεση στην Υπηρεσία Αλλοδαπών και Μετανάστευσης του Αρχηγείου Αστυνομίας. Το δημοσίευμα αφήνει επίσης αιχμές κατά της ηγεσίας της Αστυνομίας ότι επιδεικνύει εύνοια σε μέλη της που εμπλέκονται σε σκάνδαλα και για την οικογένειά του παραπονούμενου, της οποίας πολλά μέλη εργάζονται στην Αστυνομία.

Ο κ. Στεφανίδης επεσήμανε ότι από τον 7/2014 έως τον 9/2015 και από τον 4/2016 εώς τον 3/2017 υπηρέτησε ως προϊστάμενος στον Αστυνομικό Σταθμό Πέρα Χωριού. Έπειτα το 2017 μετατέθηκε στην Υπηρεσία Αλλοδαπών και Μετανάστευσης. Επομένως, δε δύναται να σχετίζεται με την αυτοκτονία του 14χρονου από τον Κοτσιάτη, η οποία έγινε τον Σεπτέμβριο του 2019. Επιπλέον, τόνισε ότι όσο προΐστατο του Αστυνομικού Σταθμού Πέρα Χωριού δεν προέκυψε οποιοδήποτε περιστατικό που να αφορά τον 14χρονο, είτε υπόθεση ενδοοικογενειακής βίας είτε άλλη.

Ο παραπονούμενος υπηρετεί από τον 3/2017 στην Υπηρεσία Αλλοδαπών και Μετανάστευσης Αρχηγείου Αστυνομίας, ως προϊστάμενος του Χώρου Κράτησης Απαγορευμένων Μεταναστών και από σήμερα ως Υποδιοικητής Υποστήριξης. Η αναφορά που γίνεται περί «οικογενειακής υποθέσεως» στο δημοσίευμα και υπαινίσσεται ότι από τη μετάθεσή του θα ευνοηθούν συγγενικά του πρόσωπα. Ο ίδιος παραδέχθηκε ότι η σύζυγος, πολλά μέλη της οικογένειάς και άλλοι συγγενείς του υπηρετούν στην Αστυνομία Κύπρου, αλλά αυτό δεν αποτελεί επαρκές και μεμπτό στοιχείο ώστε να εξαχθούν τέτοιου είδους συμπεράσματα, πόσο μάλλον να δημοσιευθούν.

Όπως είπε ο παραπονούμενος, το παρόν δημοσίευμα συντάχθηκε και δημοσιεύθηκε χωρίς να τεθούν οι εν λόγω δημοσιογραφικές πληροφορίες υπόψη του ιδίου ή του Εκπροσώπου Τύπου της Αστυνομίας ως είθισται σε ανάλογες περιπτώσεις και επισύρει κατηγορίες για ψευδείς παραστάσεις, ανακρίβεια αλλά και πρόκληση βλάβης και αναστάτωσης του ίδιου και της οικογένειάς του.

Η Επιτροπή ενώ ζήτησε τις απόψεις του 24h δεν έλαβε οποιαδήποτε απάντηση.

Η Επιτροπή επεσήμανε ότι συνιστά εξαρχής παραβίαση του παρόντα Κώδικα Δεοντολογίας η μη παράθεση της άποψης του μέσου. Σύμφωνα με τις γενικές διατάξεις του Κώδικα τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και οι Λειτουργοί αυτών αναλαμβάνουν την υποχρέωση να συνεργάζονται με την Επιτροπή και εντός 15 ημερών να αποστέλλουν τις απόψεις τους.

