Καμία παραβίαση κατά πλειοψηφία

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας εξέτασε παράπονο (42_30/11/20) που υπέβαλε ο Νίκος Τριμικλινιώτης εναντίον του δημοσιογράφου Στέλιου Ξιουρή για δύο δημοσιεύματά του στο διαδικτυακό μέσο «Offsite» και στην στήλη «Πιστολέρο» με τίτλο: «Οι ΑΚΕΛικοί που δεν θέλουν Κόρτα και το δίλημμα με Ειρήνη» (26/07/2020) και «ΠΙΣΤΟΛΕΡΟ: Θύμωσε ο Άντρος και οι σύντροφοι τράπηκαν σε φυγή» (28/07/2020).

Σύμφωνα με τον παραπονούμενο και στα δύο άρθρα υπάρχει, όπως αναφέρει, διαστρέβλωση των γεγονότων και πως ο δημοσιογράφος «προβαίνει σε υβριστικούς, υποτιμητικούς και δυσφημιστικούς χαρακτηρισμούς και καταλήγει σε αυθαίρετα συμπεράσματα που πλήττουν την υπόληψη και αξιοπρέπεια μου».

To μέσο, με την απάντησή του, ενημέρωσε την Επιτροπή ότι ως «Offsite» άρχισαν τη διαδικασία εσωτερικής αρχειοθέτησης της στήλης του Στέλιου Ξιουρή, καθώς έχει διακοπεί η συνεργασία τους με τον δημοσιογράφο ο οποίος και την υπέγραφε.

Σημείωσε, επιπρόσθετα, ότι η στήλη, η οποία χρονολογείται εδώ και πέραν των δύο δεκαετιών και σε άλλα ΜΜΕ, «αποτελεί αποκλειστικά στήλη σχολιασμού, εικασιών, προσωπικής άποψης και εκτίμησης, στην οποία αποτυπώνονται γραφόμενα με το χαρακτηριστικό ύφος και χρώμα του συγγραφέα της».

Η Επιτροπή ζήτησε την άποψη και του δημοσιογράφου, ο οποίος στην απάντησή του κάνει λόγο για «επιστολή άνευ αντικειμένου», σημειώνοντας πως «αν είναι παραβίαση δεοντολογίας ότι έγραψα ότι ο κ.Τριμικλινιώτης είναι από την Τριμίκλινη και όχι από κάποιο άλλο χωριό του καθεστώτος του νότου… απολογούμαι».

Εξετάζοντας τα δεδομένα που προκύπτουν σε σχέση με το δημοσίευμα, η Επιτροπή αποφάσισε κατά πλειοψηφία και μετά από ψηφοφορία ότι δεν υπάρχει καμία παραβίαση του Κώδικα Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας.

Επτά μέλη έκριναν ότι δεν υπάρχει παραβίαση οποιασδήποτε διάταξης του Κώδικα, ενώ ένα μέλος της Επιτροπής ψήφισε ότι υπάρχει παραβίαση και πως τα άρθρα είναι προσβλητικά.

Παραβίαση της Ειδικής Διάταξης 1. Ακρίβεια

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας εξέτασε παράπονο (35/10/07/20) από πολίτες εναντίον του “Sigmalive” για το άρθρο με τίτλο: «Συνθήματα εμφύλιου διχασμού και βίας στην «αντιρατσιστική πορεία» (ΦΩΤΟ & VID)», ημ.16/06/2020

Σύμφωνα με τους παραπονούμενους στο παρόν άρθρο τίθεται θέμα ακρίβειας, υποστηρίζοντας ότι ο αρθρογράφος, παραποιεί τα γεγονότα, προκειμένου να καλλιεργήσει δυσμενές κλίμα σε βάρος συγκεκριμένης ομάδας.

Κατά την απάντησή του “Sigmalive” αναφέρει ότι δεν προβαίνει σε καμία παραποίηση των γεγονότων, καθότι οι φωτογραφίες, τα βίντεο και τα συνθήματα παραθέτονται αυτούσια στο άρθρο. Περαιτέρω επισημαίνεται από το “Sigmalive” ότι τέτοιου είδους παράπονα πιθανόν να έχουν ως στόχο να ασκήσουν πίεση στο δημοσιογραφικό λειτούργημα με απώτερο σκοπό τον εκφοβισμό των δημοσιογράφων.

Η Επιτροπή αποφάσισε πως στο δημοσίευμα του Sigmalive υπάρχει παραβίαση του άρθρου 1 για την ακρίβεια, σύμφωνα με το οποίο τα Μ.Μ.Ε. οφείλουν να μεριμνούν ώστε να μη δημοσιεύονται ανακριβείς, παραπλανητικές, φανταστικές ή διαστρεβλωτικές της αλήθειας ειδήσεις, πληροφορίες ή σχόλια. Επιπλέον, ενώ τα Μ.Μ.Ε έχουν δικαίωμα να προβαίνουν σε αναλύσεις και να υποστηρίζουν συγκεκριμένες θέσεις, εν τούτοις θα πρέπει να καθιστούν σαφή τη διάκριση μεταξύ γεγονότος και ερμηνείας, σχολίου ή εικασίας.

Η Επιτροπή έκρινε ότι δεν υπάρχει παραβίαση του Κώδικα

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας εξέτασε παράπονο (44/10/07/20) από πολίτες εναντίον του “Philenews” για το άρθρο με τίτλο : «Ρατσιστές και αντιρατσιστές», ημ. 17/06/2020.

Σύμφωνα με τους παραπονούμενους στο παρόν άρθρο τίθεται θέμα ακρίβειας, υποστηρίζοντας ότι ο αρθρογράφος, παραποιεί τα γεγονότα, προκειμένου να καλλιεργήσει δυσμενές κλίμα σε βάρος συγκεκριμένης ομάδας.

Κατά την απάντησή του το “Philenews” αναφέρει ότι ο αρθρογράφος δεν έχει στόχο να πλήξει τον οποιοδήποτε παρευρισκόμενο αλλά κάνει αναφορά στους διοργανωτές. Επιπρόσθετα, το άρθρο αποτελεί άποψη και τοποθέτηση για τον ρατσισμό και τον αντιρατσισμό.

Η Επιτροπή έκρινε ότι δεν υπάρχει παραβίαση του Κώδικα καθώς αφορά την καταγραφή της προσωπικής άποψης του αρθρογράφου, χωρίς ύβρεις και προσβολές προς συγκεκριμένα άτομα.

Παρερμηνεία και παραβίαση περί ακρίβειας

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας εξέτασε παράπονο (40/27/07/20) από το Δικηγορικό Γραφείο Νικολλέτα Χαραλαμπίδου ΔΕΠΕ, εκ μέρους της πελάτιδος του Freya Louise Heath, για δημοσίευμα στην εφημερίδα «Η Αλήθεια» σχετικά με το θέμα της έφεσης της 19χρονης Βρετανίδας και με τίτλο «Το Ανώτατο απέρριψε την έφεση της», ημ.27/07/2020

Οι παραπονούμενοι «Δικηγορικό Γραφείο Νικολέτα Χαραλαμπίδου ΔΕΠΕ» θέτουν θέμα δημοσίευσης ψευδών και ανακριβών πληροφοριών, που παραβιάζουν τις πρόνοιες του Κώδικα Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας για αντικειμενική, ολοκληρωμένη και έγκυρη πληροφόρηση.

Συγκεκριμένα, κάνουν λόγο για διασπορά ψευδών και/ή αναληθών ειδήσεων σε βάρος της πελάτιδος τους, επικαλούμενοι αναφορά στο δημοσίευμα ότι το Ανώτατο Δικαστήριο της Κύπρου δεν έκανε δεκτή την έφεση της πελάτιδος τους, απορρίπτοντας και τους 14 λόγους έφεσης που επικαλέστηκε. Περαιτέρω, στο ίδιο δημοσίευμα αναφέρεται, ψευδώς κατά τους παραπονούμενους, ότι η πελάτιδά τους δια μέσου των δικηγόρων της, αιτήθηκε στο Δικαστήριο να παρέμβει, στο πλαίσιο της έφεσης, το Ίδρυμα Fair Trial Europe ως φίλος του Δικαστηρίου amici curiae. Οι παραπονούμενοι σημειώνουν: «Τα πραγματικά γεγονότα, και για αποκατάσταση της αλήθειας, είναι ότι η έφεση εξακολουθεί να εκκρεμεί ενώπιον του ανωτάτου δικαστηρίου και η αίτηση για παρέμβαση του Fair Trial Europe έγινε από το ίδιο το ίδρυμα δια μέσου του δικηγόρου του κ. Κώστα Ευσταθίου και η πελάτιδά μας και/ή οι δικηγόροι της καμία σχέση και/ή ανάμειξη και/ή εμπλοκή έχουν με την εν λόγω αίτηση».

Κατά την απάντησή του ο Τάκης Αγαθοκλέους επισημαίνει ότι το προαναφερθέν άρθρο στηρίχθηκε στην απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου. Ωστόσο, παραδέχεται ότι ο αρθρογράφος κατά τη μεταφορά της είδησης και συνοψίζοντας την απόφαση παρερμήνευσε σημεία που αφορούσαν τους δικηγόρους που χειρίστηκαν το θέμα και την έφεση.

Εν συνεχεία, τονίζει ότι υπήρχε η πρόθεση από την εφημερίδα να προβεί σε διευκρίνιση και απολογία του λάθους, εφόσον αυτό επισημαίνονταν έγκαιρα.

Η Επιτροπή αποφάσισε πως υπάρχει παραβίαση του άρθρου 1 για την ακρίβεια, σύμφωνα με το οποίο τα Μ.Μ.Ε. οφείλουν να μεριμνούν ώστε να μη δημοσιεύονται ανακριβείς, παραπλανητικές, φανταστικές ή διαστρεβλωτικές της αλήθειας ειδήσεις, πληροφορίες ή σχόλια.

Παραβίαση των Γενικών Διατάξεων του ΚΔΔ

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας εξέτασε παράπονο (34/25/05/20) από την Έλενα Γεωργίου εναντίον του “Avant Garde”, το οποίο αφορά τα δημοσιεύματα με τίτλους «Δεν είσαι επαναστάτης, μαλάκας είσαι», ημ. 2/4/2020 και «Δεν είναι αυτή τσούλα, εσύ είσαι μαλάκας. Έχει διαφορά», ημ. 5 Ιανουαρίου 2019.

Η παραπονούμενη επισήμανε ότι η μεταφορά της είδησης στα συγκεκριμένα άρθρα γίνεται με τρόπο που δεν αρμόζει σε ένα μέσο, εστιάζοντας στη φρασεολογία που χρησιμοποιείται. Η ίδια κάνει αναφορά ότι η συγκεκριμένη ενημερωτική ιστοσελίδα πολλές φορές χρησιμοποιεί τη χυδαιογραφία, τη χυδαιολογία και ως εκ τούτου αναδεικνύεται η γλωσσική πενία και βαρβαρότητα.

Η Επιτροπή αποφάσισε να ζητήσει τις απόψεις του μέσου εξετάζοντας το ένα εκ των 2 δημοσιευμάτων καθότι το άλλο κρίθηκε εκπρόθεσμο δεδομένου ότι δημοσιεύτηκε στις 05/01/2019 και το παράπονο υποβλήθηκε στις 25/05/2020 περίπου ενάμισι χρόνο μετά.

Ο Πάρης Δημητριάδης ως αρχισυντάκτης του “Avant Garde” επεσήμανε ότι οι καυστικές αναφορές του δημοσιογράφου δεν εκφράζονται επικριτικά ή και υβριστικά εναντίον συγκεκριμένων ατόμων, αλλά αναδεικνύουν προβληματικές και συλλογικές νοοτροπίες, οι οποίες σύμφωνα με το μέσο αντανακλούν σε ζημιογόνες και αναχρονιστικές αντιλήψεις, τρόπους δράσης και σκέψης. Εν συνεχεία, υπενθυμίζει ότι o χαρακτήρας του “Avant Garde” είναι σκόπιμα προκλητικός, εκθέτοντας τις απόψεις του με μια εσάνς υπερβολής.

Επιπλέον, κατά την απάντησή του το μέσο έκανε σαφή διάκριση μεταξύ προσωπικής αισθητικής και δημοσιογραφικής δεοντολογίας.

Τέλος, ο κ. Δημητριάδης τόνισε ότι η αθυροστομίες και ελευθεροστομίες δε θα πρέπει να τεθούν στο περιθώριο λόγω της επιβαλλόμενης κομφορμιστικής ιδεολογίας, πολλώ μάλλον αναλογιζόμενοι το έργο εμβληματικών φυσιογνωμιών όπως η Μαλβίνα Κάραλη, ο Μισέλ Ουελμπέκ αλλά και προγενέστεροι όπως ο Αριστοφάνης.

Η Επιτροπή αποφάσισε ότι υπάρχει παραβίαση της γενικής διάταξης του Κώδικα Δεοντολογίας, η οποία αναφέρει ότι (1) Το ήθος, η αξιοπρέπεια και εντιμότητα, η διαγωγή, η συμπεριφορά και το επαγγελματικό επίπεδο των λειτουργών θα πρέπει να είναι της υψηλότερης δυνατής στάθμης και (2) οι λειτουργοί των ΜΜΕ αποφεύγουν δημοσιεύματα ή μεταδόσεις ή τη χρήση γλώσσας, που με βάση τις επικρατούσες αντιλήψεις, έχουν χυδαίο ή αισχρό περιεχόμενο. Κρίθηκε ότι οι λέξεις/φράσεις, όπως μαλάκας, γαμημένο σπίτι θα μπορούσαν να αποφευχθούν.

Καταλήγοντας, η Επιτροπή αναγνωρίζει ότι η γλώσσα έχει μια διαχρονική διάσταση και εξελίσσεται όπως και οι αντιλήψεις και στάσεις γύρω από το λεξιλόγιο.

.

Παραβίαση των Ειδικών Διατάξεων περί Ακρίβειας και Δυσμενών Διακρίσεων σε Κεντρικό Δελτίο του ΡΙΚ

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας εξέτασε παράπονο (20/22/03/20) από τον καθηγητή Σταύρο Τομπάζο, ο οποίος μέσω ανάρτησής του στο Facebook κάλεσε την ΕΔΔ να εξετάσει απόσπασμα του κεντρικού δελτίου ειδήσεων του Ραδιοφωνικού Ιδρύματος Κύπρου (21/03/20), το οποίο αφορούσε την προσπάθεια μεταναστών να εισέλθουν στα κυπριακά χωρικά ύδατα.

Συγκεκριμένα ο παραπονούμενος ανέφερε ότι η δημοσιογράφος Βίβιαν Κανάρη κατά την εκφώνηση της είδησης τόνισε ότι η αποβίβαση στην στεριά των «παράνομων μεταναστών» που έφθασαν στα παράλια των ελεγχόμενων από τη Δημοκρατία εδαφών, «απετράπη βεβαίως». Επιπλέον, κατήγγειλε τη Δημόσια Ραδιοτηλεόραση για διάδοση ανακριβών πληροφοριών και κατασκευή και διάδοση ψευδών ειδήσεων θέτοντας τα εξής ερωτήματα: «(1) Από πού γνωρίζει η Δημόσια Ραδιοτηλεόραση ότι στη βάρκα επέβαιναν μόνο ‘παράνομοι μετανάστες’; (2) Είναι ‘παράνομα’ τα βρέφη και τα τρίχρονα παιδιά; (3) Και γιατί ‘μετανάστες’; (4) Πώς ξέρετε κύριοι και κυρίες της Δημόσιας Ραδιοτηλεόρασης ότι στη βάρκα δεν υπήρχαν και νόμιμοι πρόσφυγες που προστατεύονται από τη Συνθήκη της Γενεύης;»

Εκ μέρους του ΡΙΚ ο Διευθυντής Ειδήσεων Πανίκος Χατζηπαναγής επισήμανε ότι (1) η διατύπωση του παραπόνου «πλήττει κάθε έννοια δεοντολογίας» και αφήνει αιχμές ως προς την Επιτροπή, η οποία επιλήφθηκε του εν λόγω παραπόνου, (2) εξήγησε ότι η έκφραση της δημοσιογράφου «απετράπη βεβαίως» τοποθετείται στο χρονικό πλαίσιο κατά το οποίο επεβλήθη από την Κυβέρνηση γενική απαγόρευση εισόδου σε εδάφη της δημοκρατίας προς άπαντες και (3) ο όρος μετανάστες χρησιμοποιήθηκε, καθώς αυτή ήταν η πληροφόρηση που είχε η ανταποκρίτρια του «ΡΙΚ» από τις αρχές.

Βάσει των ενώπιον της στοιχείων η Επιτροπή αποφάσισε ότι υπάρχει παραβίαση του άρθρου 1 του Κώδικα περί Ακρίβειας, επισημαίνοντας ότι η δημοσιογράφος όφειλε κατά την εκφώνηση της είδησης να κάνει χρήση της νομικά ορθής ορολογίας. Ο όρος που προκρίνεται από διεθνείς φορείς προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων για μετανάστες που εισέρχονται ή διαμένουν σε μια χώρα χωρίς νομιμοποιητικά έγγραφα είναι «παράτυποι μετανάστες» ή «μετανάστες χωρίς χαρτιά». Επιπλέον, τίθεται σαφής διαχωρισμός μεταξύ των όρων, αιτητής ασύλου, πρόσφυγας, δικαιούχος συμπληρωματικής προστασίας, θύμα εμπορίας, μετανάστης και παράτυπος μετανάστης. Επομένως, ακόμη και αν η είδηση από τις αρχές έκανε λόγο για μετανάστες, το μέσο που προβάλλει την είδηση είναι υπεύθυνο για την δημοσίευση αυτής. Υπενθυμίζεται δε ότι βάσει του Κώδικα τα μέσα μεριμνούν ώστε να μη δημοσιεύονται ανακριβείς, φανταστικές ή διαστρεβλωτικές της αλήθειας ειδήσεις, πληροφορίες ή σχόλια. Σε περίπτωση που έχει συμβεί κάτι τέτοιο προχωρούν σε άμεση διόρθωση ή και απολογία. Επιπλέον, τα μέσα και οι λειτουργοί τους είναι υποχρεωμένοι να παρέχουν έγκυρη πληροφόρηση.

Περαιτέρω, η Επιτροπή αποφάσισε ότι παραβιάζεται το άρθρο 12 (Δυσμενείς διακρίσεις) κατά το οποίο τα μέσα οφείλουν να αποφεύγουν οποιαδήποτε απ’ ευθείας ή άλλη αναφορά ή ενέργεια εναντίον προσώπου, η οποία μεταξύ άλλων περιέχει στοιχεία προκατάληψης με βάση τη φυλή, το χρώμα και την εθνική προέλευση. Ειδικότερα, σε ότι αφορά την έκφραση που χρησιμοποιήθηκε από τη δημοσιογράφο αν και θα μπορούσε να αναγνωριστεί ως ελαφρυντικό λόγω της περιρρέουσας ατμόσφαιρας, συνιστά παραβίαση καθότι δίδεται αδιευκρίνιστη ελλοχεύοντας τον κίνδυνο δημιουργίας προκαταλήψεων και ξενοφοβικών αισθημάτων.

Τέλος, η Επιτροπή επιθυμεί να επισημάνει ότι στο παρόν δεν εξετάζεται ο καταγγέλλων αλλά το μέσο και ότι είναι στη διακριτική ευχέρεια της ίδιας να κρίνει το περιεχόμενο του παραπόνου και εφόσον το αποφασίσει να ζητήσει την αναδιασκευή του.

Σωρεία παραβιάσεων τόσο στον τίτλο όσο και στο κείμενο

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας εξέτασε παράπονο (27/29/04/20) από την Κορίνα Δημητρίου εναντίον των “24sports.com” & “24news” για δημοσίευμα με τίτλο: «Κύπρος: Έστειλε τον εργοδότη της φυλακή για… χουφτώματα», ημ. 27 Απριλίου 2020.

Σύμφωνα με την παραπονούμενη ο συντάκτης του άρθρου στον τίτλο αφήνει να εννοηθεί ότι το «χούφτωμα» δεν αποτελεί κακοποίηση και δεν είναι ικανοποιητικός λόγος για να φυλακιστεί κάποιος, γεγονός που αντιβαίνει στις πρόνοιες της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης που η Κύπρος κύρωσε και από την οποία δεσμεύεται. Επιπλέον, κατά την πρώτη παράγραφο, η οποία εισάγει και τον αναγνώστη στο κείμενο δράττεται της ευκαιρίας και εναντιώνεται στο θύμα. Επίσης, τόσο η επιλογή της φωτογραφίας όπως και φράσεις όπως «χούφτωμα» και «θηλή» αναπαριστούν την κακοποίηση, δημιουργώντας εικόνες στον αναγνώστη και επαναθυματοποιούν το θύμα. Τέλος, βάσει της απόφασης του δικαστηρίου, η παραπονούμενη επισημαίνει ότι ο αρθρογράφος επέλεξε από αυτή μόνο τα περιγραφικά στοιχεία της κακοποίησης και τα τόνισε ως υποτίτλους, χωρίς να εξετάζει τους λόγους για τους οποίους το Ανώτατο αποφάσισε να δεχτεί την έφεση.