Περαιτέρω η Επιτροπή αποφάσισε βάσει των ενώπιών της δεδομένων ότι παραβιάζεται κατάφωρα το άρθρο 2 (Δικαίωμα απάντησης) σύμφωνα με το οποίο Τα Μ.Μ.Ε. παρέχουν στους επηρεαζόμενους, στην κατάλληλη περίπτωση και ιδιαιτέρως όταν έχουν υποστεί επίθεση, την ευκαιρία να απαντήσουν, και εν πάση περιπτώσει μέσα σε χρονικό διάστημα που δεν θα απέχει χρονικά από το δημοσίευμα ή τη μετάδοση τόσο, ώστε το δικαίωμα απάντησης να καθίσταται άνευ αντικειμένου. Εν προκειμένω, η ενημερωτική ιστοσελίδα στο σύντομο δημοσίευμά της αφαίρεσε των εκ των ων ουκ άνευ δικαίωμα του Υπαστυνόμου Στεφανίδη να δώσει τη δική του εκδοχή, ενώ την ίδια στιγμή τον κατονομάζει. Ως αποτέλεσμα προκύπτει η παρουσίαση μιας μονόπλευρης θέασης της πραγματικότητας, η οποία ελλοχεύει κινδύνους και δύναται να διασύρει την τιμή και την υπόληψη του ατόμου.

Κατ’ αυτό υπάρχει παραβίαση του άρθρου 3 περί Ιδιωτικής ζωής κατά το οποίο η υπόληψη και η ιδιωτική ζωή κάθε προσώπου τυγχάνουν σεβασμού και δεν αποκαλύπτονται στοιχεία προσωπικού χαρακτήρα. Η Επιτροπή καθιστά σαφές ότι η υπόληψη των ατόμων τυγχάνει σεβασμού και ανοίκειες προσωπικές επιθέσεις πρέπει να αποφεύγονται.

Τέλος, η Επιτροπή χαρακτήρισε ως άστοχο παραλληλισμό, τη σύνδεση των δύο γεγονότων που αφορούν την αυτοκτονία του 14χρονου στον Κοτσιάτη και τη μετάθεση του κ. Στεφανίδη εμπλέκοντας ταυτόχρονα τα συγγενικά του πρόσωπα. Πρόκειται για αχρείαστες πληροφορίες, οι οποίες πιθανόν να ενισχύσουν την εξαγωγή ανακριβών συμπερασμάτων. Έτσι, παραβιάζεται το άρθρο 1 του Κώδικα (Ακρίβεια), το οποίο προνοεί ότι τα Μ.Μ.Ε μεριμνούν ώστε να μη δημοσιεύονται ανακριβείς, παραπλανητικές, φανταστικές ή διαστρεβλωτικές της αλήθειας ειδήσεις, πληροφορίες ή σχόλια. Σε περίπτωση που έχει συμβεί κάτι τέτοιο χωρούν σε άμεση διόρθωση ή και απολογία.

Παραβιάση του Κώδικα σε δηλώσεις δημοσιογράφου

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας εξέτασε παράπονο (07/27/01/20) από την Κορίνα Δημητρίου εναντίον του Sigma TV «Μεσημέρι κ κάτι» στις 22 Ιανουαρίου 2020.

Σύμφωνα με την παραπονούμενη στη συνέντευξη αυτή η δημοσιογράφος εξέφρασε την πεποίθηση της ότι οι αριθμοί των μεταναστών είναι τέτοιοι που η Κύπρος δε μπορεί να τους αντέξει. Επίσης, επεσήμανε ότι η θέση δεν εδράζεται σε κανένα στοιχείο, δεν αντανακλά τις απόψεις των ειδικών και ελλοχεύει τον κίνδυνο διάχυσης ξενοφοβίας και ρατσισμού. Τέλος, ανέφερε ότι η δημοσιογράφος δεν αντέδρασε όταν ο Υπουργός σχολίασε ότι οι μετανάστες/πρόσφυγες δεν έρχονται στην Κύπρο από δική τους πρωτοβουλία αλλά τους διοχετεύει η Τουρκία, αφήνοντας να εννοηθεί ότι πρόκειται για γεγονός.

Ο Διευθυντής ενημέρωσης του ΣΙΓΜΑ Γιάννης Καρεκλάς στην απάντησή που έδωσε ανέφερε ότι οι απόψεις της δημοσιογράφους Μαρίνας Χατζηκώστα εκφράζουν απόλυτα τις θέσεις του σταθμού και έκρινε το παράπονο ως αβάσιμο και εκτός πραγματικότητας. Συγκεκριμένα ο κ. Καρεκλάς εστίασε στα εξής σημεία:

• Το παραπάνω παράπονο έχει ως στόχο τη φίμωση της δημοσιογραφίας για σοβαρά θέματα εθνικής ασφάλειας.
• Οι παρατηρήσεις της δημοσιογράφου κατά την εισαγωγή κρίθηκαν από τον Υπουργό Εσωτερικών ως απόλυτα σωστές.
• Ο Υπουργός Εσωτερικών είναι ο καθ’ ύλην αρμόδιος και προϊστάμενος όλων των υπηρεσιών που αφορούν σε αφίξεις αλλοδαπών.
• Η συζήτηση αφορά το μεταναστευτικό ζήτημα και όχι τους πρόσφυγες αυτούς καθαυτούς.
• Είναι ανυπόστατο να θεωρείται ότι οι δηλώσεις του Υπουργού βασίζονται σε προσωπικές πεποιθήσεις καθώς η πολιτική που χαράσσει η κυβέρνηση εδράζεται σε στοιχεία.

H Επιτροπή αποφάσισε ότι η εισαγωγή της δημοσιογράφου, έχω την αίσθηση, όχι δεν έχω την αίσθηση είμαι βέβαια, πως σε λίγο καιρό η Κύπρος δεν θα μπορεί καν να σηκώσει το βάρος των ανθρώπων που καθημερινά φτάνουν και μάλιστα δεν είναι η θαλάσσια, η οδός που καταφτάνουν οι περισσότεροι εκ των μεταναστών, αποτέλεσε μια εσκεμμένη κατευθυνόμενη τοποθέτηση επί του θέματος πλήρως ευθυγραμμισμένη με τις απόψεις του Υπουργού Εσωτερικών, η οποία ωστόσο εμπεριέχει στοιχεία προκατάληψης ως προς τη φυλή, ενίσχυση ξενοφοβικών αισθημάτων και ρητορικής μίσους.

Επομένως η Επιτροπή κατέληξε ότι παραβιάζεται το άρθρο 12 του Κώδικα περί δυσμενών διακρίσεων. Βάσει του άρθρου 12, τα Μ.Μ.Ε. αποφεύγουν οποιαδήποτε απ’ ευθείας ή άλλη αναφορά ή ενέργεια εναντίον προσώπου η οποία περιέχει στοιχεία προκατάληψης με βάση τη φυλή, το χρώμα, τη γλώσσα, τη θρησκεία, τις πολιτικές ή άλλες πεποιθήσεις, την εθνική ή κοινωνική προέλευση, την περιουσία, την καταγωγή, την ηλικία, το φύλο και το προσωπικό καθεστώς, περιλαμβανομένης της φυσικής ή διανοητικής ασθένειας ή αναπηρίας. Ο χλευασμός, η διαπόμπευση και ο διασυρμός ατόμων ή ομάδων είναι ανεπίτρεπτος.

Περαιτέρω η Επιτροπή υπενθυμίζει στα μέσα ότι τόσο τα ίδια όσο και οι λειτουργοί τους οφείλουν να είναι πιο προσεκτικοί στις τοποθετήσεις τους. Σαφώς, το δικαίωμα της ελευθερίας του λόγου των δημοσιογράφων δε τίθεται υπό διαπραγμάτευση, εντούτοις το περιεχόμενο του, από τη στιγμή που παραβιάζει πρόνοιες του Κώδικα, δύναται να κριθεί και να ληφθεί από την Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας απόφαση επί αυτού.

Ανακριβείς πληροφορίες και ρητορική μίσους

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας εξέτασε παράπονο (06/27/01/20) από την Κορίνα Δημητρίου εναντίον της εφημερίδας «Αλήθεια» για δημοσίευμα με τίτλο: ««Τρίτος Αττίλας στην Κύπρο!», ημ. 27/01/2020.

Σύμφωνα με την παραπονούμενη στο δημοσίευμα αναφέρονται ψευδή στοιχεία αναφορικά με τον αριθμό των αιτητών ασύλου που βρίσκονται στην Κύπρο και ταυτόχρονα χρησιμοποιούνται φράσεις όπως "η Κύπρος γονατίζει", "θα μας βουλιάξουν" και "πλέον δεν τους αντέχουμε" με στόχο να ενισχύσει τη ξενοφοβία και το ρατσισμό. Τέλος, η παραπονούμενη τονίζει ότι ο δημοσιογράφος προβαίνει σε ανακριβείς εικασίες όπως το ότι οι περισσότερες αιτήσεις για άσυλο θα απορρίπτονται, κάτι που δεν συνάδει με τις υποχρεώσεις της Κύπρου έναντι της ΕΕ και του ΟΗΕ.