Η Επιτροπή ζήτησε τις απόψεις του “24News” και έλαβε απάντηση από την κ. Στέλλα Μάρκου, αρχισυντάκτρια της ενημερωτικής ιστοσελίδας.

Κατά την απαντητική επιστολή η κ. Μάρκου ανέφερε ότι (1) πρόκειται για μεταφορά της απόφασης του Δικαστηρίου και μάλιστα τα όσα ακούστηκαν στο δικαστήριο ήταν χειρότερα από τον τίτλο που επελέγη, προέταξε τις προσωπικές της πεποιθήσεις και το φύλο της καταδικάζοντας κάθε είδους διάκριση και ιδίως έμφυλη και (3) δεν ευσταθεί το σχόλιο ότι «ο συντάκτης του άρθρου, στον τίτλο αφήνει να εννοηθεί ότι το χούφτωμα δεν αποτελεί κακοποίηση και δεν είναι κανοποιητικός λόγος για να φυλακιστεί κάποιος», διότι ο ίδιος συντάκτης κάλυψε σημαντικές και ευαίσθητες υποθέσεις (π.χ. Νίκος Μεταξάς) με αξιοπρέπεια, σοβαρότητα, εντιμότητα, χωρίς να κανιβαλίζει στον βωμό των κλικ. Τέλος, το δημοσίευμα δεν υποθάλπει καμία σκοπιμότητα.

Η Επιτροπή αποφάσισε ότι υπάρχει παραβίαση τόσο στον τίτλο όσο και στο κείμενο των άρθρων περί δυσμενούς διάκρισης, ανακρίβειας, παραβίασης της ιδιωτικής ζωής και σεξουαλικών εγκλημάτων (1, 3,10,12). Τόσο ο τίτλος όσο και το κείμενο αφήνουν υπονοούμενα. Το γεγονός ότι χρησιμοποιεί αποσιωποιητικά: «Κύπρος: Έστειλε τον εργοδότη της φυλακή για… χουφτώματα», δημιουργεί υπονοούμενο ως προς το μήνυμα που θέλει να δώσει. Επιπλέον, στο άρθρο δίδονται λεπτομέρειες που ακόμη και αν ακούστηκαν στο δικαστήριο, δεν εξυπηρετούν στην μεταφορά της είδησης, είναι σεξιστικές και πλήττουν βάναυσα την υπόληψη της γυναίκας, επαναθυματοποιώντας την. Συγκεκριμένα η αναφορά Έβαζε το χέρι (…)της, με έντονα γράμματα. Υπενθυμίζεται ότι βάσει του άρθρου 10 του Κώδικα τα Μ.Μ.Ε. δεν αποκαλύπτουν άμεσα ή έμμεσα την ταυτότητα των θυμάτων βιασμού και άλλων σεξουαλικών αδικημάτων και δεν δημοσιεύουν ή αναπαράγουν λεπτομέρειες, οι οποίες είναι δυνατό να προκαλέσουν ή να επιτείνουν τον ανθρώπινο πόνο. Συνεπώς, δεν δικαιολογείται κατά την απάντησή του το μέσο να επικαλείται ότι στο δικαστήριο λέχθηκαν χειρότερα από τον τίτλο που επιλέγηκε. Άλλωστε στο δικαστήριο πολλές φορές γίνονται και αναπαραστάσεις ενός σκηνικού, αυτό δε σημαίνει ότι το μέσο δικαιούται να τις μεταφέρει δημόσια.

Περαιτέρω η Επιτροπή έκρινε ότι η σκιαγράφηση του σκηνικού όπως παρουσιάζεται στο εξής απόσπασμα Της ζητούσε να του κάνει μασάζ(…)Αυτό έγινε δύο φορές την ίδια ημέρα αντιβαίνει τις πρόνοιες του Κώδικα περί Ιδιωτικής ζωής, άρθρο 3 καθώς βάσει αυτού Τα ΜΜΕ και οι λειτουργοί τους δεν προβαίνουν σε ανοίκειες προσωπικές επιθέσεις και υβριστικούς και προσβλητικούς χαρακτηρισμούς που διασύρουν την τιμή και υπόληψη καθώς και το άρθρο 12 περί δυσμενών διακρίσεων κατά το οποίο τα Μ.Μ.Ε. αποφεύγουν οποιαδήποτε απ’ ευθείας ή άλλη αναφορά ή ενέργεια εναντίον προσώπου η οποία περιέχει στοιχεία προκατάληψης με βάση τα ο φύλο, (…)Ο χλευασμός, η διαπόμπευση και ο διασυρμός ατόμων ή ομάδων είναι ανεπίτρεπτος.

Αφενός αναγνωρίζεται ότι ο αρθρογράφος παραθέτει το λόγο της αθώωσης, πτυχή ωστόσο που σε συνδυασμό με τον τίτλο τείνει να δημιουργεί την αίσθηση ότι η ενάγουσα αδίκως οδήγησε τον εργοδότη της ενώπιον του δικαστηρίου. Ως εκ τούτου η μεταφορά της είδησης δύνατο να χαρακτηριστεί ανακριβής και βάσει του άρθρου 1,

Τα Μ.Μ.Ε. μεριμνούν ώστε να μη δημοσιεύονται ανακριβείς, παραπλανητικές, φανταστικές ή διαστρεβλωτικές της αλήθειας ειδήσεις, πληροφορίες ή σχόλια. Σε περίπτωση που έχει συμβεί κάτι τέτοιο χωρούν σε άμεση διόρθωση ή και απολογία. Τα Μ.Μ.Ε. ενώ έχουν δικαίωμα να προβαίνουν σε αναλύσεις και να υποστηρίζουν συγκεκριμένες θέσεις, εντούτοις θα πρέπει να καθιστούν σαφή τη διάκριση μεταξύ γεγονότος και ερμηνείας, σχολίου ή εικασίας.

Τα Μ.Μ.Ε. και οι λειτουργοί των έχουν υποχρέωση να παρέχουν έγκυρη πληροφόρηση στους καταναλωτές.

Επομένως, βάσει των προαναφερθέντων οι ισχυρισμοί της κας Μάρκου κατά την απάντησή της επί του παραπόνου είναι ανεπαρκείς. Πρώτον, διότι προτάσσοντας την ταυτότητά της ως γυναίκα στο παρόν, δεν δικαιολογείται η αποφυγή των έμφυλων διακρίσεων. Άλλωστε καθίσταται σαφές ότι την ίδια στιγμή εκτός από την έμφυλη διάσταση υπάρχει και η επαγγελματική διάσταση της δημοσιογράφου καθώς και πολλές άλλες, οι οποίες δύναται να αντικρούονται. Δεύτερον, σε ότι αφορά τον συντάκτη του άρθρου, το παράπονο δεν σχετίζεται με την επαγγελματική του ακεραιότητα, κατάρτιση και ταυτότητα. Επί της ουσίας, εξετάζεται το δημοσίευμα και το κατά πόσο παραβιάζει τον Κώδικα Δεοντολογίας. Κάθε παράπονο εξετάζεται μεμονωμένα.

Η Επιτροπή εστίασε στο γεγονός ότι πρόκειται για ένα χαμηλής στάθμης δημοσιογραφικό λόγο, ο οποίος απευθύνεται στα ανδρικά ένστικτα με στόχο την προσέλκυση αναγνωστών και αύξηση των κλικς. Τα μέσα πρέπει να δείχνουν διακριτικότητα και να φιλτράρουν και να αποδίδουν ορθότερα τα γεγονότα με σωστή χρήση λεκτικού περιεχομένου και σημείων στίξεως.

Σωρεία παραβιάσεων σε δημοσίευμα του "24h”

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας εξέτασε παράπονο (26/14/04/20) από την Πατρίτσια Φαίδωνος εναντίον της ενημερωτικής ιστοσελίδας “24h” για δημοσίευμα τίτλους: «Φρικιαστικό» έγκλημα στο χωριό Μένοικο: Ο εραστής της σκότωσε τον άντρα της και στη συνέχεια έκανε έρωτα μαζί του στο δάσος…», ημ.13/04/2020 και «Ευτυχία Ζαρρή – Η πρώτη ισοβίτισσα της Κύπρου: Πυροβόλησε εν ψυχρώ την αδερφή της με κυνηγετικό», ημ. 2/05/2020.

Σύμφωνα με την παραπονούμενη και τα δύο άρθρα αναδημοσιεύτηκαν χωρίς να συνδέονται με κάτι στην επικαιρότητα με σκοπό τη δημιουργία εντυπώσεων. Επιπλέον, πρόκειται για μια δύσκολη περίοδο κατά την οποία η αναδημοσίευση παρόμοιων άρθρων μπορεί να προκαλέσει τραυματική εμπειρία σε άτομα με παρόμοιες εμπειρίες, σε άτομα που εμπλέκονται με κάποιο τρόπο αλλά και σε ανήλικα παιδιά.

Η Επιτροπή ζήτησε τις απόψεις του “24h” και τις έλαβε, αν και εκπρόθεσμα.

Κατά την απάντησή της η κα. Καφετζή υποστήριξε ότι παρόμοια άρθρα δημοσιεύονται από όλες τις διαδικτυακές ιστοσελίδες. Συγκεκριμένα, αφορμή για τα δύο δημοσιεύματα που καταγγέλθηκαν ήταν η εκπομπή «Κάρμα», η οποία όπως αναφέρει η εκπρόσωπος του “24h” αποτελεί τηλεοπτικό προϊόν του ANT1. Μάλιστα, θέτει και το ερώτημα αν υπήρξε παράπονο σχετικό για την εν λόγω ελληνική σειρά. Εν συνεχεία, ως ελαφρυντικά ανέφερε (1) ότι τα εν λόγω άρθρα δημοσιεύτηκαν και στο παρελθόν και αναφέρουν την πηγή και (2) ότι μια πολύ μεγάλη μερίδα αναγνωστών διψά για παλιές τέτοιες ιστορίες(…). Ωστόσο, το “24” κατανοεί την αντίδραση από μερίδα αναγνωστών που διαβάζοντάς τα εν λόγω δημοσιεύματα ένοιωσε άσχημα.

Βάσει των ενώπιόν της στοιχείων η Επιτροπή αποφάσισε ότι η αναδημοσίευση παλαιών εγκλημάτων κατά τον τρόπο που το πράττει το μέσον, παραβιάζει σωρεία προνοιών του Κώδικα Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας. Συγκεκριμένα, τα δημοσιεύματα παραβιάζουν τις πρόνοιες του άρθρου 3 του Κώδικα περί προστασίας της ιδιωτικής ζωής και των προσωπικών δεδομένων, τις πρόνοιες του άρθρου 5 που επιβάλλει στους δημοσιογράφους να είναι διακριτικοί κατά το χειρισμό υποθέσεων εγκλημάτων ώστε να μη προκαλούν πόνο ή να επιτείνουν τον ανθρώπινο πόνο σε άτομα που επηρεάζονται, καθώς και τις πρόνοιες του άρθρου 10 περί σεξουαλικών εγκλημάτων καθώς κατά κανόνα τα Μ.Μ.Ε. δεν αποκαλύπτουν άμεσα ή έμμεσα την ταυτότητα των θυμάτων βιασμού και άλλων σεξουαλικών αδικημάτων και δεν δημοσιεύουν ή αναπαράγουν λεπτομέρειες, ο οποίες είναι δυνατό να προκαλέσουν ή να επιτείνουν τον ανθρώπινο πόνο.

Επιπλέον, η Επιτροπή διαπίστωσε ότι οι τίτλοι των δημοσιευμάτων είναι διατυπωμένοι κατά τρόπο που αφήνεται να νοηθεί ότι πρόκειται για είδηση της επικαιρότητας, ενώ το ίδιο ισχύει και για το περιεχόμενο της είδησης, αφού δεν γίνεται καμία αναφορά στο παρελθόν. Επομένως, κατά αυτό παραβιάζεται το άρθρο 1 του Κώδικα δεοντολογίας περί ακρίβειας. Επιπλέον, η πρακτική της αναδημοσίευσης είναι επαναλαμβανόμενη καθότι στις 13/06/2020 δημοσιεύτηκε άρθρο με τίτλο από το “24h”, «Το έγκλημα πάθους που συγκλόνισε το χωριό Μένοικο».

Ταυτόχρονα η Επιτροπή θεωρεί ότι η απάντηση της κ. Καφετζή δεν βασίζεται σε επιχειρήματα και είναι ανεπαρκής. Αρχικά, το «Κάρμα», το οποίο επικαλέστηκε η κα. Καφετζή και το οποίο προβάλλεται από τον “Alpha”και όχι τον “ΑNT1”, δεν είναι δημοσιογραφική εκπομπή, η οποία παρουσιάζεται από δημοσιογράφους, αλλά τηλεοπτική σειρά. Καθίσταται σαφές ότι η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας δέχεται, επιλαμβάνεται και αποφασίζει επί παραπόνων που αφορούν τα ΜΜΕ και τους δημοσιογράφους αυτών. Επίσης, η ΕΔΔ επιθυμεί να υπενθυμίσει ότι τα μέσα οφείλουν να φιλτράρουν τις ειδήσεις τους για να μην προκαλέσουν ανθρώπινο πόνο, στην προσπάθεια να αποσπάσουν κλικς. Η ευθύνη των μέσων ως προς το τι και το πώς παρουσιάζονται τα γεγονότα δεν θα πρέπει να έχει ως πρωταρχικό γνώμονα την «δίψα των αναγνωστών», αλλά οφείλει να σέβεται τους πολίτες και να προνοεί με απώτερο σκοπό την αποτροπή οιασδήποτε παραβίασης του Κώδικα.

Τέλος, η Επιτροπή αποφάσισε ότι η πρακτική της αναδημοσίευσης παλαιών εγκληματικών ενεργειών συνιστά παραβίαση απόφασης του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, με την οποία καθιέρωσε το «δικαίωμα στη λήθη» ως ανθρώπινο δικαίωμα και επικύρωσε τη σχετική οδηγία της Ευρωπαϊκής Ενωσης (Data Protection Directive (Directive 95/46/EC).

Το δικαστήριο αποφάσισε ότι ούτε το δικαίωμα της ελευθερίας έκφρασης, ούτε το οικονομικό συμφέρον του εκδότη, δικαιολογούμ δημοσίευση παλαιών εγκλημάτων που επηρεάζουν την ιδιωτική ζωή και υπόληψη ανθρώπων που βρίσκονται εν ζωή .

Σημειώνεται ότι η Ευρωπαϊκή οδηγία θεωρεί δεδομένο ότι δεν επιτρέπονται τέτοια δημοσιεύματα, αναστρέφοντας το βάρος της απόδειξης ώστε το μέσο να έχει το βάρος της απόδειξης ότι δεν πρέπει να απαλειφθεί μια είδηση που αναφέρεται στο παρελθόν και όχι στον παραπονούμενο να αποδείξει ότι πρέπει να απαλειφθεί.

Τέλος, η Επιτροπή, διαπιστώνοντας ότι η πρακτική της αναδημοσίευσης παλαιών ειδήσεων τείνει να διευρυνθεί αποκλειστικά και μόνο για την εξασφάλιση μεγαλύτερης επισκεψιμότητας (περισσότερα κλικ) καλεί τους δημοσιογράφους να αναλογιστούν την ευθύνη που έχουν για επίδειξη σεβασμού της ιδιωτικής ζωής και των προσωπικών δεδομένων και πάνω απ’ όλα της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.

Απόρριψη παραπόνου

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας εξέτασε παράπονο (36/17/06/20) από τους Χριστάκη Λιασίδη και Ευανθία Λιασίδου, Διευθυντή και Διευθύντρια/ Γραμματέας της εταιρείας C. Liasides Exhibition Wise Ltd. Εναντίον του «Πολίτη» για άρθρο με τίτλο: «Μεταχειρισμένα τα περίπτερα του ΚΟΤ», ημ. 15/01/2012.

Η Επιτροπή διαπίστωσε ότι το παράπονο ήταν σαφώς εκπρόθεσμο δεδομένου ότι το άρθρο δημοσιεύθηκε στις 15/01/2012 και το παράπονο υποβλήθηκε 17/06/20, δηλαδή οχτώ έτη αργότερα. Με βάση τον Κώδικα παράπονα γίνονται αποδεκτά για εξέταση εφ’ όσον υποβληθούν το αργότερο 30 ημέρες μετά το δημοσίευμα, ή μετά την ημερομηνία κατά την οποία ο παραπονούμενος έλαβε γνώση γι’ αυτό. Δεν υπάρχει κανένα στοιχείο που να οδηγεί στο συμπέρασμα οι παραπονούμενοι δεν είχαν γνώση του δημοσιεύματος ή να υπήρχε κάποιος λόγος για τον οποίο δεν έλαβαν γνώση του δημοσιεύματος μέσα στο χρονικό διάστημα που προβλέπει ο Κώδικας, δει από τη στιγμή που η υπόθεση βρίσκεται ενώπιον του δικαστηρίου.

Τέλος, η Επιτροπή επικαλείται το δικαίωμά της δυνάμει του κανονισμού λειτουργίας της, υπ’αριθμό 15, να μην επιληφθεί του παραπόνου λόγω του ότι εκκρεμεί εκδίκαση ενώπιον του Δικαστηρίου.

Ομόφωνη απόφαση για παραβίαση σε δημοσίευμα του "Reporter"

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας εξέτασε παράπονο (33/25/05/20) από την Έλενα Γεωργίου εναντίον του “Reporter”, το οποίο αφορά το άρθρο για την επιστροφή στο σχολείο παιδιού ΑμεΑ, με τίτλο: «ΒΙΝΤΕΟ: Λυγίζει το παράπονο του μικρού Αλέξανδρου-«Έκλαιγα ώσπου να κοιμηθώ», ημ. 25/05/2020.

Η παραπονούμενη στην καταγγελία της θέτει τα εξής ερωτήματα: (1) η δημοσιοποίηση του παρόντος βίντεο δεν παραβιάζει την προστασία των προσωπικών δεδομένων του παιδιού; (2) Ακόμη και αν ο γονιός δίνει την συγκατάθεσή του, η εφημερίδα δεν οφείλει να διαφυλάξει το παιδί, μη προβάλλοντάς το; (3) Ακόμη και αν υπάρχει άγνοια του γονέα, οι δημοσιογράφοι ως αρμόδιοι δεν οφείλουν να γνωρίζουν πως οφείλουν να πράττουν σε αντίστοιχες περιπτώσεις;

Στην απάντησή του το “Reporter” ισχυρίστηκε ότι δίνοντας βήμα σε ένα παιδί με αναπηρία συμβάλλει στην εξάλειψη φαινομένων ρατσισμού και δυσμενών διακρίσεων. Συγκεκριμένα η κ. Κλεάνθους έθεσε τα εξής ερωτήματα:

1. Εάν το παιδί δεν αντιμετώπιζε οποιοδήποτε πρόβλημα και κατά την κρίση του παραπονούμενου ήταν «κανονικό» παιδί, θα μπορούσαμε να του δώσουμε βήμα αλλά επειδή ο μικρός αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα, δεν έπρεπε να του δώσουμε το λόγο;
2. Θα πρέπει δηλαδή εμείς οι ίδιοι που πολεμάμε τις διακρίσεις, να κάνουμε διακρίσεις;
3. Εάν ένα παιδί ή ένας ενήλικας, αντιμετωπίζει οποιαδήποτε αναπηρία, αυτό συνεπάγεται με το ότι δεν πρέπει να έχει άποψη και δεν μπορεί να την εκφράσει δημόσια, εάν ο ίδιος επιθυμεί;
4. Γιατί έπρεπε να αποκλείσουμε το παιδί που ήθελε να στείλει το μήνυμα του;
5. Δηλαδή, δεν πρέπει να δίνουμε λόγο στα άτομα με διαφορετικότητα;

Στο τέλος, ανέφερε ότι ο μαθητής ζήτησε ο ίδιος να μιλήσει στους δημοσιογράφους, ώστε να στείλει το μήνυμά του και σαφώς με την σύμφωνη γνώμη αλλά και παρότρυνση της μητέρας του. Περαιτέρω σημείωσε ότι οι ερωτήσεις έγιναν από την ίδια τη μητέρα και όχι από κάποιο δημοσιογράφο. Τέλος, το μέσο κατέστησε σαφές ότι σε ανάλογη περίπτωση θα έπραττε κατά τον ίδιο τρόπο ακόμη και αν δεν ήταν δεοντολογικά ορθό.

Η Επιτροπή ομόφωνα αποφάσισε ότι υπάρχει παραβίαση του άρθρου 11 του Κώδικα Δεοντολογίας που αφορά το παιδί. Συγκεκριμένα βάσει αυτού,

Οι λειτουργοί κατά κανόνα δεν παίρνουν συνεντεύξεις από και δεν φωτογραφίζουν παιδιά κάτω των 16 ετών σε σχέση με θέματα που αφορούν την προσωπική τους κατάσταση ή ευημερία, χωρίς τη συγκατάθεση τουλάχιστον ενός εκ των δύο γονέων του ή άλλου ενηλίκου που έχει την ευθύνη γι’ αυτά.