Η Επιτροπή αν και ζήτησε τις απόψεις της «Αλήθειας» πολλάκις, δεν τις έλαβε και αυτό συνιστά εξαρχής παραβίαση του παρόντα Κώδικα Δεοντολογίας. Βάσει των γενικών διατάξεων τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και οι Λειτουργοί αυτών αναλαμβάνουν την υποχρέωση να συνεργάζονται με την Επιτροπή και εντός 15 ημερών να αποστέλλουν τις απόψεις τους.

Βάσει των ενώπιών της στοιχείων η Επιτροπή αποφάσισε ότι υπάρχει παραβίαση του άρθρου 1 του Κώδικα περί ακρίβειας. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία που λήφθηκαν από τον Αρμόδιο της Υπηρεσίας Ασύλου, οι αιτητές ασύλου αυτή τη στιγμή κατά προσέγγιση είναι 17.171, ωστόσο στο άρθρο γίνεται αναφορά για περίπου 43.000, αριθμός ο οποίος προκύπτει από το άθροισμα των αιτητών ασύλου από το 2009 ως το 2019 (συγκεκριμένα ο αριθμός που προκύπτει είναι 42.925). Επομένως, πρόκειται για μια “κακή” ανάγνωση των στοιχείων που έχει στόχο την παραπλάνηση μέσω δημοσίευσης ψευδών αριθμών. Υπενθυμίζεται ότι βάσει του Κώδικα τα μέσα μεριμνούν ώστε να μη δημοσιεύονται ανακριβείς , φανταστικές ή διαστρεβλωτικές της αλήθειας ειδήσεις, πληροφορίες ή σχόλια. Σε περίπτωση που έχει συμβεί κάτι τέτοιο προχωρούν σε άμεση διόρθωση ή και απολογία. Επιπλέον, τα μέσα και οι λειτουργοί τους είναι υποχρεωμένοι να παρέχουν έγκυρη πληροφόρηση.

Περαιτέρω η Επιτροπή αποφάσισε ότι παραβιάζεται το άρθρο 12 (Δυσμενείς διακρίσεις) κατά το οποίο τα μέσα οφείλουν να αποφεύγουν οποιαδήποτε απ’ ευθείας ή άλλη αναφορά ή ενέργεια εναντίον προσώπου, η οποία μεταξύ άλλων περιέχει στοιχεία προκατάληψης με βάση τη φυλή, το χρώμα και την εθνική προέλευση. Συγκεκριμένα, οι εκφράσεις που χρησιμοποιεί ο αρθρογράφος, όπως παραδείγματος χάριν «Πλέον δεν τους αντέχουμε (…)», ενέχουν στοιχεία προκατάληψης με βάση την καταγωγή και την εθνική προέλευση και τείνουν να γεννούν ξενοφοβικά αισθήματα, τα οποία συνεπάγονται την επίταση κοινωνικών φαινομένων μη ανοχής της διαφορετικότητας. Επιπροσθέτως, ο όρος παράνομος μετανάστης/αλλοδαπός, τον οποίο χρησιμοποιεί ο αρθρογράφος κατά κόρον συνιστά χείριστη πρακτική καθότι ατεκμηρίωτος και αβάσιμος.

Αναφορικά με το τίτλο «Τρίτος Αττίλας (…)» αν και θεωρείται ιδιαίτερα υπερβολικός για να περιγράψει τις ροές μεταναστών και προσφύγων, αποτελεί έναν άστοχο και κλισέ τίτλο, ο οποίος χρησιμοποιείται ευρέως από τους δημοσιογράφους για να περιγράψουν σημαντικά δυσάρεστα γεγονότα που πλήττουν ή έπληξαν την Κύπρο, όπως η οικονομική κρίση του 2013. Ωστόσο, αυτό δε δικαιολογεί τη χρήση του. Η Επιτροπή υπενθυμίζει στα μέσα ότι πρέπει να είναι ιδιαιτέρως προσεκτικά με τη χρήση παρόμοιων εκφράσεων καθώς εντείνουν τον φόβο των πολιτών και δει στο συγκεκριμένο θέμα της μετανάστευσης θεμελιώνουν τη μισαλλοδοξία και τον φανατισμό.

Η Επιτροπή θεωρεί ότι το παρόν δημοσίευμα τόσο μέσω των ανακριβών πληροφοριών όσο και μέσω των φράσεων που χρησιμοποιεί προβάλει τη ρητορική μίσους, η οποία είναι αντίθετη όχι μόνο προς τη δημοσιογραφική δεοντολογία, αλλά και ενάντια στο νόμο περί Καταπολέμησης του Ρατσισμού.

Η ΕΔΔ δεν εντόπισε παραβίαση

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας εξέτασε παράπονο (05/21/01/20) από τον Αναστάση Τζιωρτζίη εναντίον του “ Reporter” για δημοσίευμά του με τίτλο: «Ερχόσουν εδώ στα μαθητούδια σου…»-Το αντίο των μαθητών της άτυχης Ραφαέλλας, ημ. 21/01/20, το οποίο αφορά τον θάνατο ενός πολίτη.

Σύμφωνα με τον παραπονούμενο το άρθρο δραματοποιεί το γεγονός με τις εκφράσεις που χρησιμοποιεί «ο χάρος της έστησε καρτέρι» και «Ερχόσουν εδώ στα μαθητούδια σου…» και παρουσιάζει το γεγονός με ένα δραματοποιημένο τρόπο που κατά τον ίδιο δύναται να προκαλέσει βλάβη και ταυτόχρονα είναι άσκοπος. Επιπρόσθετα, ο καταγγέλλων έθεσε τα εξής ερωτήματα:

1. Γιατί πρέπει η φωτογραφία προσώπου του θύματος να μπαίνει πρωτοσέλιδο;
2. Είναι δημόσιο πρόσωπο ή έχει δημόσιο ενδιαφέρον το πρόσωπο του θύματος;
3. Από που και ως που δημοσιεύονται προσωπικές πληροφορίες για το θύμα π.χ. ήταν καθηγήτρια, δούλευε με παιδιά κ.τ.λ. ;

Εκ μέρους του “Reporter” η κα. Έλενα Λεοντίου ανέφερε ότι (1) η είδηση δε δραματοποιείται καθότι πρόκειται για ένα ήδη θλιβερό γεγονός, (2) οι δημοσιογράφοι δύναται να κάνουν λάθη λόγω συναισθηματικής φόρτισης από ένα συμβάν, (3) το κείμενο αποτελεί αποχαιρετιστήριο μήνυμα των μαθητών της αποθανούσας, το οποίο δημοσιεύτηκε μετά από προτροπή τους και (4) οι φωτογραφίες δημοσιεύτηκαν εκ πρώτης από τους οικείους της στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Η Επιτροπή αποφάσισε ότι δεν υπάρχει παραβίαση του Κώδικα καθώς η δημοσίευση εμπεριέχει μια ανθρώπινη διάσταση δίχως σκοπιμότητα. Άλλωστε αποτελεί επιστολή μαθητών που με αυτό τον τρόπο θέλησαν να αποχαιρετήσουν τη δασκάλα τους. Επομένως, αν και ο τρόπος γραφής δικαιολογημένα θα μπορούσε να θεωρηθεί δραματοποιημένος κατά τη δημοσίευση μιας είδησης, εντούτοις δικαιολογείται καθότι προέρχεται από την πένα παιδιών που επηρεασμένα από την ξαφνική απώλεια στέλνουν το δικό τους μήνυμα στη δασκάλα τους.

Περαιτέρω η Επιτροπή αποφάσισε ότι από τη στιγμή που οι φωτογραφίες που δημοσίευσε ο “Reporter” προϋπήρχαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αναρτημένες δημόσια, τότε δεν υπάρχει οποιαδήποτε παραβίαση. Εν κατακλείδι, όσον αφορά τα προσωπικά στοιχεία της εκλιπούσας σημειώνεται ότι οι τεθνεώτες αν και δε δικαίωνται δεν έχουν προσωπικά δεδομένα.