Τα Μ.Μ.Ε. και οι λειτουργοί των υποχρεούνται να τηρούν τις πρόνοιες της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού.

Περαιτέρω, τα μέλη της Επιτροπής έκριναν ότι η αρχισυντάκτρια του “Reporter”, κ. Κλεάνθους, δεν απαντά στα ερωτήματα, ενώ καταπατά και στοιχειώδη κανόνες της δημοσιογραφικής δεοντολογίας . Επιχειρεί να επικεντρώσει τη συζήτηση στο θέμα της διάκρισης, ενώ η ουσία βρίσκεται στην προστασία των ανηλίκων. Το παράπονο αφορά ξεκάθαρα στην προστασία προσωπικών δεδομένων των παιδιών και όχι την ίση μεταχείριση των παιδιών. Ο “Reporter”, όχι μόνο δεν αντιλαμβάνεται την παραβίαση του Κώδικα Δεοντολογίας, αλλά δηλώνει ότι σε ανάλογη περίπτωση θα έπραττε ξανά το ίδιο. Συγκεκριμένα ανέφερε ότι Εάν ναι και εάν κριθεί πως ο Reporter, παραβίασε τη δημοσιογραφική δεοντολογία και εκμεταλλεύτηκε την κατάσταση, κάτι που απορρίπτουμε κατηγορικά, τότε με απόλυτη βεβαιότητα θα λέγαμε πως θα πράτταμε ξανά το ίδιο σε άλλη περίπτωση.

Η Επιτροπή διέκρινε έναν εύστοχο και δημιουργικό τίτλο

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας εξέτασε παράπονο (32/22/05/20) από τη διεύθυνση και τον Καθηγητικό Σύλλογο του Λυκείου Λατσιών εναντίον του «Πολίτη» για άρθρο με τίτλο «Οι εκπαιδευτικοί μας ο αδύναμος κρίκος», ημ. 17/05/2020.

Οι παραπονούμενοι αναφέρουν ότι πρόκειται για έναν προκλητικό και συνάμα προσβλητικό τίτλο, ο οποίος παραβιάζει το άρθρο 12 του Κώδικα (Δυσμενείς διακρίσεις). Περαιτέρω υποστηρίζουν ότι οι γενικεύσεις είναι ρατσιστικές και έχουν ως αποτέλεσμα να διασύρουν και να πλήττουν το κύρος του συνόλου των εκπαιδευτικών.

Περαιτέρω τονίζεται ότι ο τίτλος δεν αποδίδει τα λεχθέντα του Προέδρου της Δημοκρατίας και δύναται να παραπλανήσει τους αναγνώστες. Τέλος, οι καταγγέλλοντες επισημαίνουν ότι το συγκεκριμένο δημοσίευμα δεν αποτελεί έκφραση ελεύθερης άποψης, διότι κατά αυτό στιγματίζεται μια ολόκληρη επαγγελματική κοινότητα.

Εκ μέρους του «Πολίτη», ο Διονύσης Διονυσίου, επισήμανε ότι ο τίτλος του «Πολίτη» αν και δεν μεταφέρει αυτολεξεί τα λεχθέντα του Προέδρου, αντικατοπτρίζει πλήρως το περιεχόμενο της συνέντευξης. Συγκεκριμένα η ερώτηση του Δημοσιογράφου ήταν, το Υπουργείο Παιδείας ήταν ο αδύναμος κρίκος στον τρόπο αντιμετώπισης της πανδημίας; Η απάντηση του Προέδρου, Δεν θα συμφωνήσω απόλυτα μαζί σας. Υπάρχουν κάποιες αδυναμίες όσον αφορά την τηλεκπαίδευση, οι οποίες περισσότερο οφείλονται ενδεχομένως και στην έλλειψη εμπειρίας και εκπαίδευσης από πλευράς των εκπαιδευτικών. Και επανήλθε πιο κάτω: Εκεί που παρατηρείται αδυναμία είναι στους εκπαιδευτικούς, οι οποίοι, χωρίς να τους κατηγορώ, δεν εκπαιδεύτηκαν σε αυτό το σύστημα έτσι ώστε να μπορεί να αποδώσει τα αναμενόμενα, όπως συμβαίνει σε άλλες χώρες.

Ο κ. Διονυσίου σημείωσε ότι η μετατόπιση της συζήτησης από το Υπ. Παιδείας στους εκπαιδευτικούς έγινε από τον ίδιο τον Πρόεδρο και όχι από ερώτηση των δημοσιογράφων.

Ωστόσο, αναγνώρισε ότι πιθανόν να μπορούσε ο τίτλος να διαφοροποιηθεί όπως «Αδυναμίες εντοπίζει ο Πρόεδρος σε Υπουργείο και εκπαιδευτικούς για το σύστημα τηλεκπαίδευσης». Πάραυτα σε καμία περίπτωση δεν παραποιήθηκε το περιεχόμενο της συνέντευξης με σκοπό να πλήξει τους καθηγητές.

Η Επιτροπή αποφάσισε ότι δεν υπάρχει οποιαδήποτε παραβίαση του Κώδικα Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας. καθότι όντως ο ίδιος ο Πρόεδρος μετατόπισε τη συζήτηση στους εκπαιδευτικούς, ενώ η ερώτηση του δημοσιογράφου αφορούσε το Υπουργείο Παιδείας.

Η Επιτροπή διέκρινε έναν εύστοχο και δημιουργικό τίτλο, ο οποίος δεν αποτελεί ανακρίβεια, πολλώ μάλλον δεν παραβιάζει το άρθρο του Κώδικα περί δυσμενών διακρίσεων. Άλλωστε η ακριβής απάντηση του Προέδρου, Εκεί που παρατηρείται(…)σε άλλες χώρες, παρατίθεται εμφανώς ως δευτερεύων τίτλος στη σελ. 8 της εφημερίδας, ημ. 17 Μαΐου 2020.

Περαιτέρω, αναλύοντας τα λεχθέντα του Προέδρου, αν και χρησιμοποιεί την φράση χωρίς να τους κατηγορώ, έπειτα κάνει αναφορά στο σύστημα το οποίο δεν εκπαιδευτήκαν οι εκπαιδευτικοί δημιουργώντας την ασάφεια για το ποιος ευθύνεται, το σύστημα που δεν τους εκπαίδευσε ή οι ίδιοι που δεν επιμορφώθηκαν στο εν λόγω σύστημα;

Αναφορικά με την παραβίαση περί δυσμενών διακρίσεων, η Επιτροπή δεν εντόπισε στον τίτλο αλλά και στο κείμενο προσπάθεια του δημοσιογράφου να υποθάλψει ή να διασύρει του εκπαιδευτικούς, αντιθέτως φαίνεται η προσπάθεια του δημοσιογράφου να ελέγξει την Κυβέρνηση χαρακτηρίζοντας το αρμόδιο όργανό του ως αδύναμο κρίκο (Υπ. Παιδείας).

Τέλος, η Επιτροπή εκτιμά θετικά ότι κατά την απάντησή του ο «Πολίτης» πρότεινε έναν εναλλακτικό τίτλο, ο οποίος πιθανόν να άμβλυνε το ήδη υπάρχον αναζοπυρωμένο κλίμα. Βέβαια, τα μέλη της Επιτροπής δεν έχουν σκοπό να παρέμβουν στην δημιουργικότητα των δημοσιογράφων και να απαγορεύσουν τη χρήση λογοπαιγνίων, όμως επιθυμούν να τους επιστήσουν την προσοχή σε ότι αφορά το χωροχρονικό πλαίσιο δημοσίευσης ενός άρθρου αλλά και την περιρρέουσα ατμόσφαιρα, την οποία οφείλουν να λαμβάνουν σοβαρά υπόψιν.

Δύο παραβιάσεις εντόπισε η Επιτροπή σε δημοσίευμα στη στήλη #PoliticsBlog

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας εξέτασε παράπονο (15/06/03/20) από την Κορίνα Δημητρίου εναντίον της εφημερίδας «Καθημερινή» για δημοσίευμα με τίτλο: «#PoliticsBlog Ο καυγάς στο Προεδρικό για τα οδοφράγματα και μια δημοσκόπηση», ημ. 6 Μαρτίου 2020, το οποίο υπογράφεται από το όνομα «Ονασαγόρας».

Σύμφωνα με την παραπονούμενη το δημοσίευμα δυσφημεί την υπόληψη του Ντίνου Θεοδούλου και παραθέτει ισχυρισμούς από την αστυνομική ανάκριση που ο δημοσιογράφος δεν δύναται να έχει, εκτός και αν παράνομα εδόθησαν από την αστυνομία. Επιπλέον, επισημαίνει ότι ακόμα και αν ίσχυε ο ισχυρισμός της αστυνομίας, που εξ όσων πληροφορήθηκε η ίδια δεν ισχύει, η εφημερίδα όφειλε να μην το τυπώσει. Το απόσπασμα του δημοσιεύματος: «Σας έχω όμως νέα και για τον 55χρονο που συνελήφθη για την επίθεση κατά του εθνοφρουρού στη Λήδρας. Ο 55χρονος «ειρηνιστής», όπως ακούγεται σε κάποια πηγαδάκια, κατέρρευσε ενώπιον των ανακριτών και ζητούσε συγνώμη κλαίγοντας και λέγοντας πως έχει καταστραφεί η ζωή του».

Επισημαίνεται ότι η Επιτροπή αρχικά ζήτησε διευκρινήσεις για την εξέταση του παραπόνου καθότι κατατέθηκε από τρίτο άτομο και σε αντίστοιχες περιπτώσεις θα πρέπει να διασφαλιστεί ότι το τρίτο άτομο είτε έχει έννομο συμφέρον είτε εξουσιοδότηση υπογεγραμμένη από το υπό αναφορά πρόσωπο με δικαιοδοσία να προβαίνει σε καταγγελίες εκ μέρους του.

Η Επιτροπή αν και ζήτησε τις απόψεις της «Καθημερινής», δεν τις έλαβε και αυτό συνιστά εξαρχής παραβίαση του παρόντα Κώδικα Δεοντολογίας. Βάσει των γενικών διατάξεων τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και οι Λειτουργοί αυτών αναλαμβάνουν την υποχρέωση να συνεργάζονται με την Επιτροπή και εντός 15 ημερών να αποστέλλουν τις απόψεις τους.