Τα μέσα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικά στη χρήση όρων όπως η κατάθλιψη

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας εξέτασε παράπονο (04/20/01/20) από τη Δέσποινα Κυριακίδου εναντίον της εφημερίδας «Φιλελεύθερος» (Philenews), το οποίο δημοσίευσε άρθρο με τίτλο: «Blue Monday»: Γιατί είναι η πιο μελαγχολική μέρα του χρόνου».

Η παραπονούμενη κατέθεσε ότι ενώ εξέφρασε στο “Philenews” τη δυσαρέσκειά της για το δημοσίευμα, το οποίο χρησιμοποιεί τη λέξη κατάθλιψη με τρόπο που δεν ενδείκνυται καθότι πρόκειται για μια νόσο που ταλαιπωρεί εκατομμύρια ανθρώπους, η online έκδοση της εφημερίδας δεν ανταποκρίθηκε και δεν προέβη σε αντικατάσταση της λέξης με τη λέξη μελαγχολία.

Ο πρόεδρος της Επιτροπής επικοινώνησε με τον Ανδρέα Νικολαϊδη από το “Philenews”, γνωστοποιώντας του το παράπονο και ενημερώνοντάς τον σχετικά. Κατά την απάντησή του ο κ. Νικολαϊδης απολογήθηκε και προχώρησε σε αντικατάσταση της λέξης «κατάθλιψη» με τη λέξη «μελαγχολία».

Η Επιτροπή αποφάσισε ότι εύλογα η παραπονούμενη ζήτησε την αντικατάσταση της λέξης, καθότι η χρήση του όρου κατάθλιψη συνδέεται με την ψυχική διαταραχή κατά την οποία το άτομο παρουσιάζει καταθλιπτική διάθεση συνοδεία διαφόρων άλλων σοβαρών συμπτωμάτων που δύναται να ταλαιπωρούν το άτομο χρόνια. Ο όρος μελαγχολία στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι πιο δόκιμος διότι προσδιορίζει την διαταραχή διάθεσης, η οποία συνδέεται με χαμηλό επίπεδο ενθουσιασμού και προθυμίας και αποτελεί φυσιολογική αντίδραση σε κάποιο δυσάρεστο γεγονός.

Περαιτέρω η Επιτροπή καλεί τα μέσα να είναι ιδιαίτερα προσεκτικά στη χρήση των όρων λόγω του ότι οι σημασιολογικές συνυποδηλώσεις που δύναται να προκύψουν (π.χ. από την αντικατάσταση της λέξης μελαγχολία με τη λέξη κατάθλιψη) τείνουν να αίρουν ουσιώδεις διαφορές στη δήλωση των εννοιών.

Ωστόσο, η Επιτροπή εξέφρασε ικανοποίηση και ευαρέσκεια για τον τρόπο με τον οποίο ενήργησε ο “Philenews”, διότι ευθυγραμμίζεται πλήρως με τους στόχους της Επιτροπής Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας. Σύμφωνα με την Επιτροπή ο «Philenews” προέβη στις κατάλληλες κινήσεις ως ενδείκνυται σε περιπτώσεις παραβίασης του Κώδικα Δεοντολογίας. Επισημαίνεται ότι η Επιτροπή λειτουργεί στη βάση της αυτορρύθμισης και ως εκ τούτου δεν επιβάλλει ποινές ούτε και επιδικάζει αποζημιώσεις.

Άμεση διόρθωση...

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας εξέτασε παράπονο (12/26/02/20) από τη Μαρία Χατζηγέρου για δημοσίευμα του SigmaLive, ημερομηνίας 26 Φεβρουαρίου 2020, με τίτλο «ΕΚΤΑΚΤΟ: Επιβεβαιώθηκε το πρώτο κρούσμα κορωνοϊού στην Ελλάδα», το οποίο συνοδεύεται από φωτογραφία που απεικονίζει άτομο σε φορείο. Ωστόσο, το πρώτο κρούσμα που εκδηλώθηκε στην Ελλάδα ήταν σε καλή κατάσταση και δεν ήταν βαριά άρρωστο.