Η Επιτροπή αποφάσισε ότι υπάρχει παραβίαση του άρθρου 3 του Κώδικα, περί Ιδιωτικής ζωής, λόγω δυσφήμισης και γελοιοποίησης ενός απλού πολίτη, του Ντίνου Θεοδούλου. Συγκεκριμένα το άρθρο αναφέρει Ο 55χρονος «ειρηνιστής», όπως ακούγεται σε κάποια πηγαδάκια, κατέρρευσε ενώπιον των ανακριτών και ζητούσε συγνώμη κλαίγοντας και λέγοντας πως έχει καταστραφεί η ζωή του.

Συγκεκριμένα, τόσο η λέξη «ειρηνιστής» με τη χρήση εισαγωγικών όσο και η περιγραφή του σκηνικού κατά την ανάκριση έχει ως σκοπό να σκανδαλίσει, να ειρωνευτεί και να διαβάλλει το υπό αναφορά πρόσωπο. Ταυτόχρονα, πρόκειται για αχρείαστες πληροφορίες, που ακόμη και να είχε στην κατοχή του ο δημοσιογράφος όφειλε να σεβαστεί το δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή και να μην τις δημοσιεύσει. Άλλωστε βάσει του Κώδικα Τα ΜΜΕ και οι λειτουργοί τους δεν προβαίνουν σε ανοίκειες προσωπικές επιθέσεις και υβριστικούς και προσβλητικούς χαρακτηρισμούς που διασύρουν την τιμή και υπόληψη.

Περαιτέρω, η Επιτροπή δεδομένου ότι δεν έλαβε σχετική απάντηση από εκπρόσωπο της «Καθημερινής», η οποία να εξηγεί τις θέσεις της και την πηγή της πληροφόρησής της, έκρινε ότι παραβιάζεται το άρθρο 1 του Κώδικα (Ακρίβεια) καθώς ο παραπονούμενος, ο οποίος είναι και άμεσα εμπλεκόμενος υποστηρίζει ότι οι ισχυρισμοί για το ότι έκλαιγε και παρακαλούσε τους ανακριτές είναι αναληθείς. Βάσει του άρθρου περί ακρίβειας, Τα Μ.Μ.Ε. μεριμνούν ώστε να μη δημοσιεύονται ανακριβείς, παραπλανητικές, φανταστικές ή διαστρεβλωτικές της αλήθειας ειδήσεις, πληροφορίες ή σχόλια. Σε περίπτωση που έχει συμβεί κάτι τέτοιο χωρούν σε άμεση διόρθωση ή και απολογία.

Η Επιτροπή αναγνωρίζει ότι η μορφή γραφής του εν λόγω άρθρου ενδεχομένως να χαρακτηρίζεται και ως σάτιρα. Ωστόσο, επισημαίνει ότι η κάθε περίπτωση εξετάζεται μεμονωμένα και πως στην παρούσα στήλη η σάτιρα θίγει την υπόληψη ενός πολίτη, μετατρέποντας την ιδιωτική του ζωή σε βορά των ΜΜΕ.

Παραβίαση του άρθρου 5 του Κώδικα

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας εξέτασε παράπονο (30/06/05/20) από πολίτη εναντίον της ιστοσελίδας “AllTogethercy.com” για τα δημοσιεύματα με τίτλους: (1) «Ο Ξένιος μίλα στο AllTogether», (2) «Η Μαρία του και η κακιά ώρα (βίντεο)».

Σύμφωνα με την παραπονούμενη τα εν λόγω άρθρα (1) δείχνουν μηδαμινό σεβασμό στο θύμα και στους οικείους του (2) δεν αποσκοπούν στην ενημέρωση του κοινού, αλλά στην ανάγκη της σελίδας να «προσελκύσει» κοινό (3) καπηλεύεται την αξιοπρέπεια ενός ανθρώπου, ο οποίος συντετριμμένος αρχίζει να μιλά μπροστά στην κάμερα για τον χαμό της συντρόφου του και (4) δημοσιογράφος της συγκεκριμένες ιστοσελίδας έκανε διάχυση των συγκεκριμένων άρθρων σε σελίδες του Fb. Η παραπονούμενη επισήμανε ότι πρόκειται για παράβαση του άρθρου 5 του Κώδικα (Πένθος- Θλίψη- Κλονισμός).

Η Επιτροπή έλαβε τις θέσεις του μέσου:

1. Το επίδικο παράπονο έχει γίνει ανώνυμα και υποβλήθηκε από τρίτο πρόσωπο, το οποίο επικαλείται την παραβίαση του άρθρου 5 του Κώδικα Δεοντολογίας.
2. Το παράπονο δεν υποβάλλεται από το υποκείμενο στη δημοσίευση πρόσωπο, το οποίο οικειοθελώς και με τη συγκατάθεσή του συμμετείχε σε αυτή τη δημοσίευση.
3. Το άρθρο 5 δεν απαγορεύει αλλά επιτρέπει την δημοσίευση/μετάδοση εικόνων που δικαιολογείται υπό τις περιστάσεις και εφόσον τα θέματα τυγχάνουν ιδιαίτερης προσοχής.
4. Το συγκεκριμένο συμβάν αποτέλεσε γεγονός δημόσιου ενδιαφέροντος και για αυτό τα ΜΜΕ προέβαλαν εκτενώς το θέμα και δημοσίευσαν συνεντεύξεις και δηλώσεις του υποκείμενου προσώπου και αρραβωνιαστικού του θύματος.
5. Εν κατακλείδι, ζητήθηκε από τους νομικούς εκπροσώπους του μέσου να απορριφθεί το παράπονο λόγω του ότι υποκείμενο πρόσωπο προέβη σε σειρά δηλώσεων ενώπιον άλλων ΜΜΕ.

Βάσει των ενώπιόν της στοιχείων η Επιτροπή αποφάσισε ότι παραβιάζεται το άρθρο 5 του Κώδικα Δεοντολογίας (Πένθος-Θλίψη-Κλονισμός), καθότι ο δημοσιογράφος, έλαβε τη συνέντευξη του αρραβωνιαστικού της εκλιπούσας ενώ βρισκόταν σε έξαλλη κατάσταση και αυτό αποτελεί εκμετάλλευση του ανθρώπινου πόνου.

Υπενθυμίζεται ότι βάσει του άρθρου 5 του Κώδικα σε περιπτώσεις πένθους, θλίψης ή ψυχικού κλονισμού τα μέσα πρέπει να επιδεικνύουν στο μέγιστο δυνατό βαθμό προσέγγιση που να τη χαρακτηρίζει διακριτικότητα και συμπάθεια και αποφυγή οποιασδήποτε πράξης που είναι δυνατό να οξύνει τον ανθρώπινο πόνο.

Τα ΜΜΕ πρέπει να αποφεύγουν τη δημοσίευση/μετάδοση εικόνων που παρουσιάζουν άτομα σε κατάσταση πένθους, θλίψης ή ψυχικού κλονισμού και όπως, ακόμα και στις περιπτώσεις κατά τις οποίες η δημοσίευση/μετάδοση τέτοιων εικόνων μπορεί να δικαιολογηθεί υπό τις περιστάσεις, να χειρίζονται το θέμα με ιδιαίτερη προσοχή.

Επομένως, ακόμη και αν το συμβάν θεωρείται δημόσιου ενδιαφέροντος, ο δημοσιογράφος οφείλει να προστατέψει τους συγγενείς των θυμάτων, ιδιαιτέρως τις στιγμές που βρίσκονται σε κατάσταση σοκ. Είναι εμφανές από το βίντεο, ότι ο αρραβωνιαστικός της εκλιπούσας δεν ήταν σε θέση να δώσει ξεκάθαρες πληροφορίες παρά την επιμονή του δημοσιογράφου να θέτει απανωτά ερωτήματα αναφορικά με την σχέση που είχε το ζευγάρι.

Η Επιτροπή επισημαίνει ότι βάσει των Κανονισμού Λειτουργίας της Επιτροπής υπ’ αριθμό 14 αν και τα παράπονα πρέπει να είναι επώνυμα, ωστόσο η ίδια μπορεί να αποφασίσει, εκεί που επιβάλλεται από τον Κώδικα Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας ή αν το ζητήσει ο παραπονούμενος, να μην αποκαλυφθεί η ταυτότητά του. Περαιτέρω αναφορικά με την παρουσίαση θεμάτων γενικού ενδιαφέροντος, υπάρχει ευελιξία ωστόσο ο τρόπος παρουσίασης θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να ευθυγραμμίζεται με τις πρόνοιες του Κώδικα Δεοντολογίας.

Η Επιτροπή έκρινε ότι υπήρχε σκοπιμότητα στη δημοσίευση των εν λόγω βίντεο για λόγους προσέλκυσης επισκεψιμότητας στη σελίδα του μέσου.

Τέλος, υπενθυμίζει στα ΜΜΕ ότι κάθε παράπονο είναι αυτόνομο και εξετάζεται μεμονωμένα και ως εκ τούτου δε δύναται να απορριφθεί λόγω του ότι και άλλα μέσα λειτούργησαν με παρόμοιο τρόπο, η/και αναδημοσίευσαν τα εν λόγω βίντεο. Από τη στιγμή που εντοπίζεται παραβίαση του Κώδικα Δεοντολογίας η Επιτροπή καλείται να εξετάσει και να κοινοποιήσει απόφαση επί του παραπόνου.

Το θέμα δεν αφορά παραβίαση του Κώδικα Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας ασχολήθηκε με παράπονο (28/29/04/20) από τον Κώστα Πούλακα εναντίον του «Ραδιοφωνικού Ιδρύματος Κύπρου» (ΡΙΚ) και συγκεκριμένα του Τάσου Τρύφωνος και της εκπομπής «Ο πιο αδύναμος κρίκος» κατά την οποία ο παρουσιαστής έθεσε το εξής ερώτημα στο διαγωνιζόμενο : «Πως λέγονταν, πριν, τα μάρμαρα του Παρθενώνα, τα οποία βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο/στο Λονδίνο»; Εφόσον ο διαγωνιζόμενος δεν γνώριζε, ο κ. Τρύφωνος ανέφερε ότι ονομάζονταν «Ελγίνεια».

Σύμφωνα με τον παραπονούμενο, η συγκεκριμένη ονομασία θα πρέπει να αποφεύγεται, καθότι μέσω αυτής της αναφοράς δίδεται το δικαίωμα αναγνώρισης και οικειοποίησης κλοπιμαίων πολιτιστικής κληρονομιάς.

Η Επιτροπή αποφάσισε ότι δεν θα προχωρήσει σε εξέταση του παραπόνου δεδομένου ότι η εκπομπή δεν είναι δημοσιογραφικής φύσεως. Επομένως, δεν εμπίπτει στις αρμοδιότητες της καθότι το θέμα δεν αφορά παραβίαση του Κώδικα Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας.

Η Επιτροπή επισημαίνει ακόμη πως δεν έχει απολύτως καμιά αρμοδιότητα παρέμβασης σε θέματα που αφορούν ερμηνεία ιστορικών γεγονότων.

Καμία παραβίαση στο άρθρο του "Πολίτη"

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας εξέτασε παράπονο (22/08/04/20) από την Βαλεντίνα Χριστοφίδου για άρθρο του «Πολίτη» με τίτλο: «Θα φύγει ο κορωνοϊός και θα τον γυρεύετε!», ημ. 7/4/2020, του δημοσιογράφου Κώστα Κωνσταντίνου.

Η παραπονούμενη αναφέρει ότι το άρθρο είναι χλευαστικό και διασύρει την υπόληψη πιστών που ανήκουν στην χριστιανική ορθόδοξη κοινότητα. Επιπλέον επισημαίνει ότι θίγει και διαπομπεύει τον Μητροπολίτη Αθανάσιο Λεμεσού καθώς επί λέξει αναφέρει «ο ταλιμπανισμός του Αθανάσιου ή του όποιου άλλου ανεύθυνου –τράγου και μη– (…)». Ως εκ τούτου θέτει θέμα παραβίασης του άρθρου 12 του Κώδικα περί δυσμενούς διάκρισης ως προς το θρήσκευμα.

Εκ μέρους του «Πολίτη» ο Κώστας Κωνσταντίνου ανέφερε ότι το άρθρο δεν συνιστά καμία διάκριση, σημειώνοντας ότι σκοπός του άρθρου ήταν να θίξει και να καυτηριάσει την στάση ομάδας πιστών και ιεραρχών, οι οποίοι εν μέσω της πανδημίας του κορωνοϊού παραβίαζαν τα διατάγματα, θέτοντας σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές.

Βάσει των ενώπιον της στοιχείων η Επιτροπή αποφάσισε κατά πλειοψηφία ότι δεν υπάρχει παραβίαση, επισημαίνοντας ότι η χρήση της λέξης «ταλιμπανισμός» αφορούσε την παραβίαση των διαταγμάτων.

Περαιτέρω η Επιτροπή δεν διαπίστωσε ότι διασύρεται κάποιος λόγω της χριστιανικής του ορθόδοξης πίστης καθότι ακόμη και η λέξη τράγος διατυπώνεται με τρόπο ασαφή ως προς τον προσδιορισμό της. Συγκεκριμένα, αναφέρει (…)του όποιου άλλου ανεύθυνου τράγου και μη-, χωρίς να κατονομάζει ή να υπαινίσσεται συγκεκριμένα του χριστιανούς ορθόδοξους πολίτες.

Τέλος, η Επιτροπή αναφέρει ότι τα δημόσια πρόσωπα υπόκεινται σε έλεγχο και κριτική και ως τέτοια θα πρέπει να είναι πιο ανεκτικά.

Η Επιτροπή δεν παρεμβαίνει στην ατζέντα των μέσων ενημέρωσης

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας ασχολήθηκε με παράπονο (25/13/04/20) από Πολίτη εναντίον του Ραδιοφωνικού Ιδρύματος Κύπρου , για την απόφασή του να προβάλλει ανακοινώσεις του «ΕΛΑΜ», οι οποίες εμπεριείχαν ρητορική μίσους και το στοιχείο της δυσμενούς διάκρισης ως προς τη φυλή.

Οι ανακοινώσεις του «ΕΛΑΜ» είχαν ως θέμα την (1) «Ευθύνη της Κυβέρνησης, οι φόνοι και τα επεισόδια των αλλοδαπών» και (2) την απόφαση της Κυβέρνησης να δωρίσει ιατρικό υλικό στα Κατεχόμενα.

Η Επιτροπή δεν θα προχωρήσει σε εξέταση του παραπόνου διότι δεν παρεμβαίνει στην ατζέντα των μέσων ενημέρωσης.

Σημειώνεται ότι το ΡΙΚ υποστηρίζει ότι βάσει του Κανονισμού 4 (Κώδικας του Ραδιοφωνικού Ιδρύματος Κύπρου για την ειδησεογραφική κάλυψη των κομμάτων) οφείλει να προβάλλει τις ανακοινώσεις όλων των πολιτικών κομμάτων καθώς και τις ομιλίες των αρχηγών τους, που περιλαμβάνουν τις θέσεις των κομμάτων, ανεξάρτητα από το αν οι θέσεις είναι νέες ή ήδη γνωστές. Ως εκ τούτου, το ΡΙΚ θεωρεί υποστηρίζει ότι ενήργησε ορθώς, ευθυγραμμισμένο με τους υπερκείμενους νόμους και τη σχετική νομοθεσία για κάλυψη του «ΕΛΑΜ» ως κοινοβουλευτικού κόμματος.

Δεδομένου ότι τα μέσα ενημέρωσης διευρύνουν, περιορίζουν ή καθορίζουν και εντέλει επηρεάζουν τη δημόσια σφαίρα, η Επιτροπή καλεί τα μέσα να μην ενισχύουν τον ξενοφοβικό και μισαλλόδοξο λόγο που οδηγεί σε προκαταλήψεις.

Η Επιτροπή αποφάσισε ότι δεν θα προχωρήσει σε εξέταση του παραπόνου

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας ασχολήθηκε με παράπονο (24/12/04/20) από τον κ. Ανδρέα Λουκά και την Ανεξάρτητη Συντεχνία Δημοσίων Υπαλλήλων Κύπρου (ΑΣΔΥΚ) εναντίον της εφημερίδας “Cyprus Mail” και συγκεκριμένα για το δημοσίευμα με τίτλο: “Tales from the Coffeeshop: Sad day for parasites as corona vacation ends”, ημ. 3/05/2020.

Σύμφωνα με τους παραπονούμενους το εν λόγω δημοσίευμα είναι αυθαίρετο και πλήττει τον επαγγελματισμό και την αξιοπρέπεια των δημοσίων υπαλλήλων και στερείται παντελούς τεκμηρίωσης.

Η Επιτροπή αποφάσισε ότι δεν θα προχωρήσει σε εξέταση του παραπόνου, αφού πρόκειται για άποψη του αρθρογράφου.

Περαιτέρω, το άρθρο σατιρίζει και να χρησιμοποιεί μεταφορές με σκοπό να παρουσιάσει μέσα από τη δική του θέαση τα γεγονότα μετά την λήξη των μέτρων για τον κορωνοϊό.

Υπενθυμίζεται ότι βάσει του Κώδικα, τα Μ.Μ.Ε. έχουν το δικαίωμα να προβαίνουν σε αναλύσεις και να υποστηρίζουν συγκεκριμένες θέσεις, κάνοντας σαφή διάκριση μεταξύ γεγονότος και ερμηνείας, σχολίου ή εικασίας.

Παραβίαση της πρόνοιας για ακρίβεια

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας εξέτασε παράπονο (31/20/05/20) από το «Αθλητικό Σωματείο Άχνας» εναντίον της αθλητικής ιστοσελίδας “www.protathlima.com” για παραβίαση της πρόνοιας για ακρίβεια όπως αυτή αναφέρεται στον Κώδικα Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας.

Σύμφωνα με τους παραπονούμενους το πρωί της 11ης Μαΐου 2020, ο Πρόεδρος του Σωματείου Άχνας κ. Κίκης Φιλίππου προέβη σε δηλώσεις σε ραδιοφωνικό σταθμό (ΣΠΟΡ FM 95) και ερωτηθείς για το σενάριο διακοπής του Πρωταθλήματος και αύξησης των ομάδων την νέα ποδοσφαιρική περίοδο ανέφερε: Για την πρόταση να παιχτεί το πρώτο γκρουπ μόνο: Δεν το γνωρίζω. Όλοι μας θέλουμε να συνεχιστεί το πρωτάθλημα και να κριθούν όλα στο γήπεδο. Θέλει πολλή προσοχή, δεν έχει τελειώσει τίποτα. Ο ιός δεν έχει φύγει. Αν θα ρισκάρουν γιατί πρέπει να είμαστε στην UEFA, χρειάζεται μεγάλη προσοχή. Πρέπει να ακούμε με ευλάβεια τους γιατρούς».

Για το σενάριο διεξαγωγής του Πρωταθλήματος του χρόνου με 14 ομάδες, χωρίς πλέι οφ: Κάποιοι έλεγαν ότι αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος διεξαγωγής. Κάποιοι έκαναν όνειρα ότι θα έπαιρναν χιλιάδες από τα εισιτήρια στα πλέι οφ. Βλέπουμε ΑΠΟΕΛ- Ομόνοια με 300 εισιτήρια. Ίσως αυτός ο τρόπος να είναι ο καλύτερος.

Ωστόσο, το protathlima.com προχώρησε στη δημοσίευση της συνέντευξης τόσο στην ιστοσελίδα όσο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που διατηρεί, στις 11 Μαΐου 2020, 11:59, χρησιμοποιώντας τον τίτλο «Ο Κίκης θέλει διακοπή, να μην ισχύσει η διαβάθμιση, και 14 ομάδες χωρίς πλέι-οφ!», ενώ ταυτόχρονα η λεζάντα ανέγραφε «Τα θέλει όλα ο πρόεδρος του Εθνικού».

Κατά την απάντηση της εκπρόσωπος της MC Digital Media επεσήμανε ότι οι δηλώσεις του κ. Κίκη Φιλίππου δεν παραποιήθηκαν και ίσα ίσα συνοψίζουν τα λεγόμενά του. Επιπλέον, το μέσο γνωστοποίησε στην Επιτροπή ότι με το που ενημερώθηκε ότι ο τίτλος του δημοσιεύματος δυσαρέστησε τον Σύνδεσμο Άχνας, προέβησε σε διορθώσεις, ωστόσο στο λογαριασμό της ιστοσελίδας www.protathlima.com στο Facebook, δεν έγιναν οι απαιτούμενες αλλαγές λόγω τεχνικών ζητημάτων.

Η Επιτροπή ομόφωνα συμφώνησε ότι υπάρχει παραβίαση του Άρθρου 1 του Κώδικα Δεοντολογίας περί Ακρίβειας.

Βάσει αυτού τα Μ.Μ.Ε. μεριμνούν ώστε να μη δημοσιεύονται ανακριβείς, παραπλανητικές, φανταστικές ή διαστρεβλωτικές της αλήθειας ειδήσεις, πληροφορίες ή σχόλια. Σε περίπτωση που έχει συμβεί κάτι τέτοιο χωρούν σε άμεση διόρθωση ή και απολογία.