Η παραπονούμενη εξέφρασε τη δυσαρέσκειά της καθώς το μέσο δεν παρουσίασε το γεγονός με σκοπό να ενημερώσει με σαφήνεια και ακεραιότητα του πολίτες, αλλά με τρόπο που δύνατο να σπείρει τον πανικό.

Κατόπιν επικοινωνίας, το SigmaLive αφού επεσήμανε ότι δεν υπήρξε κακή πρόθεση προέβη σε διόρθωση.

Η Επιτροπή εκφράζει ικανοποίηση για τον χειρισμό από το SigmaLive, καθότι ευθυγραμμίζεται πλήρως με τους στόχους της Επιτροπής Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας, η οποία λειτουργεί στη βάση της αυτορρύθμισης και ως εκ τούτου δεν επιβάλλει ποινές ούτε και επιδικάζει αποζημιώσεις.

Ωστόσο, επισημαίνεται ότι στην αρχική μορφή του δημοσιεύματος υπήρξε παραβίαση του Κώδικα Δεοντολογίας και συγκεκριμένα στο άρθρο 1 περί ακρίβειας. Σύμφωνα με τον Κώδικα, τα Μ.Μ.Ε. μεριμνούν ώστε να μη δημοσιεύονται ανακριβείς, παραπλανητικές, φανταστικές ή διαστρεβλωτικές της αλήθειας ειδήσεις, πληροφορίες ή σχόλια. Σε περίπτωση που έχει συμβεί κάτι τέτοιο χωρούν σε άμεση διόρθωση ή και απολογία.

Άμεση διόρθωση από τον Alpha Κύπρου

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας εξέτασε παράπονο (03/15/01/2020) από τη Ζωή Παναγή για ρεπορτάζ του κεντρικού δελτίου ειδήσεων του τηλεοπτικού σταθμού Alpha Κύπρου, ημερομηνίας 12 Ιανουαρίου 2020, στο οποίο σύμφωνα με την παραπονούμενη προβλήθηκαν με ανακρίβεια οι δηλώσεις του υπουργού Εξωτερικών της Κύπρου αναφορικά με την στάση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο θέμα της Λιβύης.

Σύμφωνα με το παράπονο, ο Alpha Κύπρου τιτλοφόρησε το ρεπορτάζ με την πρόταση «Επιτέλους πρωταγωνιστικός ρόλος» και προέβαλε μονταρισμένα πλάνα από τα οποία αφαιρέθηκαν λέξεις και κατά συνέπεια παρερμηνεύθηκαν τα λεχθέντα. Η παραπονούμενη επισήμανε ότι το συγκεκριμένο ρεπορτάζ δημοσιεύθηκε αυτούσιο και στην ειδησεογραφική ιστοσελίδα του σταθμού και ενώ διορθώθηκε η ανακρίβεια - τόσο στον τίτλο, όσο και στο κείμενο του ρεπορτάζ, δεν επισημάνθηκε η εξέλιξη.

Το Alphanews live κατά την απάντησή του μέσω του Διευθυντή Ειδήσεων και Ενημέρωσης του Alpha, Γιώργου Κασκάνη απολογήθηκε και επεσήμανε ότι δεν υπήρξε κακή πρόθεση. Ανέφερε δε, αναφορικά με την ανακρίβεια της μετάδοσης της δήλωσης κ. Χριστοδουλίδη, ότι προέβησαν σε διόρθωση του τίτλου και του ρεπορτάζ.

Η Επιτροπή εξέφρασε ικανοποίηση και ευαρέσκεια για τον τρόπο με τον οποίο ενήργησε ο Alphanews live, καθότι ευθυγραμμίζεται πλήρως με τους στόχους της Επιτροπής Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας. Σύμφωνα με την Επιτροπή ο Alpha Κύπρου προέβη στις κατάλληλες κινήσεις ως ενδείκνυται σε περιπτώσεις παραβίασης του Κώδικα Δεοντολογίας. Επισημαίνεται ότι η Επιτροπή λειτουργεί στη βάση της αυτορρύθμισης και ως εκ τούτου δεν επιβάλλει ποινές ούτε και επιδικάζει αποζημιώσεις.