Τα Μ.Μ.Ε. ενώ έχουν δικαίωμα να προβαίνουν σε αναλύσεις και να υποστηρίζουν συγκεκριμένες θέσεις, εν τούτοις θα πρέπει να καθιστούν σαφή τη διάκριση μεταξύ γεγονότος και ερμηνείας, σχολίου ή εικασίας.

Τα Μ.Μ.Ε. και οι λειτουργοί των έχουν υποχρέωση να παρέχουν έγκυρη πληροφόρηση στους καταναλωτές.

Στη συγκεκριμένη περίπτωση, ο τίτλος δεν αποτυπώνει τα λεχθέντα του κ. Κίκη Φιλίππου. Αντίθετα είναι παραπλανητικός. Συγκεκριμένα ο συνεντευξιαζόμενος στην απάντησή του μιλά κάνοντας χρήση αόριστων αντωνυμιών όπως κάποιοι έλεγαν, κάποιοι έκαναν και διστακτικών επιρρημάτων όπως ίσως αυτός (…) καλύτερος. Συνεπώς, ο τίτλος και ο επίτιτλος δε δύναται να αναγράφονται με τρόπο που να αναδεικνύουν μια βεβαιωτική ή/και απόλυτη στάση όπως «Τα θέλει όλα ο Πρόεδρος του Εθνικού»

Η Επιτροπή υπενθυμίζει στα μέσα ότι κατά την μεταφορά μιας δήλωσης οφείλουν να είναι ιδιαιτέρως προσεκτικά στο τρόπο αλλά και το λεκτικό περιεχόμενο που χρησιμοποιούν. Σαφώς είναι σεβαστή η χρήση ελκυστικών τίτλων, σύντομοι και ευρηματικοί, ωστόσο θα πρέπει να αποδίδουν το περιεχόμενο του κειμένου και στις περιπτώσεις μεταφοράς συνεντεύξεων, να αποδίδουν τα λόγια του συνεντευξιαζόμενου.

Παραβίαση περί ακρίβειας και υπερβολές σε ρεπορτάζ εντόπισε η ΕΔΔ

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας εξέτασε παράπονο (08/02/02/20) από την Κορίνα Δημητρίου εναντίον της εφημερίδας «Σημερινή», ημ. 02/02/20 για τα δημοσιεύματα (1) «Το μεταναστευτικό βουλιάζει τη Κύπρο», (2) «Έκρηξη του Μεταναστευτικού» και (3) «Τουρκικά παιγνίδια με τις προσφυγικές ροές».

Σύμφωνα με την παραπονούμενη η εφημερίδα μέσω αυτών των άρθρων επιχειρεί να σπείρει τον πανικό με ψεύτικα στοιχεία ως προς τους αριθμούς και με ανυπόστατους ισχυρισμούς ότι οι ροές κατευθύνονται από την Τουρκία. Ενώ αναφέρονται σε αιτητές ασύλου, παραθέτουν αριθμό που περιλαμβάνει όχι μόνο τους αιτητές αλλά και τους μετανάστες και όλους τους αναγνωρισμένους πρόσφυγες που αναγνωρίστηκαν τα τελευταία 20 χρόνια και που είναι ενταγμένοι στη κοινωνία - κάποιοι έχουν υπηκοότητα, άλλοι δεν βρίσκονται στη Κύπρο (11000 από το 2004) με στόχο να τους μπερδέψει ο αναγνώστης ως νεοεισερχόμενες αιτήσεις ασύλου. Η παραπονούμενη συνεχίζει υποστηρίζοντας ότι οι αιτήσεις που εκκρεμούν σήμερα δεν ξεπερνούν τις 15.000 για 17.000 πρόσωπα και ότι τα νούμερα που επικαλείται η «Σημερινή» βασίζονται σε ψευδή στοιχεία.

Η διευθύντρια σύνταξης της «Σημερινής» Σκεύη Σταύρου στην απάντηση προς της Επιτροπή ανέφερε ότι τα στοιχεία του συγκεκριμένου ρεπορτάζ λήφθηκαν από την Υπηρεσία Ασύλου και από επίσημες τοποθετήσεις της Ε.Ε. καθώς και ευρωπαϊκών κυβερνήσεων, αλλά και του ίδιου του Υπουργού Εσωτερικών.

Η Επιτροπή αποφάσισε ότι το συγκεκριμένο ρεπορτάζ για το μεταναστευτικό παρουσιάζει ανακριβή στοιχεία. Στο εξώφυλλο της εφημερίδας ημ. 2.02.2020 υπό τον τίτλο: «Έκρηξη του Μεταναστευτικού» υπολογίζεται ο αριθμός των αιτητών ασύλου στους 31.200 και εν συνεχεία το ποσοστό του επί του πληθυσμού της Κύπρου ως το 3,6%. Βάσει των στοιχείων που η Επιτροπή έλαβε από την Υπηρεσία Ασύλου και Μετανάστευσης οι αιτήσεις ασύλου για το 2019 είναι 15.137 για 17.171 άτομα. Επομένως, το ποσοστό των αιτητών ασύλου σήμερα είναι ≈ 1,37 επί του συνόλου.

Εντούτοις, παραβιάζεται το άρθρο 1 του Κώδικα περί ακρίβειας κατά το οποίο τα μέσα μεριμνούν ώστε να μη δημοσιεύονται ανακριβείς, παραπλανητικές, φανταστικές ή διαστρεβλωτικές της αλήθειας ειδήσεις, πληροφορίες ή σχόλια. Σε περίπτωση που έχει συμβεί κάτι τέτοιο χωρούν σε άμεση διόρθωση ή και απολογία.

Ωστόσο, στο δημοσίευμα του ρεπορτάζ με τίτλο: «Το μεταναστευτικό βουλιάζει την Κύπρο», σελ. 5 παραθέτεται πίνακας με τα ακριβή στατιστικά στοιχεία της Υπηρεσίας Ασύλου 2008-2019. Όμως, κατά την ανάλυση υπάρχουν ασάφειες για το πώς προκύπτει ο αριθμός των αιτητών ασύλου στους 31.200, καθότι φαίνεται στους αιτητές ασύλου να προστίθενται τα 12 χιλιάδες άτομα, στα οποία έχει ήδη προσφερθεί διεθνής προστασία και οι 4 χιλιάδες αιτήσεις ενώπιον του δικαστηρίου διεθνούς προστασίας. Επομένως, η παρουσίαση των δεδομένων σύμφωνα με την Επιτροπή, εφόσον αφορά ένα γεγονός δε δύναται να δικαιολογηθεί στη βάση του δικαιώματος των Μ.Μ.Ε να προβαίνουν σε αναλύσεις και να υποστηρίζουν συγκεκριμένες θέσεις. Άρα, παρατηρείται και στο εκτενές δημοσίευμα παραβίαση ως προς την ακρίβεια των δεδομένων που προέρχονται από τις αναλύσεις. Θετικά συνυπολογίζεται ότι η εφημερίδα παρέθεσε και τα ακριβή στοιχεία που έλαβε από την Υπηρεσία Ασύλου και Μετανάστευσης.

Περαιτέρω, η Επιτροπή έκρινε ότι το περιεχόμενο του ρεπορτάζ δεν εμπεριέχει το στοιχείο ρητορικής μίσους αλλά υπάρχει υπερβολή, η οποία φανερώνεται μέσω της φράσης «το μεταναστευτικό βουλιάζει την Κύπρο» και μέσω αυτής δύνατο να σκιαγραφείται ένα πλαίσιο εκφοβισμού. Όμως, πρόκειται για άποψη της εφημερίδας που το καθιστά μη παραβίαση του άρθρου 12 (Δυσμενείς διακρίσεις).

Τέλος, αναφορικά με τον ισχυρισμό ότι οι ροές κατευθύνονται από την Τουρκία, η Επιτροπή αποφάσισε ότι, από τη στιγμή που αποτελεί μια εκδοχή που φέρνει στην επιφάνεια ο καθ’ ύλην αρμόδιος Υπουργός Εσωτερικών, κ. Νίκος Νουρής, και στο άρθρο επικαλούνται τα λόγια του, δεν υπάρχει οτιδήποτε μεμπτό.

Η Επιτροπή έκρινε ότι δεν υπήρχε θέμα προς εξέταση

Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας ασχολήθηκε με παράπονο (23/08/04/20) από την Κορίνα Δημητρίου εναντίον της «Καθημερινής» για δημοσίευμα με τίτλο: «Ήρωες ή μισθοφόροι;», με επίτιτλο «Ανιδιοτελής ανθρωπιστική προσφορά, ιατρική διπλωματία ή επικερδείς μπίζνες με αντικείμενο τον ανθρώπινο πόνο; Ο «άγνωστος» κουβανικός «στρατός με τις λευκές ρόμπες», ημ. 7/4/20.

Σύμφωνα με την παραπονούμενη ο επίτιτλος αποτελεί δυσφήμιση, δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα και ούτε στηρίζεται σε στοιχεία. Επίσης, αναφέρει ότι το άρθρο στοχευμένα υποβαθμίζει την προσφορά των Κουβανών γιατρών καθώς ενυπάρχει το στοιχείο της ιδεολογικής σκοπιμότητας.

Η Επιτροπή έκρινε ότι δεν υπήρχε θέμα προς εξέταση, για το λόγο ότι το άρθρο φέρει μια άποψη τεκμηριώνοντάς τη και δίνει μια ερμηνεία επί των γεγονότων. Καθίσταται σαφές ότι τα μέσα έχουν δικαίωμα να προβαίνουν σε αναλύσεις και να υποστηρίζουν συγκεκριμένες θέσεις.

Επιπρόσθετα, η Επιτροπή σχολίασε θετικά το ότι στο άρθρο παραθέτονται και οι δύο απόψεις, από τη μία ανθρώπων που χαρακτηρίζουν την κουβανική αποστολή ως μια «τιμητική αποστολή που βασίζεται στην αρχή της αλληλεγγύης» ενώ από την άλλη αναπτύσσει το επιχείρημα της άποψης ότι η Κουβανική Κυβέρνηση πράττει κατά αυτό τον τρόπο αποσκοπώντας σε οικονομικά οφέλη.

Ως προς το παράπονο, το άρθρο δε φαίνεται να υποβαθμίζει την προσφορά των Κουβανών γιατρών, αλλά την προσφορά της Κουβανικής κυβέρνησης. Από το περιεχόμενο του κειμένου φαίνεται να προκύπτει ότι οι Κουβανοί γιατροί εργαλειοποιούνται, ωστόσο αυτό δεν μειώνει απαραίτητα την αξία της προσφοράς τους. Κατά κύρια βάση μειώνει την Κουβανική Κυβέρνηση, η οποία σε περίπτωση που πράττει κατά αυτό τον τρόπο λειτουργεί σε βάρος των ίδιων των γιατρών της.